30 տարի առաջ այս օրը պաշտոնապես ձեւավորվեցին Հայաստանի զինված ուժերը: Նախորդ դարի 90-ականների սկզբին Արցախում ուժգնացող ռազմական գործողություններին զուգահեռ արդեն ձեւավորվել էին հայկական ֆիդայական ջոկատները եւ աշխարհազորային միավորումները, իսկ 1991 թվականին՝ Պաշտպանության կոմիտեն: Փաստացի գործող եւ Արցախի ու Հայաստանի սահմանները պաշտպանող հայկական միասնական բանակը իրավաբանական ձեւակերպում ստացավ 1992 թ: Հայաստանի զինված ուժերը նրա անվտանգությունը, պաշտպանությունը եւ տարածքային ամբողջականությունը, նրա սահմանների անձեռնմխելիությունը պաշտպանող պետական ռազմական հաստատություն է։ Այս հանրագիտարանային ձեւակերպման մեջ ասված է ամեն ինչ:
Բանակը հայ ժողովրդի գոյաբանության հենասյուներից է: Արդեն պատմական օրինաչափություն է դարձել, երբ հայոց պետականությունը վերականգնվում է իր պատմական բնօրրանի համար մղվող հերթական ճակատամարտով: Այս առումով Երրորդ Հանրապետությունը բացառություն չէր, եւ հայոց բանակի ձեւավորումն առաջին հերթին անկախության խորհրդանիշն էր՝ նրա կորյունը: Երրորդ Հանրապետության հռչակման մեկնարկը տրվեց Արցախյան ազատամարտով եւ հաղթանակով, իսկ հաղթանակը ապահովվեց կանոնավոր բանակի մեջ մտած եւ նրա ողնաշարը կազմած ֆիդայական ջոկատների եւ աշխարհազորային կազմավորումների ռազմիկների հերոսական պայքարի շնորհիվ:
Հայ ժողվորդի, Հայաստանում բնակվող եղբայրական ազգերի եւ արցախյան ազատամարտին մասնակցած մեր ժողովրդի մյուս բարեկամների հերոսական պայքարով են դրվել հայոց բանակի հիմքերը, նրանցից շատերը փառքի հուշարձանին իրենց անունները գրեցին նաեւ 44-օրյա պատերազմում՝ մերօրյա հերոսապատումներով դաստիարակելով բանակի զինվորներին, իրենց անցած ուղիով սահմանելով այն բարձր արժեքային համակարգը, որը հայ զինվորի անպարտելի ոգու հիմնական գրավականն է: Հայոց բանակի հիմնական զենքը եղել եւ մնում է զինվորի ոգին, այն երբեք չի հաջողվել կոտրել:
ՀՀ զինված ուժերի ռազմահայրենասիրական հենասյուները դրել են Չաուշը, Սերոբը, Անդրանիկը, Նժդեհը, Արամը, Դրոն, Բաղրամյանը… Հայդուկների եւ զինվորականների այս փառապանծ անունների պակաս չունենք, եւ հատորներն էլ չեն բավարարի հայտնի ու անհայտ հերոսներին, նրանց սխրանքները հիշատակելու համար: Նրանցով ոգեւորված` սուրբ գործը շարունակելու եկան եւ Հայոց բանակի նորագույն պատմությունը կերտեցին Մոնթեն, Թաթուլը, Լեոնիդը, Բեկորը, Դուշմանը, Կոմանդոսը, քառօրյա եւ 44-օրյա պատերազմում արդեն՝ Գեւորը, Կյաժը, Արմենը, Վահանը… Այսօր նրանց սխրանքների պատմությունն ուսանելով են մեծանում ապագա զինվորները, հայոց սահմանները պաշտպանելու գնացող զինվորի շուրթերին նրանց հերոսական ճանապարհին նվիրված երգերն են:
Արցախյան վերջին ճակատամարտը եկավ ավելորդ անգամ փաստելու, որ ուժեղ պետություն ունենալու համար ուժեղ բանակ ունենալը հրամայական է: Այն հատկանշեց, որ 21-րդ դարում էլ հայ ժողովրդի առաջ նույն գոյաբանական խնդիրն է դրված, ինչ 100, 200, 1000 կամ 3000 տարի առաջ՝ մեր պետության առաջ ուժեղ բանակ ունենալու առաջնային խնդիր առաջադրելով: Բացի այդ, համաշխարհային պատմության մեջ չկա գեթ մեկ օրինակ, որ պետությունը հարեւանների բարեհաճությամբ գոյատեւի: Նույնիսկ բոլոր պատերազմներում չեզոքություն պահպանած Շվեյցարիան այսօր ունի աշխարհի թվաքանակով ամենախոշոր եւ մարտունակ բանակը:
Արցախյան վերջին պատերազմից հայ զինվորականը դուրս է եկել ավելի վճռական՝ հազարավոր մեր հերոսների թողած սուրբ պատգամը կյանքի կոչելու պարտավորությամբ: Մեր մարտիրոսվածներն իրենց հերոսական ուղիով մեզ բոլորիս պատգամեցին ունենալ հզոր բանակ, իսկ այդ նպատակին հասնելու համար էլ ունենալ հզոր տնտեսություն՝ այն համապատասխանեցնելով ժամանակակից առաջատար տեխնոլոգիաների պահանջներին:
Եվ ուրեմն՝ Հունվարի 28-ը մեր ժողովրդի համար Սեպտեմբերի 21 է, Մայիսի 9, Մայիսի 28, 451 թվականի Մայիսի 26…
