Երկու տարի առաջ՝ դեկտեմբերի 12-ին, մենք հանձնեցինք Հադրութի շրջանի վերջին բնակավայրը՝ Խծաբերդը։ 60-ից ավելի գերիներ ունեցանք՝ չհասկանալով, թե ինչո՞ւ։
Իրենց հսկողությանը հանձնված մարտական դիրքը մինչեւ արյան վերջին կաթիլը պահեցին արմավիրցի 9 անմահ հերոսներ՝ հրամանատար Անդրանիկ Շահնազարյանի գլխավորությամբ։ Նրանց հարազատներն ասում են՝ տղերքին օգնության չեն հասել, իսկ թշնամու հրամանատարը զարմացել է, երբ մտել են արդեն մարտիրոսված տղաների պահպանած դիրքը։ Չի հավատացել՝ ընդամենը 9 հոգի մի քանի օր հերոսաբար դիմակայել են թշնամու՝ իրենցից մի քանի տասնյակ անգամ ավելի հատուկջոկատայիններին ու պատճառել մեծ կորուստներ։ Ծնողների պատմածով՝ նույն գեներալ-հրամանատարը, հանձնելով տղերքի մարմինները, ասել է՝ տարեք, հերոսին վայել հուղարկավորեք…
«2020 թ. դեկտեմբերի 11-ի երեկոյան ժամը 20-ից մինչեւ դեկտեմբերի 12-ի ժամը 14-ն անհավասար մարտ են վարել տղերքը թուրքական «Յաշմա» հատուկջոկատայինների դեմ՝ պաշտպանելու ա՛յն մի թիզ հողը, որը վստահված էր իրենց։ Մի թիզ հող, որը շատերի համար գուցե տարածք էր, բայց մեր հերոս տղաներն ընդունել էին որպես հայրենիք եւ իրենց կյանքը չխնայեցին այդ մի թիզ հողի համար…»,- ասաց Անդրանիկի հայրը՝ Մարտիրոս Շահնազարյանը՝ հավելելով,- այս վերջին մարտը՝ Խծաբերդի ու Հին Թաղերի համար, 44-օրյա պատերազմի «աքիլեսյան գարշապարն» է։ Տղերքը, մինչ Խծաբերդի տարածք մեկնելը, մասնակցել էին արցախյան 44-օրյա պատերազմին, տուն եկել։ Երկրորդ անգամ կրկին առաջնագիծ գնացին նոյեմբերի 26-ին, երբ կնքվել էր հրադադար, եւ նրանց գործը սահմանում հերթապահելն էր, բայց եղավ հարձակում թշնամու կողմից, եղավ այն, ինչ այսօր ունենք։ «12. 12. 2020… Էս տարեթիվը երբեք չի ջնջվի ու չի մոռացվի օրացույցից, քանի որ այսօր էս տղերքի մահվան երկրորդ տարելիցն է, էն տղերքի, որ արցախյան 44-օրյա պատերազմում կռիվ են տվել ու ողջ-առողջ տուն են վերադարձել։ 12. 12. 2020 թ., էս տղերքը պիտի հենց այս օրը տուն վերադառնային, բայց, ավաղ, ընկնում են քաջի մահով՝ չխնայելով անգամ իրենց սեփական թանկ կյանքը»,- ֆեսբուքյան իր էջում գրել է օգտատեր Ռոմելա Սահակյանը, ով լավ է ճանաչում տղերքին: Արմավիրի մարզի Տանձուտ գյուղից Անդրանիկ Մարտիրոսի Շահնազարյանին (ծնվ.՝ 1983 թ., ունի 3 զավակ), Առատաշենից Հարություն Գեւորգի Անդրիասյանին (ծնվ.՝ 1990 թ.), Սարգիս Վահրամի Հարությունյանին (ծնվ.՝ 1994 թ.), Արգավանդից Արմեն Գուրգենի Մարտիրոսյանին, Սմբատ Միհրանի Ավետիսյանին (ծնվ.՝ 1989 թ., երկրորդ երեխան ծնվել է նրա զոհվելուց հետո), Մարգարայից Ռոման Սուրիկի Մարգարյանին, Նոր Կեսարիայից Հարություն Սեյրանի Մկրտչյանին (ծնվ.՝ 1993 թ. դեկտեմբերի 30-ին, ունի 2 զավակ), Մրգաշատից Գեւորգ Սեյրանի Արշակյանին եւ Գարիկ Գրիգորի Բարսեղյանին։
2021 թ. փետրվարի 6-ին Համահավաք դիվիզիայի հրամանատար եւ «Արցախի պահեստազորի սպաների միություն» ՀԿ նախագահ Կարմեն Ասլանյանը ներկայացրել է նահատակված հերոսների սխրանքները։ Արցախի Հանրապետության նախագահ Արայիկ Հարությունյանը բարձր է գնահատել 9 տղաների անձնուրացությունը։ Նրա հրամանով 2020 թ. սեպտեմբերի 27-ին հակառակորդի սանձազերծած լայնածավալ ռազմական գործողությունների ընթացքում ԱՀ պետական սահմանը պաշտպանելիս ցուցաբերած արիության եւ խիզախության համար Արմավիրի մարզից Խծաբերդի ուղղությամբ մղված մարտերում զոհված ինը զինծառայողներ հետմահու արժանացել են «Արիության համար» մեդալի։ Մեդալները նահատակ տղաների հարազատներին է հանձնել Արմավիրի մարզպետը։
Անցել է 2 տարի այդ տխուր ու մեր ժողովրդի համար շատ ցավալի օրերից։ Կնքվել է հրադադար, բազում անգամ են միմյանց հանդիպել ՀՀ եւ Ադրբեջանի, Թուրքիայի ու Ռուսաստանի Դաշնության ղեկավարները, պաշտպանության ու արտաքին գործերի նախարարները, այլ պաշտոնատար անձինք: Արցախյան հարցը բազում անգամ է քննարկվել միջազգային տարբեր կառույցների կողմից, բայց թշնամին չի հրաժարվում իր նկրտումներից՝ հայաթափել Արցախը եւ ավելի շատ տարածքներ զավթել Հայաստանի Հանրապետությունից։ Մենք շատ հանգիստ վերջերս հանձնեցինք նաեւ Բերձորն ու Աղավնոն, բնակավայրեր, որոնցով էր անցնում Արցախը Մայր հայրենիքին կապող միակ ճանապարհը՝ Կյանքի ուղին։ Հանգիստ հանձնեցինք՝ շատերս հավատալով՝ նոր կառուցված ճանապարհով էլ կկայանա կապը։ Բայց մի բան չէինք հաշվի առել՝ մենք կորցրեցինք 1988 թ. «ՄԻԱՑՈՒՄ»-ի խորհրդանիշը՝ Բերձորը, որտեղ 1992 թ. մայիսի 18-ին կայացավ մեր երազած ՄԻԱՑՈՒՄԸ։ Պատերազմից հետո հանգիստ, առանց որեւէ դիմադրության թշնամուն հանձնեցինք պատմական Քաշաթաղն ու Քարվաճառը, որոնց ազատագրումը 1990-ական թվականներին եղավ հազարավոր քաջորդիների արյան ու մաքառումի, հերոսացման գնով։ Հանձնեցինք այդ երկրամասերը եւ կրակի տակ թողեցինք Սյունիքն ու Վայոց ձորը, Գեղարքունիքը։ Այս առումով Աստվածն էլ մեզ չի ների։ Թշնամին այսօր արդեն Հայաստանի Հանրապետության սահմանից ներս է եւ իր համար ամրություններ է կառուցում, իսկ մենք…
Եվ միայն այս ամսվա ընթացքում թշնամին արդեն 2 անգամ փակում է Գորիս-Ստեփանակերտ ճանապարհը՝ արգելելով մեր ժողովրդի երթեւեկությունը տուն։ Այս տողերը գրելիս էլ փակ է մեր ճանապարհը, եւ մենք դարձյալ հույսը խաղաղապահների վրա ենք դնում։ Նույն խաղաղապահները (թեկուզ եւ՝ խորհրդային) մեզ թշնամուց, իբր, պաշտպանում էին նաեւ 1990-ական թվականներին՝ գաղտնի ու բացահայտ իրականացնելով ցեղասպան «Օղակ» ռազմագործողությունը։ Մենք հանգիստ էինք ապրում, երբ Արցախի սահմանը հայ զինվորն էր պաշտպանում եւ՝ շատ հուսալի։ Մեր ժողովրդին նոր զարթոնք՝ 1988 թ. փետրվար է պետք…
