Համաշխարհային տնտեսությունում բարձր գնաճը շարունակվում է, եւ տարբեր երկրների բանկային համակարգերի կողմից տոկոսադրույքների բարձրացումը բացատրվում է գնաճային բարձր մակարդակները զսպելու նպատակով։ ՄԱԿ-ը, սակայն, մեղադրում է ամենահարուստ երկրներին գնաճի դեմ պայքարում «անխոհեմ խաղի» մեջ։ Այս մասին հոկտեմբերի 3-ին գրել է «The Guardian»-ը, որի հրապարակած վերլուծականին անդրադարձել է նաեւ «Գազետա.ռու»-ն։
Ըստ «The Guardian»-ի՝ ՄԱԿ-ը նախազգուշացրել է՝ աշխարհի ամենահարուստ երկրները գնաճի դեմ պայքարելու համար օգտագործում են խնայողության միջոցներն ու տոկոսադրույքների բարձրացման գործիքը, իսկ դա կարող է հանգեցնել ցավալի համաշխարհային ռեցեսիայի, եւ ամենաուժեղ հարվածը կհասնի զարգացող երկրներին։ Առեւտրի եւ զարգացման տարեկան զեկույցում ՄԱԿ-ի Առեւտրի եւ զարգացման համաժողովը (Unctad) նշում է, որ խոշոր կենտրոնական բանկերի մղումը՝ բարձրացնելու տոկոսադրույքները՝ ի պատասխան գնաճի, «անխոհեմ խաղ» է (ըստ «Գազետա.ռու»-ի՝ անխոհեմ արկածախնդրություն), որը կարող է վտանգավոր հետեւանքների հանգեցնել։ Ուստի՝ աղքատ երկրների համար (որոնք փորձում են հաղթահարել համավարակի տնտեսական հարվածները եւ ռուս-ուկրաինական դեպքերով պայմանավորված վիճակը) պարտքային ճգնաժամերը կանխելու նպատակով հարկ է «կուրսի շտկում» անել։
Ըստ էության՝ գնաճի այս մակարդակը վերջին չորս տասնամյակներում ամենաբարձրն է, բայց դրա դեմ կտրուկ պայքարելու համար երբ կենտրոնական բանկերը բարձրացնում են տոկոսադրույքները, միջամտություն է տեղի ունենում։ «The Guardian»-ը նշում է, որ ԱՄՆ Դաշնային պահուստային համակարգը նոյեմբերից համադրելու է տոկոսադրույքների հետագա կտրուկ բարձրացումները՝ Անգլիայի բանկի եւ Եվրոպական կենտրոնական բանկի նմանատիպ քայլերի հետ մեկտեղ: Հիշեցնենք, որ Դաշնային պահուստային համակարգը բարձրացումներ է արել հունիսին, հուլիսին եւ սեպտեմբերին։ Այդուհանդերձ, «Unctad»-ի կարծիքով՝ զարգացած երկրների բանկիրները սխալ են թույլ տալիս եւ վերադառնում են 1970 եւ 1980-ականների քաղաքականությանը (կիրառվեց ինֆլյացիան համակարգից դուրս մղելու համար), որն աշխարհի ներկայիս ժամանակաշրջանի համար անտեղի է։ «Unctad»-ը վիճարկում է այն պնդումը, թե դրամավարկային կտրուկ ցնցումն անհրաժեշտ է, քանզի գնաճի մեծ մասը պայմանավորված է հենց էներգիայի եւ պարենային ապրանքների կտրուկ գնաճով, այլ ոչ թե ապրանքների եւ ծառայությունների ավելորդ պահանջարկով։ Զեկույցը իրավիճակը շտկելու քայլեր է առաջարկում, որոնք թույլ կտան աղքատ երկրներին «անդունդը չգլորվել»։
Ինչո՞ւ սրան մանրամասն անդրադարձանք։ Նպատակը ցույց տալն էր այն պատկերը, որ կա, սպասվում է աշխարհում եւ համադրելիորեն անդրադառնալու է նաեւ մեր տնտեսության վրա։ Մեր բանկի կողմից տոկոսադրույքների բարձրացման ու գնաճային միջավայրի մասին շատ ենք խոսել։ Նաեւ խոսել ենք մեր երկրում գնաճի ոչ միայն օբյեկտիվ, այլեւ սուբյեկտիվ պատճառների մասին։ Հետեւաբար, այն քայլերը, որոնք առաջարկվում են զեկույցում, նաեւ մեր գնաճային այսչափ ճնշող միջավայրից դուրս գալու տարբերակներ են, այն է՝ գների ռազմավարական հսկողություն, հակամենաշնորհային միջոցներ, ապրանքների սպեկուլյացիայի դեմ ավելի խիստ կանոնավորումներ։
Սրանից զատ՝ մենք գնաճային ճնշումների դեմ պայքարի տարբերակներից ենք դիտարկում նաեւ սեփական տնտեսության դիմադրողունակության աստիճանը բարձրացնելը, ինչը թույլ կտա հնարավորինս մեղմ ազդվել միջազգային տնտեսական վայրիվերումներից։ Հենց այնպես չէ, որ զարգացած երկրներն սկսել են տեղական արտադրողների համար աջակցության ամենատարբեր փաթեթներ մշակել։ Հնարավորինս կշահեն այն երկրները, որոնք կփորձեն ավելի շատ արժեք գեներացնել սեփական տնտեսություններում։ Մեզ առայժմ սա չի հաջողվում, բայց այդ ուղղությամբ ամեն ջանք պետք է գործադրել, որովհետեւ առջեւում ավելի խորքային մարտահրավերներ են։
