Ահա եւ վերջ։ Վաղվանից լռություն է. «Հայաստանի Հանրապետություն» օրաթերթը այլեւս չի հայտնվի ընթերցողի սեղանին։ Հայաստանի Հանրապետության տարեկիցն այլեւս չի հրապարակվի։ Պատճառաբանությանը, թե նվազ ծախսարդյունավետ է եւ պետության վրա թանկ է նստում, չեմ անդրադառնա, քանզի ծիծաղելիորեն անտրամաբանական է այն համապատկերում, երբ տեսնում եմ, թե ինչ «արդյունավետ» ծախսեր են արվում պետբյուջեի հաշվին։ Բացի այդ, տրամաբանություն չեմ փնտրում այնտեղ, որտեղ չկա…
33 տարի «Հայաստանի Հանրապետություն»-ում եղել է ինչպես Հայաստանի Հանրապետությունում։ Օրաթերթը երկրի ուղեկիցն է եղել, շնչառությունը, լավ ու վատ օրերի վկան, անկախության տարիների ուղեկիցն ու… նաեւ մեր վերջին տարիների ցավոտ իրականության վկայագիրը։
Մեր երկրում, այո, եղել են այնպիսի տարիներ, երբ պետությունը գնացքի գծերին էր, եւ ես անվտանգության-պաշտպանական խնդիրների մասին չէի էլ մտածում։ Հիմա երբ հետահայաց նայում եմ, երանելի տարիներ էին (լրագրողն ամեն ինչ համեմատական է դիտարկում). կառավարության խորհրդակցություններին էինք մասնակցում, ոչ թե օնլայն դիտում, հաճախ ոլորտ առ ոլորտ հիշում էինք, թե ո՛ր որոշման իրագործումը ճիշտ ժամանակին եղավ կամ ՝ 2 օր ուշացավ։ Մեր խնդիրն էր պարզել՝ ինչու 2 օր ուշացավ, ո՞ր օղակը դանդաղեցրեց ընթացքը, պատճառը օբյեկտի՞վ էր, թե՞ սուբյեկտիվ։ Կառավարության անդամներն անհասանելի չէին, ոտքի վրա ամեն մեկին «բռնացնելու» մասին չէինք մտածում, որովհետեւ նրանք հասանելի էին, եւ միասին աշխատում էինք՝ ինչ խնդիր կա, ինչու ծագեց եւ ինչպես լուծել։ Տրվե՞ց լուծումը, ապա՝ ինչպե՞ս իրագործվեց, ի՞նչ պատկեր ունեցանք։ Ջրային ոլորտում նոր քաղաքականությո՞ւն էր, այո, պետական այրերն անպայման կարդում էին մեր արձագանքը։ Ընդերքի ոլորտում ինչ-որ փոփոխությո՞ւն էր, կարեւորվում էր մեր տեսակետը։ ՀՀ նախագահի վերահսկողական ծառայությունը մեկ անգամ չէ, որ իմ նյութերի հետքերով ինչ-որ ոլորտում վերահսկողություն էր սկսում, եւ արդյունքների մասով անպայման տեղեկացվում էր լրագրողը՝ գրավոր եւ մանրամասնորեն։
Հիմա, երբ հետահայաց նայում եմ, մեռնող Սեւանի հարությունն եմ տեսել, երբ տարիներ շարունակ լճի մակարդակն անընդհատ բարձրանում էր (հստակ որոշմամբ, ոչ միայն բնականորեն)։ Պաշտոնական վիճակագրությունը մի կողմ, ամեն օգոստոսին նույն վայրից, նույն կետից դիտարկում էի անում։ Երբ հետահայաց նայում եմ, տնտեսության վերհառնումն եմ տեսնում՝ որ գործարանն ինչ չափով վերագործակվեց, երբ վերագործարկվեց, քանի աշխատատեղ բացվեց եւն։
Երբ հետահայաց նայում եմ, Մոսկվա-Երեւան-Բաքու բանակցություններն եմ տեսնում. շատ բան վարագույրից այն կողմ, չենք գրել, բայց այսօր առյուծ կտրած նախկին կատվին եմ թրջված հիշում, որ Արցախի կողմն անգամ նայել չէր համարձակվում, իսկ այսօր համարձակություն ունի նաեւ Հայաստանին սպառնալու։
Հիմա, երբ հետահայաց նայում եմ, դա էր խաղաղությունը, խաղաղ էինք, խնդրողի դերում չէինք ու արժանապատիվ էինք։
Երբ հետահայաց նայում եմ, գիշերները հանգիստ էինք քնում, տունը ծախող հարեւանին էլ չէինք հարցնում՝ տունդ հո թո՞ւրք չի գնել։
Երբ հետահայաց նայում եմ, րոպեով չէինք ապրում՝ հաջորդ րոպեին մարդկային ու տարածքային կորստի լուրից ջարդված։ Մեր տարիներն էինք պլանավորում։ Գիտեինք, որ մեր երեխաներին ազատագրված հողեր ենք թողել։ Մեր ողնաշարը շտկված էր։ Մեր հարսանիքը հարսանիք էր, ծնունդը՝ ծնունդ։ Հիմա, երբ երեխայիդ ծննդյան օրը մեկ տորթ ես անգամ սեղանին դնում, կտրելիս մտածում ես՝ շրջափակված Արցախի երեխան հիմա ի՞նչ է անում, վերջին անգամ տորթ ե՞րբ է կերել։
Երբ հետահայաց նայում եմ, Երեւանում այնքա՜ն քիչ էի լինում, կամ՝ արտերկիր գործուղման էի, կամ մարզերում։ Խմբագիրներս միշտ ժպտում էին՝ «մարզում մի օր ավելի մնա, սարերից կարոտդ առ»։ Գալիս էի Երեւան՝ նյութերով, արեւախանձ դեմքով, հաջորդ մարզային այցս ճշտելու պատրաստակամությամբ։ Հիմա ամեն սարի նայելիս փախցնում եմ հայացքս՝ վաղը մերը կլինի՞…
Հիմա եւ վերջին տարիներից սկսած՝ այս ամենը չկա։ Երկրում եւ մեր ընտանիքներում կա կորուստ, անասելի վիշտ, ականի վրա ենք ապրում։ Փոխվել են մեր բառերը, տրամադրությունը, գրիչը բռնելու ձեւն է նույնիսկ փոխվել։ Թշնամին բազմացել է՝ արտաքինը մի կողմ, ներքինն է աշխուժացել։ Ու մեր գրիչը, որ նախկին թրջված կատվին էր «նկարում», այսօր…
Այսօրը ծանր սպասում է, ինչպես վերջին տարիներին ամեն օր, երկրի համար, հայի համար, ազգի համար, Հայաստանի Հանրապետություն պետության համար։
«Հայաստանի Հանրապետությունը», որ միշտ Հայաստանի Հանրապետության մանրակերտն է եղել, վաղվանից չի գրի, չի խոսի ու ընթերցողին չի հասնի։
«Հայաստանի Հանրապետությունն» իր վերջին էջը կփակի (թեեւ չգիտենք՝ վաղն ինչ կարող է լինել) գրչին չդավաճանած, նույնն է՝ երկրին ու ազգին հավատարիմ, նույնն է՝ հայի արժանապատվությունը պահած, մեր պարագայում՝ նույնն է՝ պետությունն իշխանությունից զատած։
«Հայաստանի Հանրապետությունը» չտրվեց կեղծ թեզերին, փոխված թուրքի գաղափարին չհավատաց, խաղաղության հայցն ու իրական խաղաղության հասնելու ճանապարհը զատեց, թուրքի հետ խաղաղություն չքարոզեց՝ փոխարենը ներկայացնելով դրա վտանգներն ու սպառնալիքները, այն թյուրքի ցրթած ադրբեջանական թրջված կատվին էլ առյուծի պատկերում չտեսավ, հային ծնկելու փոխարեն ծառս լինել քարոզեց։
«Հայաստանի Հանրապետությունը» եղավ հայի կողքին ու ի շահ ազգային արժանապատվության։
«Հայաստանի Հանրապետությունը» եղավ ու մնաց Հայաստանի Հանրապետության կողքին, ավելին՝ քան պարզապես թերթը կամ պաշտոնաթերթը։ «Հայաստանի Հանրապետություն»-ում ես բոլորեցի իմ աշխատանքային գործունեության քառորդ դարը եւ միշտ հավատարիմ եղա այն սկզբունքին, որ լրագրողն առանց ազգության չի լինում։
Վաղվանից փակվում են «Հայաստանի Հանրապետության» դռները։ Ափսոսանքի ու ցավի ժամանակ չի մնում՝ երկիրն է կարեւոր։ Թող վաղվանից այլ կերպ բացվեն Հայաստանի Հանրապետության դռները՝ հայի առաջ գրկաբաց, թշնամու առաջ՝ շրխկոցով փակվելով։ Առաջ Աստված։
