Սահմանամերձ համայնքների բնակչության զբաղվածության խնդիրը, ի թիվս պատերազմի պատճառով տուժած այլ հարցերի, կառավարության կողմից լուծում պահանջող առաջնահերթությունների շարքում է հայտնվել՝ դառնալով քննարկումների առարկա: Առավել «խոցելի» վիճակում են այն բնակավայրերը, որոնք տուժել են ռազմագործողությունների հետեւանքով, եւ մարդկանց արոտավայրերը, դաշտերն ու այգիները հայտնվել են հակառակորդի վերահսկողության տակ: Այլ կերպ ասած, բռնազավթվել են ազերիների կողմից, եւ բնակիչները զրկվել են ավանդական զբաղմունքից: Մասնավորապես, մեծ հարված է հասցվել անասնապահությանը եւ հացագործությանը, երբեմնի բերրի հողերի 90 տոկոսին տեր ու տիրակալ է դարձել թշնամին:
Ինչպես վարվել նման պարագայում, որպեսզի մարդիկ չլքեն համայնքը եւ ընտանիքները կերակրելու հնարավորություն ունեն, կարողանան գումար վաստակել: Սահմանամերձ Մաճկալաշենում, որը արցախյան երկու պատերազմների ժամանակ ավերածությունների է ենթարկվել եւ բազում կորուստներ կրել, երկար են խորհել զբաղվածության տարբերակների շուրջ: Եվ ունկնդրելով բնակչության առաջարկությունները, գործադիրն ընդառաջել է նրանց՝ «միջնորդ» դառնալով գործատուների ու մաճկալաշենցիների միջեւ: Վերջիններս ծանոթանալով «Նավասարդ ԱԳՐՈ» ընկերության կողմից մշակվող ծրագրին, սիրով համաձայնել են աշխատել գյուղում կառուցվող ժամանակակից նոր թռչնաֆաբրիկայում:
Ընկերության հիմնադիր Գարիկ Նավասարդյանի հավաստմամբ, ֆաբրիկայում, ուր կբացվի 50-60 աշխատատեղ, բացառապես «կբուծվեն տեղական թռչուններ, եւ արտադրված էկոլոգիապես մաքուր միսն ու ձուն կսպառվեն ինչպես Արցախում, այնպես էլ արտաքին շուկայում»: Նրա խոսքով, յուրաքանչյուր ընտանիք մինչեւ 3 հազար թեւ թռչուն կարող է խնամել եւ, ամսվա կտրվածքով, 130-150 հազար դրամ վաստակել: Ընկերության գործադիր տնօրեն Արմինե Մելքումյանն էլ հավելում է, թե թռչնաբուծությամբ զբաղվելը նրանց հիմնական բիզնեսն է, եւ շահառուներն օգտվելու են սոցիալական տարբեր ծրագրերից: Իսկ ինչ մնում է արտադրանքի իրացմանը, այդ խնդրով զբաղվելու է ընկերությունը, որն արդեն սպառման հարցերով նախնական պայմանավորվածություն է ձեռք բերել գոծընկերների հետ:
«Նավասարդ ԱԳՐՈ»-ի նախաձեռնությունը ողջունում է նաեւ Մաճկալաշենի համայնքի ղեկավար Լեռնիկ Հովհաննիսյանը, ում կարծիքով, «ծրագիրն ամբողջովին իրատեսական է եւ խանդավառությամբ է ընդունվել բնակչության կողմից»: Հատկանշական է, որ ֆերմերային տնտեսության տեսադաշտում է հայտնվել նաեւ Ասկերանի շրջանի Խրամորթ գյուղը, ուր ուսումնասիրվում է «բարձր մթերատու թռչունների բուծման հնարավորությունների շրջանակը»:
Նախագահ Ա. Հարությունյանը շահավետ որակելով ծրագիրը, համոզմունք է հայտնել, որ «այն կնպաստի գյուղացիների զբաղվածության եւ եկամտի աղբյուրների ապահովմանը, պետություն-մասնավոր հատված-համայնք համագործակցության մշակույթի կայացմանը»: Հատկանշական է, որ աշխատանքների մեկնարկն արդեն տրված է, ծրագրի լիարժեք իրագործման նպատակով հուշագիր է ստորագրվել ԱՀ գյուղատնտեսության, էկոնոմիկայի, աշխատանքի, սոցիալական եւ միգրացիայի հարցերի ու Մարտունու շրջանի Մաճկալաշեն համայնքի միջեւ: Ձեռք բերված պայմանավորվածության համաձայն, թռչնաֆաբրիկայի կառուցման եւ թռչունների ձեռք բերման պարտավորությունը ստանձնել է պետությունը, իսկ ծրագրի կառավարումն ու արտադրանքի իրացումը՝ «Նավասարդ ԱԳՐՈ» ընկերությունը:
