ԽՍՀՄ ժողովրդական արտիստ Մհեր Մկրտչյանը շատ դժվարին եւ տխուր մանկություն է ունեցել: Ծնվել եւ մեծացել է Լենինականի «Տեքստիլ» թաղամասում եւ տարիներ անց մի առիթով ասել է. «Այն թաղամասը, ուր ծնվել ու մեծացել եմ ես, գտնվում էր տեքստիլ կոմբինատի մոտակայքում՝ բանվորական թաղամաս էր: Աչքս բացած օրից տեսել եմ բանվոր մարդկանց՝ անսահման բարի, համեստ, սրամիտ, ովքեր թեեւ չէին ապրում մեր հեշտ կյանքով, մանավանդ, պատերազմի տարիներին, բայց ապրում էին արժանապատվությամբ, հալալ աշխատանքով: Նրանք կարողանում էին կյանքի ամենածանր պահերին անգամ ծիծաղել, թեթեւացնել ամեն մի վիշտ ու տառապանք, վանել մռայլն իրենցից, իրենց սրտերում միշտ վառ պահել լույսի ու հույսի կանթեղը: Տարիք առա ու տեսա, որ ողջ քաղաքն էր այդպիսին, բանվորական արդար վաստակով ապրող, բայց հոգով հարուստ: Ծիծաղի ու հրճվանքի քաղաք: Ահա թե ինչու, հակառակ իմ ծանր մանկության, իմ արվեստը թրծվեց քաղաքի հուժկու լիաթոք ծիծաղի մեջ»:
Նա չհասցրեց մանկություն ունենալ, խաղալիք ունենալ եւ պարզապես երեխա լինել: Տարիներ անց Մհերը հիշում է, որ իր մանկության երազանքը հեծանիվ ունենալն էր, որն այդպես էլ չունեցավ: Նա դեռեւս փոքր հասակում է աշխատել Լենինականի տեքստիլ կոմբինատում: Պատերազմի տարիներին Մհերը կինոմեխանիկի աշակերտ էր եւ օր ու գիշեր փակվում էր կոմբինատի կինոխցիկում: Հենց նրա կինոմեխանիկն էլ մի օր ձեռքը բռնեց եւ տարավ ինքնագործ խմբի բեմ, որտեղ առաջին անգամ ծիծաղեցրեց հանդիսատեսին: Այդտեղից սկսվեց նրա թատերական կյանքը եւ մտնելով թատերական աշխարհ՝ նվաճեց բազմաթիվ բեմեր, արժանացավ բազում բարձրագույն պարգեւների, դարձավ ժողովրդի սիրած ԱՐՏԻՍՏԸ: Մեծանուն արտիստի՝ Մհեր Մկրտչյանի անունով կոչվել են փողոցներ, տեղադրվել է հուշարձան Գյումրիում (2004, քանդակագործ՝ Արա Շիրազ), Վանաձորում (քանդակագործ՝ Արամ Մարգարյան (Ադո), հուշաքար՝ տան պատին (2003, քանդակագործ՝ Ֆ. Առաքելյան):
Գյումրու Վարդան Աճեմյանի անվան դրամատիկական թատրոն ժամանեցին մի խումբ վանաձորցի արվեստագետներ, հետաքրքիր առաքելությամբ, «Արվեստագետ» կրթամշակութային ՀԿ-ի նախագահ, պատվավոր պրոֆեսոր Իվան Անտոնյանի գլխավորությամբ: Գյումրու Վարդան Աճեմյանի անվան պետական դրամատիկական թատրոնի «Մհեր Մկրտչյան» թատրոնի նախասրահում Իվան Անտոնյանի նախաձեռնությամբ նվիրաբերվեց եւ բացվեց Համլետ Ջանինյանի «Դարերի արտիստ՝ Մհեր Մկրտչյան» բրոնզապատ հարթաքանդակը, իսկ հարթաքանդակի կողքին իր տեղը գտավ ծնունդով գյումրեցի, թատերական գործիչ Սերգեյ Մելիքյանի ձեռքով պատրաստված Մհեր Մկրտչյանի լավագույն դերերից «Բաղդասար ախպար»-ի դիմանկարը:
Միջոցառմանը ներկա էին ՀՀ ժողովրդական արտիստներ, Մհեր Մկրտչյանի համակուրսեցի Ռոզա Մխիթարյանը, ՀՀ ժողովրդական արտիստ Նիկոլայ Ծատուրյանը, ՀՀ վաստակավոր դերասանուհի Անահիտ Հարությունյանը, ՀՀ վաստակավոր լրագրող, գրող հրապարակախոս Ֆահրադ Ափուջանյանը, հայ տարազների ժողովրդական վարպետ, մանկագիր, բանաստեղծուհի Մարտուհի Սարգսյանը, «Ֆորտունա» հեռուստաընկերությամբ հեռարձակվող՝ Իվան Անտոնյանի հեղինակային «Լոռու արվեստագետներ» ֆիլմաշարի վարպետ-օպերատոր Ժորա Վարդանյանը, հյուրեր աշխարհի տարբեր կողմերից եւ Գյումրու թատրոնից: Պատմական այս յուրատիպ միջոցառումն անցավ արվեստառատ մթնոլորտում, հյուրերը հիշողություններ ներկայացրին ԽՍՀՄ ժողովրդական արտիստ Մհեր Մկրտչյանի կյանքից, իսկ միջոցառման ավարտին հնչեց հանճարեղ արտիստի կենդանի ձայնը:
Գովելի է, որ Իվան Անտոնյան հայ մշակույթի ու արվեստի նվիրյալի կողմից, ի շարս այլ ազգանվեր նախաձեռնությունների՝ կյանքի կոչվեց եւս մեկ պատմական իրադարձություն: Գյումրեցիների ու Մհեր Մկրտչյանին ճանաչողների անունից մեր շնորհակալության ու երախտիքի խոսքն ենք հղում Իվան Անտոնյանին եւ քանդակագործ-նկարիչ Համլետ Ջանինյանին:
Գագիկ ՎԱՐԴԱՆՅԱՆ
Գրող, հրապարակախոս
