2020-ի սեպտեմբերից Թուրքիայի օդային տարածքը փակ է հայկական օդանավերի համար։ Քաղաքացիական ավիացիայի կոմիտեի փոխանցմամբ՝ վերջին անգամ այդ երկիրն իր երկնքով հայկական քաղաքացիական օդանավի թռիչքի թույլտվություն տվել է 2020 թ. օգոստոսի 29-ին, դրանից հետո բոլոր հարցումները մերժել է:
Փոխարենը թուրքական օդանավերը շարունակում են թռչել Հայաստանի տարածքով։ Փորձագետների պնդմամբ՝ հայկական կողմը հարցը պետք է բարձրացնի Քաղաքացիական ավիացիայի միջազգային կազմակերպությունում, որի անդամ են և Հայաստանը, և Թուրքիան։ Քաղավիացիայի կոմիտեի օրակարգում, սակայն, նման հարց առայժմ չկա։
Պաշտոնական հիմնավորում ու մերժում չկա, բայց հայկական օդանավերը Թուրքիայի օդային տարածքով արդեն շուրջ 1 տարի թռչել չեն կարողանում։ Քաղաքացիական ավիացիայի կոմիտեից «Ռադիոլուր»-ին պարզաբանում են՝ առաջին անգամ Թուրքիան հայկական ավիաընկերության՝ Թուրքիայի օդային տարածքով թռիչք իրականացնելու «թռիչքային ծրագիրը» մերժեց 2020թվականի սեպտեմբերի 9-ին։ Կոմիտեի օդանավակայանների սերտիֆիկացման և օդային երթևեկության կազմակերպման վարչության պետ Դավիթ Սարուխանյանը տեղեկացմամբ՝ օդային տարածքի օգտագործմանը վերաբերող աերոնավիգացիոն հրապարակում անելը պարտադիր պահանջ է։ Երկրներն այդ կերպ են հայտնում օդային տարածքի փակ լինելու մասին։ Նման որևէ հրապարակում Թուրքիայի կողմից չի արվել, ինչը նշանակում է, որ այդ երկիրն իր օդային տարածքը փակել է՝ առանց ծանուցման ու պաշտոնական հիմնավորման։
«Ուղղակի երբ մեր ավիաընկերությունները թռիչքից առաջ դիմել են իրենց՝ ներկայացնելով «թռիչքային ծրագիրը», նրանք այդ ծրագիրը չեն ընդունել, այսինքն՝ մերժել են իրենց տարածքով տարանցիկ թռիչք իրականացնելու հարցումը»։
Ավիաընկերություններն օդային տարանցիկ տարածք մուտք գործելու համար տվյալ երկրին թռիչքային ծրագիր ներկայացնում են ամեն թռիչքից առաջ։ Թուրքիայի օդային տարածքով անցնելու հայտ հայկական ավիաընկերությունները վերջին անգամ ներկայացրել են մայիսին ու նորից մերժում ստացել։ Դրանից հետո հայկական ավիաընկերությունները ընտրել են հարևան պետությունների՝ Վրաստանի կամ Իրանի օդային տարածքները։ Իսկ արդյո՞ք թուրքական ու ադրբեջանական օդանավերն անցնում են Հայաստանի օդային տարածքով։
«Այսօրվա դրությամբ Թուրքիան Հայաստանի օդային տարածքով թռիչքներ կատարում է։ Մենք չենք արգելել։ Ադրեբջանը 2014 թվականից Հայաստանի տարածքով չի թռչում, մենք էլ՝ իրենց, քանի որ չկա դրա անհրաժեշտությունը»։
Ավիացիոն փորձագետ Նավիկ Խաչատրյանը «Ռադիոլուր»-ի հետ զրույցում ստեղծված իրավիճակից դուրս գալու քայլերի հերթականությունն է թվարկում։ Ասում է՝ հայկական կողմը պետք է դիմի միջազգային համապատասխան կառույցներ՝ Քաղաքացիական ավիացիայի միջազգային կազմակերպություն, որի անդամ են և Հայաստանը, և Թուրքիան։ Պետք է բարձրացվի օդային տարածքի խտրական օգտագործման հարցը, որն արգելվում է Միջազգային քաղաքացիական ավիացիայի մասին Չիկագոյի կոնվենցիայով։
«Մեր քաղաքացիական ավիացիայի կոմիտեն պետք է Քաղաքացիական ավիացիայի միջազգային կազմակերպություն դիմի և ասի, որ Թուրքիան խախտում է համահավասարության սկզբունքը։ Եթե իրենց թույլ է տրվում, որ արգելեն մեր օդանավերի մուտքն իրենց օդային տարածք, նույնը կարող ենք մենք անել։ Սա շատ ընդունված է ավիացիայում»։
Քաղավիացիայում այս պահին նման հարց չի քննարկվում՝ ասում է կոմիտեի օդանավակայանների սերտիֆիկացման և օդային երթևեկության կազմակերպման վարչության պետ Դավիթ Սարուխանյանը և հավելում, որ դրա կարիքն առայժմ կոմիտեում չեն տեսնում։ Ընդգծում է՝ եթե օդային տարածքում որևէ խնդիր նկատեին, անմիջապես համապատասխան միջոցներ կձեռնարկեին, ճիշտ այնպես, ինչպես արվեց 44–օրյա պատերազմի ընթացքում, երբ Հայաստանի օդային տարածքը փակվեց ամբողջությամբ կամ մասնակիորեն։
