Պատերազմի ընթացքում եւ պատերազմից հետո «ՀՀ»-ն տարբեր մասնագետների ու փորձագետների տեսակետներ է ներկայացրել, թե ինչպես է պետք արագ ոտքի հանել մեր երկրի տնտեսությունը, թե ինչ քայլեր է պետք ձեռնարկել, որպեսզի այդ արագությանը նաեւ որակ հաղորդվի, թե տնտեսության ինչ ուղղություններ է հատկապես պետք զարգացնել ու թե հստակ ինչ քայլերով եւ այլն։
Ինչ-ինչպեսն ու անելիքն ավելի հստակ կարող են պատկերվել, եթե մենք նախ հասկանանք ինչու-ն։ Այլ կերպ՝ ինչու ենք ասում, թե տվյալ ոլորտում անհրաժեշտ է աճ ապահովել, եթե վիճակագրությունն ասում է, որ այդ ոլորտում աճ կա, կամ ինչ կարգի ու որակի աճ ենք ուզում ապահովել։ Կամ՝ եթե, այնուամենայնիվ, որոշ ուղղություններով աճ կա, ապա ինչու այդ դրական տեղաշարժը չի նկատվում։ Եթե ավելի պարզ ձեւակերպենք հարցի պատասխանը, ապա այն հետեւյալն է՝ պետք է կարողանալ կարդալ թվերը, տեսնել՝ ինչ կա այդ թվերի հետեւում։
Տնտեսագետ Կարեն Ադոնցի ձեւակերպման համաձայն՝ պետք է հասկանալ՝ ինչպես կարդալ տնտեսական ցուցանիշները. «Բոլորին քաջածանոթ, առաջին հայացքից «հույժ» կարեւոր, վիճակագրական ցուցանիշներն իրենց էությամբ «մանիպուլյատիվ» են, եթե չկա կառուցվածքի վերլուծություն։ Մեր իրականության մեջ դրանք սովորաբար եղել են «ապակողմնորոշող»։ Վերցնենք հիմնական շրջանառվող ցուցանիշները՝ տնտեսական ակտիվությունը, ՀՆԱ-ի աճը, զբաղվածների (աշխատատեղերի) ավելացումը, բյուջետային մուտքերի ավելացումը, շուկայից արտարժույթի՝ ԿԲ-ի կողմից գնումները եւ այլն»։
Տնտեսագետը բացատրում է, որ եթե տնտեսական ակտիվության կամ ՀՆԱ-ի աճը գրանցվել է շինարարության (կամ այլ առանձին ոլորտի) ուռճացման, պետական պարտքի առաջանցիկ ավելացման, խտանյութի արտադրության ծավալների մեծացման, գնաճի ավելացման, պղնձի գնի բարձրացման, տրանսֆերտների աճի եւ այլ կառուցվածքային շեղումների արդյունքում, ապա դա չի կարող համարվել «լավ»։ Շատ վատ է, երբ զբաղվածությունն ավելանում է ցածրակարգ աշխատատեղերի ավելացման արդյունքում, ինչը խեղում է նաեւ կրթական-մասնագիտացման համակարգը, կասեցնում ճյուղային վերափոխման հնարավորությունները։ «Վատ է նաեւ,- հավելում է մասնագետը,- երբ հարկային մուտքերն ավելանում են ոչ թե զարգացման արդյունքում, այլ պոտենցիալ ներդրումների կրճատման հաշվին»։
Այս դեպքում որո՞նք են, օրինակ, այն անառարկելի փաստերը, որոնք կարող են ապացուցել, որ զարգացում կա: Ըստ Կ. Ադոնցի՝ զարգացումը հաստատող անառարկելի ցուցանիշներից են նոր հայրենական ապրանքատեսակների ավելացումը, նոր յուրացված շուկաները, նոր տեխնոլոգիաների կիրառումը, բեռնափոխադրումների ճկունության եւ լոգիստիկ հնարավորությունների ավելացումը, նոր արտադրական տարածքների շահագործումը, ինժեներական բարձրակարգ մասնագետների թվի ավելացումը, վերապատրաստումը, արդյունաբերական եւ գիտատար ուղղվածության, բազմաճյուղ բնույթ ունեցող ներդրումների հոսքը, Հայաստանի տնտեսական իմիջի (իրական) դրական փոփոխությունը, միջազգային ցուցահանդեսներին հայրենական արտադրողների մասնակցության թվի, ապրանքացանկի եւ որակի առաջընթացը, ապագայի նկատմամբ սպասումների դրական միտումները։
