ՀՀ Տավուշի մարզի Բերդ համայնքի Տավուշի բերդ կոչվող ամրոցում 2020-ին իրականացված պեղումների արդյունքում խեցեղեն, թաղումներ, արձանագրություններ, հետաքրքիր գտածոներ են հայտնաբերվել:
«Արմենպրեսի» թղթակցի հետ զրույցում արշավախմբի ղեկավար, հնագետ Տիգրան Ալեքսանյանն ասել է, որ եւ 2020-ին, եւ 2021-ին պեղումներն իրականացնում է ՀՀ ԳԱԱ հնագիտության եւ ազգագրության ինստիտուտը:
«Նախորդ տարի հիմնականում աշխատել ենք երկու հատվածում՝ միջնաբերդում՝ գագաթին, եւ ստորին բերդում՝ եկեղեցու շրջակայքում: Տարածքում մասնակի պեղումներ են կատարվել 1988-1990-ական թվականներին, բայց հետո դադարեցվել են: 2020-ին արդեն լայնամասշտաբ պեղումներ սկսեցինք, որոնք ամբողջությամբ ավարտին ենք հասցրել եկեղեցու մոտ: Պեղումները վերսկսելու ենք մի քանի օրից»,-պատմել է Ալեքսանյանը:
Նրա խոսքերով՝ ամրոցի հիմնադրման թիվը ստույգ չէ, քանի որ պատմիչներն այն չեն հայտնել, բայց առաջին անգամ հիշատակվում է 10-րդ դարում: «2020-ի պեղումների ընթացքում խեցեղեն, տապանաքարեր, հնագիտական այլ նյութեր ենք հայտնաբերել»,- նշել է հնագետը:
Ալեքսանյանը հայտնել է, որ պեղել են միջնաբերդի շերտերը: «Մոտ երկու մետր իջել ենք եւ էլի իջնում ենք: Ինչքան խորանում է, այնքան շերտերը հնանում են, եւ ամրոցի ավելի վաղ շրջանին բնորոշ նյութեր ենք պեղում, իր գոյությանը վերաբերող ճարտարապետական կառույցներ, օժանդակ շինություն ենք գտել: Բացել ենք տնտեսական հատված, որտեղ մեծ թվով թաղումներ, ավազանի հատվածներ կային, խեցեղեն: Դա թույլ է տալիս ենթադրել, որ հենց տնտեսական հատվածի հետ գործ ունեինք: Շատ հետաքրքիր, արդյունավետ աշխատանք ենք կատարել եւ ավարտին ենք հասցրել եկեղեցու հատվածի պեղումները, որտեղ բացվել են նոր տապանաքարեր, օժանդակ տնտեսական հատվածներ, քարեր: Ավաղ, պեղումներն ընդհատվեցին արցախյան 44-օրյա պատերազմի հետեւանքով»,- շեշտել է արշավախմբի ղեկավարը:
Այս տարի ցանկանում են եկեղեցու մուտքը բացել, հասկանալ, թե որ հատվածում է այն:
Ալեքսանյանը վստահեցրել է, որ Տավուշի բերդը զբոսաշրջային առումով կարող է հետաքրքրել մարդկանց: Հենց այդ նպատակով էլ նախորդ տարի մեկնարկել են պեղումները:
«Պեղումների նպատակը տարածաշրջանի համար զարգացման հեռանկարային ծրագրեր մշակելն է, եւ այդ տեսանկյունից ամրոցը կարեւոր գործոն է: Այն մոնումենտալ կառույց է, քաղաքի բոլոր կողմերից երեւում է, քանի որ բարձր ժայռի վրա է: Պատերը պահպանվել են, եւ այն շատ գրավիչ է, հետաքրքիր: Պեղումների ընթացքում անգամ մարդկանց մեծ հոսք էր գալիս. եւ տեղացիներ էին, եւ հետաքրքրասերներ Երեւանից»,- հայտնել է հնագետը:
Հնարավոր է՝ պեղումների նոր փուլն սկսելիս համագործակցեն սփյուռքի կազմակերպությունների հետ, ներգրավեն հայ մասնագետների:
