«Ուրիշ է բախտը բանաստեղծների…
Այդ նրանց ցավն է,
Որ դառնում է փառք,
Դառնում անուն:
Եվ որքան խորն են վերքերը նրանց,
Այնքան նրանով խորն են հիանում…»:
Մարգարեական այս տողերը որպես բնաբան են ընտրված բանաստեղծ, թարգմանիչ, հրապարակախոս, հասարակական գործիչ, խմբագիր Վահագն Դավթյանի «Հայերգություն: Պատմական պոեմներ» (Երեւան, «Ոսկան Երեւանցի» 2008 թ.) գրքում: Գիրք, որն ինձ համար դարձել է հավերժական դասագիրք, նաեւ սրբացած մասունք, քանզի այն ստացել եմ 2011 թ. ապրիլի 13-ին, բանաստեղծի դստեր՝ Հասմիկ Դավթյանի պարտավորեցնող ընծայագրով, երբ հանդիպել էի նրա ամուսնուն՝ իմ անմոռանալի ընկեր-բարեկամ Գագիկ Աբելյանին:
Հիմա, երբ փորձում եմ 100-ամյակի հոբելյանական լույսով օծվող Վահագն Դավթյանի գունեղ դափնեպսակում իմ համեստ ուրվագծերը տեղավորել, առաջինը հիշում եմ, որ նա խնամին էր Մեծ հայրենականում սխրանքներ արձանագրած, մանկավարժության նվիրյալ մշակ, ժամանակին Ալավերդու Ս. Սպանդարյանի անվան դպրոցի երկարամյա տնօրեն Արտեմ Աբելյանի՝ Թումանյանական աշխարհի մանկավարժության պատմության կերտողներից մեկի խնամին, Թումանյանական աշխարհի պատվավոր խնամին: Հենց այդպիսին է իմ մտապատկերում Վահագն Դավթյանը՝ խորապես ազգային, խորապես հայ բանաստեղծ, պաշտելի ծնող, անմոռանալի պապիկ, ընտանեկան ջերմության բարոմետր, գնահատելի ընկեր, բարեկամ, խորհրդատու, խրատների եւ խոհերի մի անսպառ շտեմարան, կարճ ասած՝ մարդ-լեգենդ:
…Հայաստանի մշակույթի վաստակավոր գործիչ Վահագն Արմենակի Դավթյանը ծնվել է 1922 թ. օգոստոսի 15-ին Արաբկիրում (Արեւմտյան Հայաստան): Նա 1962-65 թթ. «Գրական թերթի», 1965-67 թթ.՝ «Հայրենիքի ձայնի», 1981-90 թթ.՝ «Վերածնված Հայաստան» պարբերականների գլխավոր խմբագիրն էր: Նրա ստեղծագործություններում առաջին տեղում է հայրենիք-սփյուռք կապը: Հեղինակ է քնարական բանաստեղծությունների, բալլադների եւ պոեմների («Գինու երգը» 1966, «Կապույտ գիրք» 1978, «Անքնություն» 1987 եւ այլն): Բազմաբովանդակ ու դաստիարակիչ ուժով առանձնանում են նրա հոդվածները, հուշագրային նոթերը, էսսեները («Զուգահեռ ճանապարհներ» 1976, «Ի սկզբանե էր բանն…» 1989), պիեսները («Մհերի դուռ», «Ծիրանի ծառ»): Բարձր են գնահատվում նրա թարգմանությունները հատկապես Ա. Պուշկինի, Ջ. Բայրոնի, Ս. Եսենինի, Ռ. Բյորնսի ստեղծագործություններից:
Վահագն Դավթյանը ՀԳՄ ու Չարենցի անվան եւ ՀԽՍՀ պետական մրցանակների դափնեկիր է: Նա 1996 թ. դարձավ ՀՀ ԳԱԱ ակադեմիկոս, ափսոս, որ նույն տարում էլ ավարտեց իր երկրային վեհ առաքելությունը ու հիմա տիեզերքից է ուղղորդում ապրողներիս՝ շարունակելով բարության, խոհեմության հավատարմության եւ միասնության դասեր տալ: Հենց ինքն է ժամանակին ասել. «Բանաստեղծներ կան, որ նման են առաջին սիրո…»: Առաջին սիրո նման էր Վահագն Դավթյանը, որպես բանաստեղծ, որպես մարդ-քաղաքացի:
Շնորհավոր 100-ամյա հոբելյանդ, հարգարժան Վահագն Արմենակի: Թող հայրենի հողից հյուսած երփներանգ ծաղիկները դառնան Ձեր հուշակոթողի հավերժական ներկան: Կարծում եմ՝ երբեք էլ ուշ չէ հոբելյանական միջոցառումների համար: Հազար ափսոս, որ Ձեր ընթերցողի ուզածի չափ չեղավ Ձեր կյանքի հետագծի երկարությունը: Ափսոս, որ այս տողերը Ձեր փոխարեն գոնե չի կարդալու ինձ հարազատ ու պաշտելի Գագիկ Աբելյանը… Սուրբ լույս իջնի ահել ու ջահել մեր կորուստների շիրիմներին, մխիթարություն մերձավոր շրջապատիդ եւ բյուր ընթերցողներիս:
Վաղարշակ ՂՈՐԽՄԱԶՅԱՆ
