Արցախյան 44-օրյա պատերազմից առաջ, դրա ընթացքում եւ մինչ օրս տարատեսակ ուղղություններից բազմաթիվ սլաքներ են ուղղվում հայոց ազգային հերոս Գարեգին Նժդեհի անվան դեմ: Երբ փորձում են նսեմացնել նրա վաստակը, ընդամենը մեկ խնդիր են ձգտում լուծել՝ կոտրել հայոց ազգի ինքնագիտակցության, ազատագրական ոգին: Որովհետեւ Նժդեհը երբեք անցյալ չի դառնա. նա ծնվում է յուրաքանչյուր հայ երեխայի մեջ, եւ դա սարսափեցնում է թշնամիներին: Նա նաեւ բաց գիրք է եւ օգնում է բացահայտել բոլոր այն ուժերի խաղաքարտերը, որոնք շահեր ունեն այս տարածաշրջանում: Նրանք, ովքեր հանդես են գալիս Նժդեհի դեմ, ըստ էության, հանդես են գալիս Հայաստանի դեմ, որովհետեւ այն ամենը, ինչ դնում են սեղանին, ակնհայտորեն հորինված կեղծ փաստարկներ են: Բայց նրանցից շատերը նաեւ հանդես են գալիս իրենց իսկ դեմ…
Ինչ էլ որ Նժդեհն արել է իր գործունեության ընթացքում, առաջնորդվել է միայն մի սկզբունքով՝ փրկել ազգը, նրա գենն ու արժեքային համակարգը: Այսօր արտասահմանյան որոշ լրատվամիջոցներ մաղձոտ հոդվածներ են հրապարակում Հայաստանի Հանրապետության, ավելին՝ ողջ հայության եւ նրա շահերի դեմ: Գաղափարական այդ կեղտոտ քարոզչության նպատակն աշխարհում, այդ թվում՝ նաեւ ՌԴ-ում այնպիսի կարծիքի ձեւավորումն է, որ հայերը պետք է «պատժվեն իրենց արարքների» համար: Նույնիսկ Ռուսաստանում ծախու շրջանակների միջոցով փորձ է արվել կեղտոտել Գարեգին Նժդեհի անունը, մի ռազմական գործչի, ում շնորհիվ է Ռուսաստանին հաջողվել ժամանակին պահպանել իր այսօրվա հարավային սահմանները, ով ցարական Ռուսաստանի հերոս է եւ այդ փառքին հասել է ոչ թե կաբինետներում հրամաններ ստորագրելու, այլ մարտական գործողություններին անմիջականորեն մասնակցելու եւ սխրագործություններ կատարելու համար: Սեփական երկրի շահերը մի քանի գրոշով ադրբեջանաթուրքական հետաքրքրություններին ստորադասած ռուսական որոշ ԶԼՄ-ների թունոտ սլաքն ուղղված է այդ գործչի դեմ: Նրան ֆաշիստ են անվանում՝ մոռանալով կամ ուղղակի չծանոթանալով պատմությանը. փողը ոմանց համար վեր է սեփական պրոֆեսիոնալիզմից: Նույնիսկ Խորհրդային Միությունը նրան չի կարողացել մեղադրել ֆաշիզմի մեջ: Միակ մեղադրանքը, որը հնչել է, հակախորհրդային գործունեությունն էր, եւ նույնիսկ դա սխալ էր, որովհետեւ Նժդեհը եղել է հայկականության երդվյալ պաշտպան, եւ նրա շնորհիվ է, որ խորհրդա-թուրքական դաշնակցային ուժերին չի հաջողվել հայաթափել Սյունիքը եւ այն միացնել Ադրբեջանին: Եվ ժամանակին ստորաբար մեղադրանք է հարուցվել այլ երկրի մի գործչի, ով կռվել է հանուն իր ժողովրդի: Հիմա էլ նույնպիսի ստորությամբ նրան մեղադրում են չկատարած հանցանքների մեջ: Իսկ այդ քաղաքականության հետեւում ադրբեջանական ականջներ են երեւում…
Իհարկե, ադրբեջանաթուրքական քարոզչության նպատակը մահացած մարդու դեմ սուր ճոճելը չէ: Իրականում Նժդեհը գաղափար է, ոգի, եւ ազատագրական պայքարի նրա կոչերն այսօր էլ թեւածում են յուրաքանչյուր հայի սրտում: Թշնամին կռվում է այդ ոգու դեմ, որովհետեւ սարսափում է հայոց հզոր բազկի պատասխանից: Փորձում են ոչնչացնել ազատության մեր բոլոր ձգտումները, եւ դա եւս մեկ անգամ ապացուցում է, որ իրավացի է, երիցս իրավացի է Նժդեհն իր հայապահպան գաղափարներում ու գործողություններում: Տարօրինակ է, որ Ադրբեջանի ցուցումով ոմանք փորձեցին «պատերազմ հայտարարել» Նժդեհի անվանը, բայց ոչ ոք պատասխան չպահանջեց ադրբեջանցիներից, թե որտեղ են Հայրենական մեծ պատերազմի հայ հերոսների արձանները: Պատասխան չպահանջեցին նաեւ Շուշիի եւ այլ վայրերի պղծված ռուսական գերեզմանների համար, ընդհանրապես՝ հայկական եւ ռուսական հետքի ոչնչացման համար…
Հաճախ ենք հանդիպել եւ հանդիպում ենք Հայաստանի դեմ օգտագործված կեղծ, սին եւ մտացածին փաստերի ու զրպարտությունների: Հաճախ զարմացել ենք, թե ինչպես է Ռուսաստանը դեմ գնում Հարավային Կովկասում իր հետաքրքրություններին եւ սեփական քարոզչամեքենան հանում ոչ միայն դաշնակցի, այլեւ իր իրական շահերի դեմ…
Բայց նույն Ռուսաստանում շատ են նաեւ այն գործիչները, ովքեր պատմություն գիտեն եւ հասկանում են, որ որոշ շրջանակներ այս կերպ փորձում են արդարացնել 44-օրյա պատերազմում իրենց գործողությունների տրամաբանությունը: Բայց ոչ մի կայսերական ուժ հայերին չի կարող ստիպել՝ ընդունելու իր պարտությունն այն հարցերում, որոնք վերաբերում են ազգային անվտանգությանը: Մենք հիշում ենք մեր մեծ հայրենիքի յուրաքանչյուր անկյունը, յուրաքանչյուր գերեզմանը, յուրաքանչյուր սրբատեղին, եւ հատուցման ժամն անպայման գալու է: Անկախ նրանից, թե ինչ են գրել մեր դեմ, ինչպես են վարվել մեր դեմ եւ ինչ են պլանավորում մեր դեմ:
Մեզ հազարամյակներով խանգարել են կառուցել, բայց մենք արարել ու ստեղծել ենք այնպիսի նյութական ու հոգեւոր մշակութային հարստություն, որով կարող է հպարտանալ ողջ մարդկությունը: Ձգտել ենք չչարանալ, երբ ատելության ենք հանդիպել, որովհետեւ ուրիշի տուն մտած գողի ամենասարսափելի թշնամին տանտերն է, եթե նույնիսկ զինված չէ: Բայց մենակ ենք մնացել՝ ինքներս մեզ հարցնելով, թե ինչու այդպես եղավ: Գուցե եկել է ժամանակը՝ հրաժարվելու նման հարցադրումներից, փնտրտուքից ու հասկանալու, որ մեր ստեղծագործ միտքը որոշ ժամանակով պետք է թողնի արվեստը եւ սկսի զենք արտադրել: Ամեն գնով: Եվ կոփի կամքը, որովհետեւ փրկության այլ ելք նրան չեն թողել: Եվ կրկին՝ անկախ նրանից, թե ինչ են գրել, գրում ու գրելու մեր դեմ:
Նրանք, ովքեր խոսում են Նժդեհի դեմ, բացահայտում են մեր տարածաշրջանում իրենց քաղաքականության որոշ էական նրբերանգներ… Մենք պետք է ընթանանք սեփական ճանապարհով՝ կատարելով ճիշտ վերլուծություններ եւ եզրահանգումներ: Եվ եթե անհրաժեշտ է, կոփելով նաև սեփական ատելությունն արտաքին թշնամու նկատմամբ, որի ամենանվիրական ցանկությունը մեր ֆիզիկական ոչնչացումն է:
Վստահ ենք, որ ոսոխը մի օր պատասխան է տալու: Վստահ ենք, որովհետեւ Նժդեհ ունենք, ով հավերժորեն ապրելու է մեր սրտերում: Նրա պայքարն ուղղված է եղել միայն այն ուժերի դեմ, որոնք սպառնացել են իր ժողովրդի գոյությանը: Նա ոչ թե ստեղծագործ ձեռք է կտրել, այլ ոչնչացրել է այդ ձեռքը կտրել փորձողներին: Նա անուն է, որով հպարտանում է յուրաքանչյուր հայ ինչպես հայրենիքում, այնպես էլ սփյուռքում…
