«Տնտեսական մրցակցության պաշտպանության մասին» նոր խմբագրությամբ օրենքը մայիսի 31-ից ուժի մեջ մտավ։ Կարելի է ասել՝ օրենքն ամբողջությամբ շարադրվել է նոր խմբագրությամբ։ Տնտեսական մրցակցության պաշտպանության պետական հանձնաժողովն այսուհետ կշարունակի գործել որպես Մրցակցության պաշտպանության հանձնաժողով (ՄՊՀ)։ Մայիսի 31-ից ուժի մեջ է մտել նաեւ ՄՊՀ-ի աշխատակարգը, որով կարգավորվում են հանձնաժողովի գործառույթներն ու լիազորությունների իրականացման ընթացակարգերը։ «ՀՀ»-ն փորձեց հասկանալ՝ այդ ի՞նչ փոփոխությունների մասին է խոսքը, որոնք թույլ կտան տնտեսական մրցակցության պաշտպանությունն ավելի արդյունավետ դարձնել։
Ըստ ՄՊՀ-ի իրավաբանական վարչության վարչական վարույթների եւ դատական ներկայացուցչության բաժնի պետ Հովհաննես Խաչատրյանի՝ հիմա ընդլայնվել եւ առավել հստակ կարգավորումներ են ստացել հանձնաժողովի կանխարգելիչ լիազորությունները։ Մասնավորապես` տնտեսավարողների, պետական մարմինների կամ դրանց պաշտոնատար անձանց գործողության, գործարքի կամ իրավական ակտի նախագծի վերաբերյալ եզրակացությունների ընդունումը, տնտեսավարողներին, պետական մարմիններին կամ դրանց պաշտոնատար անձանց զգուշացում տալն այն գործողությունների կամ վարքագծի վերաբերյալ, որոնք կարող են հանգեցնել տնտեսական մրցակցության կանխմանը, սահմանափակմանը, արգելմանը կամ անբարեխիղճ մրցակցությանը կամ վնասել սպառողների շահերը։ «Հանձնաժողովի կանխարգելիչ լիազորությունները, սակայն, այսքանով չեն սահմանափակվում։ Հանձնաժողովը նաեւ գնահատում է համակենտրոնացումները եւ իրականացնում ոլորտային ուսումնասիրություններ, որոնց առաջնային նպատակը տնտեսական մրցակցության խաթարման հնարավոր դեպքերի բացահայտումն ու դրանց կանխումն է»,- ասում է նա։
Հանձնաժողովը նախկինում էլ ուներ այդ լիազորությունները։ «Այո, բայց դրանք ընդլայնվել ու հստակեցվել են»,- պարզաբանում է Հովհ. Խաչատրյանը։ Օրինակ՝ ընդլայնվել է եզրակացություններ տալու լիազորությունը։ Եթե նախկինում եզրակացություններ կարող էին տրամադրվել բացառապես պետական մարմինների կամ դրանց պաշտոնատար անձանց կողմից ընդունված ակտերի եւ այլ փաստաթղթերի, պետական օժանդակությունների, տնտեսավարող սուբյեկտների միջեւ կնքվող համաձայնությունների եւ համակենտրոնացումների տնտեսական մրցակցության պաշտպանության մասին օրենսդրությանը համապատասխանելու վերաբերյալ, ապա նոր փոփոխություններով եզրակացությունները ստանալու նպատակով պետական մարմինները, դրանց պաշտոնատար անձինք եւ տնտեսավարողները կարող են դիմել հանձնաժողով մինչեւ տնտեսական մրցակցության պաշտպանության վերաբերյալ օրենսդրությամբ կարգավորվող գործողության կատարումը, գործարքի կնքումը կամ իրավական ակտի ընդունումը։ Իսկ եզրակացությունների տրամադրումը, ի տարբերություն տնտեսական մրցակցության պաշտպանության մասին օրենսդրության կիրառման հետ կապված հարցերի վերաբերյալ պարզաբանումների տրամադրման, նպատակ ունի կոնկրետ իրավիճակներում դիմողին ներկայացնել հանձնաժողովի պաշտոնական դիրքորոշումը տվյալ գործողության, կնքվող գործարքի կամ իրավական ակտի տնտեսական մրցակցության պաշտպանության մասին օրենսդրությանը համապատասխանելու վերաբերյալ։ Մինչդեռ պարզաբանումներն առավել ընդհանրական բնույթ են կրում եւ նպատակ ունեն առավել մանրամասնել օրենսդրական կարգավորումները։
Կամ՝ ընդլայնվել են համակենտրոնացումների գնահատման լիազորությունները։ Եթե նախկին օրենսդրությամբ համակենտրոնացում չէին համարվում անձանց խումբ հանդիսացող տնտեսավարող սուբյեկտների միջեւ տեղի ունեցող վերակազմակերպումները, գործողությունները կամ գործարքները, ապա նոր փոփոխություններով դրանք համակենտրոնացում չեն համարվի միայն այն դեպքում, երբ դրա մասնակիցները օրենքով սահմանված կարգով կտեղեկացնեն հանձնաժողովին իրենց անձանց խումբ լինելու եւ կնքվող գործարքի, կատարվող գործողության կամ վերակազմակերպման վերաբերյալ։ Հակառակ դեպքում դրանք կհամարվեն համակենտրոնացումներ եւ ենթակա կլինեն հայտարարագրման, սակայն պարզեցված կարգով։
Հանձնաժողովի անդամ Շուշան Սարգսյանը, խոսելով նոր խմբագրությամբ օրենքի այլ կարգավորումներից, առանձնացրեց հատկապես այն, որ հստակեցվել է օրենքի կիրառությունն օտարերկրյա տնտեսավարող սուբյեկտների մասով։ Մինչ այս՝ օրենքի կիրառությունն օտարերկրյա տնտեսավարող սուբյեկտների մասով հստակ սահմանված չէր, ինչը գործնականում օրենքի մեկնաբանման խնդիրներ էր առաջացնում տնտեսավարողների համար։ Օրենքի կիրառության հարցն անորոշություն էր առաջացնում հատկապես օտարերկրյա սուբյեկտի մասնակցությամբ համակենտրոնացումների ընթացքում։ Իսկ նոր խմբագրությամբ օրենքով ուղղակիորեն նախատեսվել է, որ օրենքը տարածվում է նաեւ օտարերկրյա պետություններում տնտեսավարողների այն գործողությունների կամ վարքագծի վրա, որոնք կարող են կանխել, սահմանափակել կամ արգելել տնտեսական մրցակցությունը կամ վնասել սպառողների շահերը Հայաստանի Հանրապետությունում:
Մեկ այլ կարգավորմամբ սահմանվել է բացառություն անդրսահմանային շուկաներում մրցակցության միասնական կանոններով կարգավորվող հարաբերությունների համար: Խոսքն այն հարաբերությունների մասով է, որոնց նկատմամբ վերահսկողությունը վերապահված է Եվրասիական տնտեսական հանձնաժողովի իրավասությանը: Այս բացառության նպատակը ՄՊՀ-ի ու ԵՏՀ-ի լիազորությունների հստակեցումն է, քանի որ վերջինիս Եվրասիական տնտեսական միության մասին պայմանագրով վերապահված է անդրսահմանային շուկաներում մրցակցության ընդհանուր կանոնների նկատմամբ վերահսկողություն իրականացնելու լիազորությունը: Իսկ ապրանքային շուկան համարվում է անդրսահմանային, եթե շուկայի աշխարհագրական սահմանները ներառում են երկու եւ ավելի անդամ պետության տարածք։
