Բերձորի միջանցքով Արցախի անխափան կապն արտաքին աշխարհի հետ ամրագրված է 2020 թ. նոյեմբերի 9-ի եռակողմ հայտարարությամբ: Նույն փաստաթղթում ամրագրված են միջանցքի աշխարհագրական նկարագրությունը եւ այն, որ ՌԴ խաղաղապահ զորակազմն է ապահովելու նրանով երթեւեկող անձանց անվտանգությունն ու կապի անխափանությունը:
Ադրբեջանի ռազմական կառույցների եւ հատուկ ծառայությունների՝ քաղաքացիական հագուստով աշխատակիցները տեւական ժամանակ փակել են Բերձորի միջանցքը՝ փաստացի շրջափակման մեջ թողնելով Արցախի Հանրապետության 130 հազար քաղաքացիներին: Այն, որ այդ գործողությունները Բաքվում նախապես պլանավորված եւ մշակված համալիր քայլեր էին, վկայում է այն փաստը, որ նույն օրը շրջափակված Արցախի բնակիչների շրջանում սոցիալական ցանցերով ադրբեջանական հատուկ ծառայությունները փորձեցին տեղեկատվություն տարածել, թե, իբր, Արցախի քաղաքացիներին տեղի իշխանությունները պատրաստվում են տարհանել:
Բաքվի այս գործողություններում էականն այն չէ, որ անհաջող փորձ է արվում խուճապ առաջացնել Արցախի բնակչության շրջանում, այլ այն, որ դա ուղիղ հարված է ՌԴ խաղաղապահ զորակազմին՝ նպատակ ունենալով հարցականի տակ դնել նրա առաքելության իրականացման արդյունավետությունը: Բնապահպանական կեղծ հիմնավորումների քողի տակ պաշտոնական Բաքուն փաստացի խախտում է նոյեմբերի 9-ի եռակողմ համաձայնագիրը՝ արժեզրկելով իր «ռազմավարական դաշնակից» ՌԴ-ի խաղաղապահ առաքելությունը:
Ադրբեջանի այս գործողությունների համատեքստը լավ են տեսնում նաեւ ՌԴ-ում, որտեղից արդեն ոչ միայն փորձագիտական, այլեւ դիվանագիտական շրջանակներից ավելի կտրուկ գործելու հորդորներ են ուղղվում ՌԴ խաղաղապահ զորախմբին: ՌԴ ԳԱ արեւելագիտության ինստիտուտի փոխտնօրեն Ալեքսանդր Սկակովն օրերս հայտարարել է, որ Ադրբեջանի այդ գործողությունները հերթական հետախուզական քայլերն են Ռուսաստանի արձագանքի ստուգման ուղղությամբ: Նա Ադրբեջանին հորդորել է այդ հարցում Ռուսաստանից մեծ զիջումներ չսպասել: «Ադրբեջանցի էկոակտիվիստներին եւ զինվորականներին տարածաշրջան թողնելն ուղղակի անիրատեսական է: Հիմա հարցն այն է, որ Ռուսաստանի արձագանքը պետք է բավականաչափ համարժեք լինի, որպեսզի Ադրբեջանն այլեւս ցանկություն չունենա ստուգելու այդ արձագանքը»,- հայտարարել է Ալ. Սկակովը։
Այսպիսով՝ ՌԴ-ն արդեն ստիպված է դիվանագիտության էթիկայի նորմերն անտեսելով՝ խոսել Բաքվի հակառուսական քայլերին հակազդելու մասին, քանի որ դրանք աննախադեպ ծավալների են հասել: Ադրբեջանն օգտվում է Ուկրաինայում ստեղծված բարդ իրավիճակից եւ փորձում է Արցախում խաթարել ՌԴ-ի խաղաղապահ առաքելությունը, ասել է թե՝ Արցախում կայունության այսօրվա միակ գրավականը:
Պաշտոնական Բաքվի նման վարքը միայն ՌԴ-ին ուղղված չէ: ԵՄ դիտորդական առաքելության՝ վերջին երկու ամիսներին Հայաստանում գտնվելու պայմաններում էլ Ադրբեջանն ավելի շատացրեց ՀՀ-ի հետ սահմանին հրադադարի խախտման դեպքերը՝ ակնհայտ քամահրանքով վերաբերվելով Հին աշխարհամասի միջնորդական առաքելությանը: ԵՄ դիվանագիտական կառույցի ղեկավար Բորելը հայտարարել է, որ ԵՄ արտգործնախարարների վերջին հանդիպման ժամանակ որոշվել է չերկարացնել դիտորդական առաքելությունը: Հաշվի առնելով այն փաստը, որ վերջին երկու ամիսներին եվրոպացի դիտորդները հետեւողական աշխատանքներ էին տանում, կարելի է եզրակացնել, որ նրանք բավարար փաստագրական տվյալներ են հավաքել ադրբեջանական ագրեսիաների եւ հրադադարի խախտումների դեպքերի վերաբերյալ:
Սակայն իրողությունն այն է, որ Բաքուն անտեսում է տարածաշրջանում կայունություն ապահովելու ցանկացած միջնորդական առաքելություն: Սա էլ, իր հերթին, խոսում է Ադրբեջանի վրա ներգործելու ավելի գործուն միջոցների եւ մեխանիզմների կիրառման անհրաժեշտության մասին: ԵՄ դիտորդական առաքելությունն առավել քան բավարար փաստեր է հավաքել Ադրբեջանի դեմ ԵՄ-ի հստակ գործողությունների առաջարկ ներկայացնելու համար: Ռուս խաղաղապահ զորակազմն էլ ունի բոլոր իրավունքները Բերձորի ճանապարհին կուտակված քաղաքացիական հագուստով ադրբեջանցիներին ճանապարհի հարակից հատվածներ դուրս մղելու համար, ինչը կարող է անել այն մեթոդներով, որոնցով ցրում են նման «բողոքի ցույցերի» նմանակումները: Վերջին հաշվով՝ որեւէ տարբերություն չկա Բերձորի միջանցքը ռազմական գործողությամբ եւ քաղաքացիական բողոքի ակցիայի իմիտացման միջոցով փակելու տարբերակների միջեւ, երկու դեպքում էլ հետեւանքը մեկն է լինում՝ Արցախի ժողովրդի լիակատար շրջափակում եւ երկիրը հայաթափման ու ցեղասպանության ենթարկման վտանգ, իսկ ռուս խաղաղապահների միակ առաքելությունը զարգացումների նման վատագույն սցենարի կանխումն է:
