«Մենք պետք է հարց տանք մեզ` կարո՞ղ ենք մեզ թույլ տալ անտեսելու կնոջ ձայնը, հնարավո՞ր է, որ կանանց առաջարկած լուծումներն այն են, ինչ աշխարհը փնտրում է»:
Տեո-Բեն Գուրիրաբ
ՄԱԿ-ի Գլխավոր ասամբլեայի նախկին ղեկավար
Քաղաքական տեսաբան եւ լրագրող Ռ. Մորգանը գրում է, որ կանայք ժառանգաբար պասիվ կամ խաղաղ չեն, նրանք պարզապես մարդ են` ունակ ունենալու ցանկացած զգացմունք: Հակառակ Մորգանի` քաղաքագետ Ֆ. Ֆուկույաման կարծում էր, որ կանայք իրենց բնությամբ խաղաղ են: Նա իր «Կինը եւ համաշխարհային քաղաքականության էվոլյուցիան» հոդվածում վկայում է, որ տղամարդիկ ավելի շատ են հակված բռնության, քան` կանայք: Այդ պատճառով էլ աշխարհում պատերազմում են մեծամասամբ տղամարդիկ: Սակայն, մյուս կողմից, Ֆուկույաման իր անհանգստությունն էր արտահայտում ԱՄՆ-ի արտաքին քաղաքականության ապագայի համար, քանի որ դրա մշակման գործում ներգրավված են մեծ թվով կին գործիչներ: Ըստ քաղաքագետի` երեւույթը վտանգ է պարունակում, քանի որ կանայք ավելի խաղաղասեր են եւ կարող են ԱՄՆ-ի ազգային անվտանգությանը մարտահրավեր նետել` զերծ մնալով կտրուկ որոշումներից: Այնուամենայնիվ, կանանց ակտիվությունը եւ մասնակցությունը քաղաքական որոշումներ կայացնելու գործընթացին ժողովրդավարական համակարգի ակնհայտ ցուցանիշ են:
Այլ փորձագետների ուսումնասիրությունները փաստում են, որ ցանկացած երկրում առողջապահությունը, տնտեսական զարգացումը եւ սոցիալական բարեկեցությունը սերտորեն կապված են հասարակությունում կնոջ դերի ընկալման հետ: Վերաբերմունքը կնոջ հանդեպ արտացոլում է երկրի տնտեսական, անվտանգության ու բարեկեցության զարգացածության մակարդակը: Անգամ կանանց ներուժի ոչ լիարժեք օգտագործումը կարող է հանգեցնել երկրում տնտեսական կորուստների:
Վերջին տասնամյակների ընթացքում իրականությունն իր նոր հարցադրումներով փոխեց սեռային հավասարության հետ կապված ավանդական պատկերացումները: Հատկապես խորհրդային տարիների սկզբներից (վստահաբար ավելի վաղ ժամանակներից) հասարակության մեջ թյուր կարծիք է արմատացել, որ կնոջը վերապահված է որոշակի դեր, որը միմիայն կապված է ընտանիքի հոգսերի հետ: Այս առումով գլխավոր փաստարկումն այն է, որ կինը չի կարող զբաղվել իր դերից դուրս այլ գործերով: Այո՛, կնոջ առաքելությունը սկսվում է ընտանիքով, սակայն չի սահմանափակվում դրանով: Կնոջն ավելի մեծ գործեր են վերապահված:
Հասարակական մտածողության նման փոփոխություններից անմասն չի մնացել նաեւ մեր երկիրը: Հայ պատմագիրները վկայում են, որ Հայաստանում իրավունքի մասին խոր գաղափարներ ձեւավորվել են դեռեւս վաղ ժամանակներից: Սակայն երկու կարեւորագույն իրադարձություններ` քրիստոնեության ընդունումն ու գրերի գյուտը, մեծ դեր են խաղացել իրավունքի եւ պետության կայացման ու զարգացման հարցում: Քրիստոնեությունն իր գաղափարախոսությամբ քարոզում է կնոջ եւ տղամարդու բարոյական հավասարության անհրաժեշտությունը: Ստացվում է, որ հայ ժողովուրդն առաջինն էր, որ հասարակության մեջ սերմանեց հավասարության գաղափարը եւ հասարակական ընդունելության արժանացրեց այն: Ինչ վերաբերում է ժամանակակից հայ հասարակության ընկալումներին, ապա 2013 թ. հունիսի 29-ից Հայաստանում ուժի մեջ է մտել «Կանանց եւ տղամարդկանց հավասար իրավունքների եւ հնարավորությունների ապահովման մասին» օրենքը: Դա նշանակում է, որ առաջին քայլն արված է, մնացածը կախված է հասարակական ընկալումներից:
Ժամանակակից աշխարհում շատ պետություններ ընդունել են սեռերի իրավահավասարության վերաբերյալ մի շարք սահմանադրական դրույթներ, սակայն դա բավարար չէ այդ իրավահավասարության սկզբունքը գործի դնելու համար: Ուստի, իրավահավասարությանը զուգահեռ` պետք է ամրագրել նաեւ հավասար հնարավորությունների մասին սահմանադրական դրույթներ: Մենք այս դաշտում անելիքներ ունենք: Եթե օրենքները, քաղաքական որոշումները կամ նախագծերը սահմանում են միայն հասարակության մի մասի շահերը եւ անտեսում մյուսներինը, ապա ձեւավորվում է աններդաշնակության մթնոլորտ: Դա, բնականորեն, բացասաբար է անդրադառնում հասարակության գործունեության եւ զարգացման վրա: Այս խնդրի հետ մեկտեղ պետք է հաշվի առնել, որ առանձին կանանց խմբերի կամ առանձին տղամարդկանց խմբերի միջեւ կարող են ավելի ակնհայտ տարբերություններ լինել, քան հենց կանանց ու տղամարդկանց:
Հայ հասարակությանն այսօր անհրաժեշտ է բացահայտելու կանանց ներուժը եւ հնարավորություններ ընձեռել հնարավորինս շահավետ օգտագործելու այդ ներուժը հատկապես քաղաքականության ոլորտում: Հենց այս ոլորտում է, որ երբեմն կնոջ առաջ փակվում են դռներ ավելի հաճախ, քան բացվում: Վստահաբար, հենց կանայք իրենց առաջարկություններով եւ որոշումներով կկարողանան լուծում տալ այն բարդ խնդիրներին, որոնց առաջ «ծնկել» է մարդկությունը:
Աշխարհը տղամարդ կամ կին չէ. աշխարհը ներդաշնակ է:
