Ատոմային էներգիայի միջազգային գործակալության (ԱԷՄԳ) ներկայացուցիչները քառօրյա այցով Հայաստանում էին։ Տեղեկացանք, որ հոկտեմբերի վերջին ԱԷՄԳ-ի կողմից Հայկական ատոմակայանում անցկացվել է «Շահագործման ժամկետի երկարացման անվտանգության ասպեկտները» (SALTO) կրկնակի առաքելությունը։
Ի՞նչ է այն ենթադրում, ի՞նչ ստուգումներ են արվել, ո՞ր ուղղություններով: «ՀՀ»-ն փորձեց պարզաբանումներ ստանալ «Հայկական ատոմային էլեկտրակայան» ՓԲԸ գլխավոր տնօրենի առաջին տեղակալ-ՀԱԷԿ-ի տնօրեն Մովսես Վարդանյանից։
«Այո, ԱԷՄԳ-ի կողմից մեզ մոտ անցկացվել է «Շահագործման ժամկետի երկարացման անվտանգության ասպեկտները» կրկնակի առաքելությունը. այն անվտանգության համընդհանուր ստուգում է, բայց՝ ոչ տեսչական, եւ ուսումնասիրում է ատոմային էլեկտրակայանների շահագործման ժամկետի երկարացման ռազմավարությունն ու հիմնական փուլերը»,- ասաց Մովսես Վարդանյանը:
Հատկանշական է, որ առաքելությունն անցկացվեց այս տարի, երբ Հայկական ԱԷԿ-ում իրականացվեցին անվտանգության բարձրացմանն ուղղված արդիականացման լայնամասշտաբ աշխատանքներ, եւ արդյունքում նախատեսվում է էներգաբլոկի նախագծային շահագործման ժամկետը երկարացնել մինչեւ 2026 թ.:
Ըստ Հայկական ատոմակայանի տնօրենի՝ քառօրյա այցի ընթացքում փորձագետների խումբն իրականացրել է ստուգումներ մի շարք ուղղություններով՝ հաշվի առնելով շահագործման ժամկետի երկարացման հետ կապված ծրագրերի, միջոցառումների կազմակերպումն ու դրանց համապատասխանությունը ԱԷՄԳ-ի անվտանգության ստանդարտներին եւ SALTO նախորդ առաքելությունների (2013, 2016 եւ 2018 թթ.) առաջարկներին: Հենց 2018-ին էլ եղել է տեսչական ստուգումը։ Սա, այսպես ասենք, արդեն հերթական, ստուգողական ստուգում է, թե ինչպես ենք կատարել իրենց խորհուրդները, առաջարկները, որ փուլում ենք եւ այլն։ «Այս անգամ որեւէ նոր խորհուրդ չի տրվել»,- հայտնեց Մ. Վարդանյանը։
Թիմային աշխատանքներից բացի նրանք նաեւ շրջել են կայանի տարածքում, տեղում ծանոթացել բլոկի կառավարման վահանակի, ինչպեսեւ ռեակտորի կառավարման եւ պաշտպանության համակարգի արդիականացված ու նոր սարքավորումներին, իսկ հսկվող գոտում՝ ռեակտորի անվտանգ շահագործման համար պատասխանատու արդիականացված համակարգերին:
Կարեւոր փաստ. նախորոշված ուղղություններով թիմային աշխատանքների ընթացքում փորձագետները փաստել են, որ հիմնվելով նախորդ՝ 2018 թ. առաքելության արդյունքների եւ եզրակացությունների վրա՝ ՀԱԷԿ-ում զգալի աշխատանք է իրականացվել ծերացման կառավարման բնագավառում:
«Մեր անելիքները, ինչ խոսք, այդքանով չեն ավարտվում,- շեշտեց ատոմակայանի տնօրենը,- կայանը շարունակում է հետեւողականորեն իրականացնել անվտանգ շահագործմանն ուղղված միջոցառումները»:
Հավելենք, որ առաքելության արդյունքներով կորոշվեն ՀԱԷԿ-ի առջեւ դրված այն խնդիրներն ու առաջադրանքները, որոնք անհրաժեշտաբար պետք է լուծել՝ ծերացման կառավարման արդյունավետությունը բարձրացնելու եւ ԱԷՄԳ-ի անվտանգության ստանդարտներին առավել համապատասխանեցնելու համար:
Առաքելության ավարտին փորձագետների թիմը նախնական հաշվետվություն է ներկայացրել ատոմակայանի ղեկավարությանը եւ ՀՀ կարգավորող մարմնին. այն ենթակա է վերանայման: Հնարավոր փոփոխություններից, առաջարկներից եւ հիմնավորումներից հետո փաստաթղթի վերջնական տարբերակը 3 ամսվա ընթացքում կներկայացվի ՀԱԷԿ, ՀՀ միջուկային անվտանգության կոմիտե եւ կառավարություն:
