2020 թ. նոյեմբերի 9-ի եռակողմ հայտարարությունը հայտարարությու՛ն է, քարի վրայի անջնջելի արձանագրություն չէ։ Որ անջնջելի չէ, ադրբեջանական կողմը փաստել է։ «Հայտարարվում է Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության գոտում ամբողջական հրադադարի եւ բոլոր ռազմական գործողությունների դադարի մասին՝ 2020 թվականի նոյեմբերի 10-ի՝ Մոսկվայի ժամանակով ժամը 00:00-ից Ադրբեջանի Հանրապետությունը եւ Հայաստանի Հանրապետությունը, այսուհետ՝ Կողմեր, կանգ են առնում իրենց զբաղեցրած դիրքերում»,- նշվում է հայտարարությունում։ Ադրբեջանական կողմը կանգ չառավ զբաղեցրած դիրքերում՝ Արցախի Հանրապետությունում օկուպացնելով նոր տարածքներ, ավելին՝ մտնելով Հայաստանի Հանրապետության տարածք։ Չպահպանվեցին նույնիսկ առանց այն էլ մեր գլխին պատուհաս դարձած թղթի այդ կտորի դրույթները։ Ու որ չէին պահպանվելու, դա էլ պարզ էր, որովհետեւ նույն այդ թղթի կտորով ադրբեջանական կողմին հանձնվեց տարածք, որտեղ թուրքը չէր մտել։ Օրինակ՝ Քարվաճառի շրջանը։ Նույն այդ թղթի կտորով մենք հայապատկան Քարվաճառին արդեն Քելբաջար անունը տվեցինք…
Այնպես, որ այն, ինչ այսօր կատարվում է Հայաստանի Վարդենիսում, կատարվել է երեկ ու վաղն էլ է կատարվելու (եւ ընդհանրապես տարբեր ուղղություններով), բացատրություն ունի. ադրբեջանական կողմն ուզում է Քարվաճառը իր համար ամուր տեսնել, իսկ այդ ամրությունն ինքը կկարողանա ապահովել մեր Սոթքի, Կուտականի դիրքերով։ Չմոռանանք Սեւանա լճին հասնելու նրանց երազանքը։ Ադրբեջանն իր գործն արեց. կրկին հարձակվեց մեր դիրքերի վրա, հետո էլ թիրախավորեց ու կրակ բացեց վիրավորում ստացած զինծառայողին տեղափոխող շտապօգնության մեքենայի ուղղությամբ, զուգահեռ էլ դրանց պաշտպանական գերատեսչությունը հայտարարեց, թե հայկական կողմը գործողության է նախապատրաստվում։ Հայկական կողմն էլ դատապարտեց Ադրբեջանի ԶՈւ կողմից բուժաշխատողների եւ շտապօգնության մեքենայի թիրախավորման հերթական դեպքը (ՀՀ ԱՆ) եւ տեղեկացրեց, թե հայկական կողմը գործողության չի նախապատրաստվում (ՀՀ ՊՆ)։
Վերջ՝ ունեցանք ադրբեջանական կողմի հերթական հարձակումը, վիրավոր մեր զինվորներին եւ հանրության մի շրջանի համար անհաղթելի թուրքի կերպարի՝ մեկ աստիճանով ավելի ձեւավորում։ Սա հոգեբանական պատերազմների շարքից է նաեւ, բայց պետք չէ ընկնել այդ ծուղակը, քանզի անհաղթելի թուրքի կերպարի քարոզը թուրքի քարոզ է, կունենա այն ներքին, միջազգային, թե թրքական դեմք՝ միեւնույնն է՝ թշնամու քարոզ է։
Եվ այո՛, Վարդենիսի նշյալ դիրքերի ուղղությամբ միշտ էլ հարձակվելու է թշնամին (նվազագույնը՝ հարձակվելու է), եւ Վարդենիսը հանգստ չի ապրելու, քանի դեռ Քարվաճառը չենք վերաազատագրել։ Նույնը՝ Հայաստանի մեր մյուս դիրքերին է վերաբերում, քանի դեռ Արցախի հարցը հօգուտ մեզ լուծում չի ստացել։ «Ինչի պիտի իմ էրեխեն Ղարաբաղում ծառայի, թող Հայաստանում ըլնի» անհեթեթության կողմնակիցների ցանկությունը կատարվեց. Հայաստանի մի հատվածի ամբողջական երկայնք, առանց Արցախի համապատասխան շրջանների, դարձավ սահման։ Այն նույն Վարդենիսը, որ Արցախի շնորհիվ սահմանային տարածք չէր ու հանգիստ քնում էր, դարձավ անհանգիստ սահման։
Մի բան էլ. այն, որ մի օրում մեզ համար Քարվաճառը Քելբաջար դարձավ, հենց նույն օրը տանուլ տվեցինք տեղեկատվական պատերազմի մի հատված։ Տեղանունների հարցը շատ կարեւոր է ե՛ւ մեր, ե՛ւ միջազգային հանրության համար։ Թուրքական լրատվամիջոցները երբեք չեն տալիս հայկական տեղանունները։ Բայց, ցավոք, այսօր էլ նույն Գեղարքունիքում շատերը Վարդենիսը «Բասարգեչար» են կոչում, Սոթքը՝ «Զոդ»։
Տեղանունը միայն անուն չէ, պատմություն է, պատկանելություն ու քաղաքականություն։ Տեղանունը սխալ հնչեցնելով՝ շաքար ենք դնում թշնամու բերանը՝ խաչ քաշելով նույն այդ տարածքի պատմության ու պատկանելության վրա։ Մինչդեռ պետության հարցերում մանրուքներ չկան, այն էլ՝ այս կարգի հարցերում։ Հակառակ պարագան հուշում է այլ բան եւ անպայման պետք է ստանա համարժեք պատասխան։
