Հայերն անպայման վերադառնալո՛ւ են Շուշի

Սկիզբը՝ նախորդիվ

Շուշիում են ծնվել հանրահայտ նկարիչ եղբայրներ Միքայել (1897-1961) և Սերգեյ (1912-1986) Արուտչյանները: Ավագ եղբայրն իր կյանքի ընթացքում նկարազարդել է ավելի քան 100 գիրք և կինոնկար: Կրտսերը դարձավ Հայաստանի ժողովրդական արտիստ, «Հայֆիլմ» կինոստուդիայի նկարահանած մի շարք կինոնկարների գլխավոր նկարիչն էր՝ ներառյալ «Պատվի համար»-ն ու «Քաջ Նազար»-ը: Սերգեյի որդին՝ 1947 թ. Երևանում ծնված Ռուբեն Արուտչյանը, նույնպես արվեստաբան է, Հայաստանի վաստակավոր նկարիչ: Նա, մասնավորախպես, Երևանում մի քանի տարի առաջ տեղադրված Հոլոքոստի զոհերի հուշարձանի հեղինակն է:  

Ծնունդով Շուշիից հայի ընտանիքում է Թիֆլիսում ծնվել երաժշտության հիրավի հանճար, ԽՍՀՄ ժողովրդական արտիստ, 1953-1962 թթ. Մոսկվայի Մեծ թատրոնի գլխավոր դիրիժոր Ալեքսանդր Մելիք-Փաշաևը (1905-1964):

Արմատներով Շուշիից էր նաև մեկ այլ հանրահայտ երաժշտագետ՝ կոմպոզիտոր Միքայել Թարիվերդիևը (1931-1996), ում հայրը՝ Լեոն Թարվերդյանը, ծնվել է Շուշիում:  Թարիվերդիևը ՌԽՖՍՀ ժողովրդական արտիստ է, 132 կինոնկարների ու բեմական ներկայացումների երաժշտության հեղինակ, գրել է հարյուրավոր երգեր ու ռոմանսներ, 4 բալետ, 5 օպերա, մեծ թվով կամերային և սիմֆոնիկ գործեր: Առավել մեծ համբավ է նրան բերել «Գարնան տասնյոթ ակնթարթ», «Ճակատագրի հեգնանքը կամ բաղնիքդ անուշ», «Եղջերու թագավորը», «Սիրել» ֆիլմերի համար ստեղծած երաժշտությունը:

Խորհրդային հռչակավոր քանդակագործ, ԽՍՀՄ ժողովրդական արտիստ Երվանդ Քոչարը նույնպես Շուշիի արմատներ ուներ. նրա հայրը՝ Սիմոն Քոչարյանը, ծնվել էր Շուշիում, իսկ ինքը՝ արդեն Թիֆլիսում:  

Հանրահայտ գեղանկարիչ Յուրի Սարկիսովը (Տեր Սարգսյան, 1928-2012) ծնունդով շուշեցի էր:

Խորհրդային և ռուսաստանյան գիտնական, ռազմական գործիչ, ՌԳԱ ակադեմիկոս, ՌԴ կառավարության գիտության և տեխնիկայի բնագավառում մրցանակի դափնեկիր Աշոտ Սարկիսով (ծնողները ծագումով Շուշիից էին, ինքը ծնվել է 1924 թ. Թուրքմենստանում):   

Խորհրդային և ռուսաստանյան  ազգագրագետ, պատմական գիտությունների դոկտոր, Ռուսաստանի բնական գիտությունների «Հասարակական գիտություններ և ստեղծագործություն» բաժանմունքի ակադեմիկոս Ալլա Տեր-Սարգսյանց (1937-2019,  ծնողները ծագումով Շուշիից էին):

Այդ քաղաքում չէին ծնվել, սակայն հենց այնտեղ էին ուսանել և իրենց մասնագիտական ուղին սկսել գիտության, մշակույթի, քաղաքականության մի խումբ հայտնի գործիչներ: Նրանց թվում է  կոմպոզիտոր, Շուշիի երաժշտական դպրոցի շրջանավարտ Անդրեյ Բաբաևը (1923-1964).

ՀԷՄՀԻ գիտահետազոտական կենտրոնի (ներկայումս՝ ՌԳԱ Ե . Պրիմակովի անվան Համաշխարհային էկոնոմիկայի և միջազգային հարաբերությունների ազգային գիտահետազոտական ինստիտուտ) առաջին տնօրեն (1956-1965 թթ.), ԽՍՀՄ ԳԱ ակադեմիկոս Անուշավան Արզումանյանը (եղել է Շուշիի ռեալական դպրոցի շրջանավարտը):

Այդ ցանկը դեռ երկա՛ր կարելի է շարունակել:

Շարունակելի

Արամ ԽԱՉԱՏՐՅԱՆ

Հասարակական գործիչ, հրապարակախոս, Մոսկվայի լրագրողների միության անդամ