Երեւանում երեկ կայացավ ՀԱՊԿ Հավաքական անվտանգության խորհրդի նիստը Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի նախագահությամբ։ Նիստի մեկնարկից առաջ տեղի էր ունեցել ԱԳ նախարարների խորհրդի, Պաշտպանության նախարարների խորհրդի եւ Անվտանգության խորհուրդների քարտուղարների հանձնաժողովի համատեղ նիստ, որի ժամանակ քննարկվեցին ՀԱՊԿ-ի պատասխանատվության գոտում ստեղծված ռազմաքաղաքական իրավիճակը եւ դրանց հետեւանքով կազմակերպության անդամ երկրների համար հնարավոր ռիսկերը։ Նիստի շրջանակներում քննարկվել եւ ստորագրվել է 24 փաստաթուղթ։
ՀԱՊԿ գլխավոր քարտուղար Ստանիսլավ Զասն անդրադարձավ վերջին շրջանում առավել սրությամբ դրսեւորվող միջազգային գործընթացներին, որի համատեքստում համատեղ նիստը հատուկ նշանակություն է ձեռք բերում։ «Արեւելյան Եվրոպայի տարածաշրջանում ՆԱՏՕ-ի երկրները զորամիավորումներ են տեղակայում, կատարելագործում են ռազմական ենթակառուցվածքները՝ դրանք ավելի մոտեցնելով ՀԱՊԿ պատասխանատվության գոտու արեւմտյան սահմաններին։ Բնականաբար, սա լրացուցիչ մարտահրավեր է ստեղծում մեր կառույցի համար։ Հակամարտության սրացման միտումներ կան, այդ թվում՝ այլ պետությունների ներգրավմամբ»,-ընդգծեց ՀԱՊԿ գլխավոր քարտուղարը։ Անդրադառնալով մեր տարածաշրջանին՝ Զասը նշեց, որ «ՀՀ կառավարության եւ այլ մասնակիցների ջանքերը դրական դեր են խաղում խաղաղության պայմանագրին հասնելու, սահմանների իրավական ճշգրտման եւ տրանսպորտային հաղորդակցությունների ապաշրջափակման ուղղությամբ»։ Նրա խոսքով՝ ՀԱՊԿ ճգնաժամային արձագանքման կենտրոնի միջոցով ստացվող տեղեկատվությունը հաստատում է, որ գրեթե ամեն օր փոխհրաձգություններ են տեղի ունենում հայ-ադրբեջանական սահմանին. «Հայաստանին սպառնացող վտանգների վերաբերյալ ՀԱՊԿ-ը երեք արտահերթ նիստ է ունեցել՝ նվիրված Հայաստանի Հանրապետության համար առաջացող սպառնալիքներին։ Ընդհանուր առմամբ՝ համաձայնեցվել է Հավաքական անվտանգության խորհրդի որոշման նախագիծը ՝ ՀԱՊԿ մոնիթորինգային առաքելության եզրակացությունների եւ առաջարկությունների հիման վրա Հայաստանի Հանրապետությանը օգնություն ցուցաբերելու համատեղ միջոցառումների մասին»։
Ներկայիս ռազմաքաղաքական իրավիճակում ՀԱՊԿ գլխավոր քարտուղարն ընդգծել է ՀԱՊԿ ռազմական բաղադրիչի ամրապնդման հրատապ անհրաժեշտությունը։ Այդ նպատակով առաջիկայում նախատեսում են անցկացնել մարտավարական եւ մարտավարական-հատուկ զորավարժություններ ՀԱՊԿ երկրների հավաքական ուժերի ներգրավմամբ՝ մտահղացման մեջ ներառելով խաղաղապահ առաքելության տարրեր։ «ՀԱՊԿ-ի զինանոցում ստեղծվել եւ կատարելագործվում են ահաբեկչությանն ու ծայրահեղականությանը, անօրինական միգրացիային եւ թմրանյութերի շրջանառությանը հակազդելու արդյունավետ մեխանիզմներ»,- նշեց Զասը՝ շեշտելով, որ շարունակվում է ՄԱԿ-ի հովանու ներքո խաղաղապահ գործողություններում ՀԱՊԿ խաղաղապահ ներուժի ներդրման գործընթացը։
Հավաքական անվտանգության խորհրդի նիստի ժամանակ, հանդես գալով բացման խոսքով, ՀՀ վարչապետը շեշտեց, որ վերջին 2 տարում Հայաստանն առնվազն երեք անգամ ագրեսիայի է ենթարկվել, եւ այն փաստը, որ Հայաստանը ՀԱՊԿ անդամ է, Ադրբեջանին հետ չի պահել ագրեսիվ քայլերից։ «Փաստացի մինչ օրս կազմակերպության անդամ պետություններին չի հաջողվել որոշում կայացնել Ադրբեջանի ագրեսիային ՀԱՊԿ արձագանքի վերաբերյալ։ Այս փաստերը մեծ վնաս են հասցնում ՀԱՊԿ–ի վարկանիշին ինչպես մեր երկրի ներսում, այնպես էլ՝ նրա սահմաններից դուրս»,- ասաց նա։
Երեկ ավարտվեց ՀԱՊԿ–ում Հայաստանի նախագահությունը։ Այս շրջանը բավական հագեցած էր նրանով, որ նշվեց Հավաքական անվտանգության պայմանագրի ստորագրման 30-ամյակը եւ ՀԱՊԿ-ի ստեղծման 20-ամյակը։ ՀԱՊԿ գլխավոր քարտուղարի պաշտոնում Ստանիսլավ Զասին 2023 թ. հունվարի 1-ից կփոխարինի Ղազախստանի ներկայացուցիչ Իմանգալի Տասմագամբետովը, վերջինս նախկինում եղել է Ռուսաստանում Ղազախստանի դեսպանը։ Գագաթնաժողովին ներկա էին ՀԱՊԿ անդամ պետությունների ղեկավարները՝ Բելառուսի նախագահ Ալեքսանդր Լուկաշենկոն, Ղազախստանի նախագահ Կասիմ-Ժոմարտ Տոկաեւը, Ղրղզստանի նախագահ Սադիր Ջափարովը, Ռուսաստանի Դաշնության նախագահ Վլադիմիր Պուտինը եւ Տաջիկստանի նախագահ Էմոմալի Ռահմոնը։
ՀԱՊԿ-ը ստեղծվել է արտաքին սպառնալիքները հետ մղելու համար։ Հայաստանը կազմակերպության հիմնադիր անդամներից է, սակայն ռազմաքաղաքական դաշինքի անդամները դիվանագիտական լուծումներ են առաջարկում Ադրբեջանի ռազմական ագրեսիայի դեմ։ Ավելին՝ մտորումների տեղիք էր տվել գագաթնաժողովից երկու օր առաջ՝ նոյեմբերի 21-ին դիվանագետ, Դաշնության խորհրդի փոխնախագահ Կոնստանտին Կոսաչովի՝ «Փաստարկներ եւ փաստեր» շաբաթաթերթին տված հարցազրույցում տեղ գտած որոշ մտքեր. պատասխանելով այն հարցին, թե արդյոք ՀԱՊԿ-ը եւ Ռուսաստանը կարող են Հայաստանին ավելի եռանդուն աջակցություն ցուցաբերել Ադրբեջանի հետ հակամարտությունում, Կոսաչովն արձագանքել էր, որ «Հայաստանի եւ Ադրբեջանի միջեւ հակամարտությունը չի մտնում կազմակերպության իրավասության մեջ»: Մինչդեռ Պայմանագրի առանցքային 4-րդ հոդվածում ասվում է. «Եթե մասնակից պետություններից որեւէ մեկը ենթարկվում է ագրեսիայի որեւէ պետության կամ պետությունների խմբի կողմից, ապա դա կդիտվի որպես ագրեսիա սույն պայմանագրի մասնակից բոլոր պետությունների դեմ«։
