ԱՄՆ Դաշնային պահուստավորման համակարգը ընթացիկ տարում երրորդ անգամ բարձրացրել է բազային տոկոսադրույքը: Հասկանալի է, որ դա ազդելու է համաշխարհային տնտեսության վրա։ ԱՄՆ դոլարի փոխարժեքի բարձրացումը համաշխարհային արժութային շուկայում ի՞նչ ազդեցություն կունենա մեր տնտեսության վրա։ «ՀՀ»-ն փորձեց պարզաբանում ստանալ կառավարման փորձագետ, տնտեսագետ Կարեն Սարգսյանից։
Ընդհանրապես, համաշխարհային տնտեսության մեջ հետհամավարակային փուլում առկա բարձր գնաճը, որը տարեսկզբին է՛լ ավելի սաստկացավ ռուս-ուկրաինական պատերազմի հետեւանքով, ստիպում է երկրների մոնետար իշխանություններին խստացնել դրամավարկային քաղաքականությունը: Մասնավորապես, աշխարհի առաջատար տնտեսություն ունեցող երկրում՝ ԱՄՆ-ում, սպառողական գներն օգոստոսին տարեկան կտրվածքով աճել են 8,3 տոկոսով։ Ուստի, ըստ Կարեն Սարգսյանի, սրանով է պայմանավորված, որ Դաշնային պահուստային համակարգն օրեր առաջ նորից բարձրացրեց բազային տոկոսադրույքը 0,75 տոկոսային կետով։ Ներկայումս այն 3-3,25 տոկոսի միջակայքում է։ «Պետք է նշել, որ ընթացիկ տարվա հունիսին եւ հուլիսին եւս կառույցը նույն չափով բարձրացումներ է իրականացրել: Խստացնող դրամավարկային քաղաքականության օգնությամբ Դաշնային պահուստային համակարգը փորձում է պայքարել երկրում շարունակվող գնաճի դեմ»,- նշեց տնտեսագետը։
Դրամավարկային քաղաքականության հերթական խստացման արդյունքում ԱՄՆ ֆոնդային ցուցիչները հերթական անգամ անկում են գրանցել: Առհասարակ, ԱՄՆ մոնետար իշխանությունների կողմից դրամավարկային քաղաքականության նշված գործիքի կիրառումը ստիպում է ֆինանսական շուկայի մասնակիցներին հրաժարվել ռիսկային ակտիվներից եւ իրենց հիմնական գումարները ուղղել դեպի ԱՄՆ դոլարով ապահովված ակտիվներ, այդ թվում՝ պետական պարտատոմսեր: Եվ, բնականաբար, մեր զրուցակցի խոսքերով, ԱՄՆ ԴՊՀ-ի կողմից վերաֆինանսավորման տոկոսադրույքի բարձրացումը անխուսափելիորեն ազդելու է նաեւ համաշխարհային արժութային շուկայում դոլարի փոխարժեքի վրա՝ դեպի վերեւ:
Եվրոպական խստացումները նույնպես համապատկերում դիտարկենք։ «Այո, միաժամանակ նշենք, որ միայն Միացյալ Նահանգները չէ, որ դրամավարկային քաղաքականության խստացումների է գնում. աշխարհի գրեթե բոլոր երկրներում գնաճը զսպելու համար կենտրոնական բանկերը դիմել են այդ գործիքի կիրառմանը: Նաեւ Եվրոպական կենտրոնական բանկը սեպտեմբերի 8-ին բարձրացրեց նույն 0.75 տոկոսային կետով՝ այն հասցնելով 1.25 տոկոսի: Այս քայլերը միանշանակ նպաստելու են, որպեսզի փոքր-ինչ գնաճը զսպվի: Սակայն ԵՄ-ում, ի տարբերություն ԱՄՆ-ի, քանի որ այդ պատերազմական գործողություններին ավելի մոտ է, եւ ռիսկերը ավելի մեծ են այստեղ, ազդեցությունը այդքան մեծ չի լինի, ինչքան, օրինակ՝ ԱՄՆ-ում»,- բացատրեց մասնագետը:
Նա, սակայն, միաժամանակ հավելեց, որ այժմ համաշխարհային շուկայի բարձր գնանշումները «սնվում» են այլ գործոններով, մասնավորապես Ռուսաստանի հանդեպ կիրառվող տնտեսական եւ ֆինանսական պատժամիժոցներով: Էներգակիրների շուկան դրա վառ ապացույցն է: Ուստի կարծել, թե վերաֆինանսավորման տոկոսադրույքի բարձրացումը կարող է էականորեն թուլացնել գնաճային ճնշումները, վաղ է:
Ինչ վերաբերում է հայկական դրամին, ապա, Կարեն Սարգսյանի կարծիքով, դրամի փոխարժեքի արժեւորումը եւս ածանցվում է ռուս-ուկրաինական պատերազմի հետ առնչվող գործոններից, եւ ԱՄՆ դոլարի փոխարժեքի բարձրացումը համաշխարհային արժութային շուկայում այդքան մեծ ազդեցություն չի գործի այս պահին վերջինիս վրա: Հայկական դրամը ազատ լողացող արժույթ է, որի փոխարժեքն անմիջականորեն որոշվում է արժութային շուկայում ձեւավորված առաջարկի եւ պահանջարկի հարաբերակցության հիման վրա: Օրինակ, եթե որոշակի պահի դրությամբ արտարժույթի կտրուկ մեծ ներհոսք է լինում արժութային շուկա եւ, բնականաբար, դրամի նկատմամբ պահանջարկը մեծանում է, ապա վերջինիս փոխարժեքը բարձրանում է: «Հավելեմ նաեւ, որ Հայաստանի կենտրոնական բանկը եւս այս միտումներին արձագանքում է՝ վերջին անգամ սեպտեմբերի 13-ին որոշվեց վերաֆինանսավորման տոկոսադրույքը բարձրացնել 0.5 տոկոսով՝ սահմանելով 10 տոկոս»,- եզրափակեց մասնագետը:
