Իմ համադասարանցին ապրում է Ուկրաինայում։ Պատերազմի վերաբերյալ իր հայացքներում նա ո՛չ ուկրաինամետ է, ո՛չ էլ՝ ռուսամետ, որքան էլ պատերազմը չի խնայում նաեւ նրա բնակավայր քաղաքը։
Իմ համակուրսեցին նույնպես ապրում է Ուկրաինայում՝ մեկ այլ քաղաքում, ով նույնպես չի խուսափում պատերազմից։ Նրա դիրքորոշումն ամբողջովին ուկրաինական է։
Իմ բարեկամուհին ապրում էր… կրկին Ուկրաինայում։ Երբ պատերազմը հասել էր նրա քաղաքի մատույցները, կարողացավ անցնել Ռուսաստան, հիմա բնակվում է արդեն այնտեղ եւ ռուսական կողմնորոշում ունի։
Նրանցից եւ ոչ մեկն ազգությամբ ուկրաինացի չէ, ոչ էլ ռուս, բայց, անկախ դրանից, նրանց դիրքորոշումների տարբերություն բնական է, որովհետեւ տարբեր են նաեւ ելակետները…
Որպես հասարակություն՝ մենք սահմանային վիճակում ենք ոչ միայն սահմանների հետ կապված վիճակի առումով։ Հոգեբանական առումով եւս մենք սահմանային վիճակում ենք։ Թյուրըմբռնումից խուսափելու համար ընդգծենք, որ խոսքը բժշկական եզրույթի կամ դրա տիրույթի մասին չէ…
Մեր հասարակությունը լարախաղացի նման քայլում է ճոպանի վրայով: Յուրաքանչյուր դեպք կամ իրավիճակ, դիրքորոշում կամ որոշում որոշակիորեն տարուբերում է նրան այդ ճոպանային սահմանագծից այս ու այն կողմ։ Աղետյալ Թուրքիային օգնություն ցուցաբերելուն վերաբերող արձագանքները հենց այդ շարքից են (ի դեպ, երկրաշարժից նույնպես տուժած Սիրիային օգնելու հարցում տարակարծություններ չկան)։
Արձագանքները նախ եւ առաջ քաղաքական դաշտից են եւ քաղաքական դաշտում։ Իշխանության եւ նրան համակրողների արձագանքն առավելապես դրական է, ոչ իշխանության եւ նրանց կողմնակիցների կարծիքը տրամագծորեն հակառակն է։ Անշուշտ, քաղաքական դաշտը նույնպես հասարակության մասն է։ Այնտեղ հնչող տեսակետները որոշակիորեն պատճառաբանված են, իսկ ապաքաղաքական հասարակության արձագանքն առավելապես զգացմունքային ոլորտում է։ Մի մասի պարագայում դա պայմանավորված է պատմական ցավով, մյուս մասի դեպքում՝ պատմական արդարությամբ, մեկ այլ մասի դեպքում՝ պատմական վրեժով, մյուսների դեպքում՝ պատմական հիշողությամբ, ոմանց դեպքում՝ զգուշավորությամբ, ոմանց պարագայում՝ անվստահությամբ, ոմանց մոտ՝ թվացյալ կամ իրական շահով, ոմանց մոտ՝ իրական անկեղծությամբ, ոմանց մոտ՝ կեղծավորությամբ կամ քծնանքով եւ այլն։
Այս տարբերությունները նույնպես բնական են, որովհետեւ կրկին տարբեր են ելակետները: Ինչպես ասում են՝ ճշմարտությունն այս բոլորի արանքում է՝ թաքնված կամ բացահայտ…
Պետք չէ ակնկալել, թե պետության եւ հասարակության տեսակետները պարտադիր համընկնելու են: Եվ սովորաբար գերազանցապես հենց այդպես էլ լինում է, որովհետեւ դա պարտադիր չէ որեւէ երկրում՝ անկախ նրա անվտանգության, տնտեսության, քաղաքացիական հասարակության կամ ժողովրդավարության մակարդակից: Մյուս կողմից՝ տեսակետների այդ տարբերությունը պետությանը մղում է ավելի շրջահայաց գործողությունների, եթե, իհարկե, հասարակության կարծիքը կարողանում է կշեռքի նժարին որոշակի ծանրություն ստեղծել: Եվ միայն ժամանակն է ցույց տալիս, թե նրանցից որի տեսակետն էր արդարացված:
Գագիկ ԿԱՐԱՊԵՏՅԱՆ
