Չնայած 44-օրյա պատերազմից ութ ամիս է անցել, Արցախում ցավալիորեն շարունակում է աճել ռազմագործողությունների ժամանակ զոհված, ինչպես նաեւ անհետ կորած զինծառայողների թիվը: Այդ տխուր իրողության մասին են վկայում Ստեփանակերտի կենտրոնական հրապարակին հարող տարածքում տեղադրված հայորդիների նկարները, որոնց հետ առավոտից մինչ երեկո հաղորդակցվում, զրուցում են նրանց հարազատներն ու մարտական ընկերները, Արցախ ժամանած հյուրերը, բոլոր անցորդները, ովքեր անկախ իրենց կարգավիճակից, մի պահ կանգ են առնում, զգաստանում, խոնարհվում տղաների հիշատակի առաջ, խորհում երկա՜ր-երկար՝ ցավի եւ ափսոսանքի ծանր զգացումով: Թվում է, թե ոմանք հրաշքով տուն կվերադառնան մի օր եւ կամոքեն հարազատների վիշտը, մինչդեռ անհայտության ճամփան երկարում է…
Վահանակներին ամրացված նկարները, երկար ժամանակ մնալով արեւի եւ անձրեւի տակ, բնականաբար, վնասվել, գունաթափվել են, աղավաղվել: Ինչ անել, որպեսզի փրկվեն եւ չխաթարվեն «դաժան պատերազմի խոսուն վկաները»: Առաջարկներ քիչ չեղան: Բայց հասարակության կողմից առավել ընդունելի էր արցախյան երրորդ պատերազմում զոհված եւ անհետ կորած զինծառայողների հարազատների միության եւ Ստեփանակերտի քաղաքապետարանի առաջարկը: Որոշվեց ազատամարտիկների նորակառույց, ծաղկուն պուրակում հատուկ անկյուն ստեղծել եւ լուսանկարների հետ միասին տղաների անձնական իրերն ու մյուս նյութերը տեղադրել այնտեղ՝ դնելով ապագա հուշ-թանգարանի հիմքերը…
Ուխտատեղի դարձած Ազատամարտիկների պուրակում «հաստատված» լայնածավալ հուշատախտակը՝ պաստառների հետ, ազդարարում է մեր հերոս տղաների առաքելության մասին՝ սերունդներին ուղղորդելով սերտել հայրենասիրության դասերը: Պաշտպանության բանակի զինվորներն ու սպաները, կամավորականներն ու աշխարհազորայինները հանուն հայրենիքի մահուկենաց մարտեր են մղել թշնամու դեմ եւ դաժան պատերազմում նահատակվել: Կորստի ցավից մխում են հարազատների սրտերը: Ովքեր չեն վերադարձել մարտադաշտից, ծնողների, հարազատների համար որոշակի «հույսի եւ լույսի նշույլ են թողել»: Ավաղ, հակառակորդի կողմից օկուպացված տարածքներից գրեթե ամեն օր արտակարգ իրավիճակների ծառայության աշխատակիցները որոնման արդյունքում նոր աճյուններ են հայտնաբերում: Եվ այսպես աճում է 44-օրյա պատերազմում զոհված հայորդիների թիվը՝ «հուսախաբ անելով» սպասող սրտերին…
«Բոլորիս վիշտն էլ խորն է: Մեկը՝ զավակ, մյուսը՝ եղբայր կամ ամուսին է կորցրել, եւ դժվարանում ենք հաշտվել այդ իրողության հետ: Այս ձեռնարկումը փորձ է՝ մի փոքր մեղմելու հարազատների ցավը եւ վերարժեւորելու նահատակված հայորդիների սխրանքը,- ասում է Արցախյան երրորդ պատերազմում զոհված եւ անհայտ կորած ազատամարտիկների միության նախագահ Արմեն Նասիբյանը:- Մենք խնդրանքով դիմեցինք բոլոր հարազատներին համապատասխան նկարներ, նյութեր, մասունքներ ու իրեր տրամադրել ապագա թանգարանի համար, եւ մեր ակնկալիքներն արդարացան: Տեսնել է պետք, թե նրանք ինչպիսի ոգեւորությամբ եւ հուզմունքով են հավաքում այդ ամենը ու հանձնում մեր կազմակերպությանը»: Ապա նա հավելում է, որ ավելի քան 350 կամավորականներ են այցելում զոհվածների ընտանիքներին եւ այդ նպատակով նյութեր հավաքում: Նրանք գիտակցում են, որ պատվաբեր առաքելություն են իրականացնում՝ սերունդներին կտակելով անփոխարինելի արժեքներ…
Ի դեպ, նախօրեին հանրապետությունում նշվել է Արցախյան ազատամարտում զոհված եւ անհայտ կորած ազատամարտիկների հիշատակի օրը: Այդ կապակցությամբ ԱՀ նախագահ Ա. Հարությունյանը՝ անվտանգության խորհրդի անդամների եւ ՊԲ ղեկավարության ու բարձրաստիճան սպաների ուղեկցությամբ այցելել է Ստեփանակերտի հուշահամալիր եւ ծաղկեպսակ տեղադրել խաչքար-հուշարձանին:
