«Մեզ հետաքրքրում է այն, ինչ կոչվում է մեխանիկական զգացողություն, այն է, թե ինչպես են բջիջները ուժի միջոցով զրուցում միմյանց հետ: Սա այն է, ինչ մենք սովոր ենք զգալ՝ մեղմ քամին ձեր թեւին կամ մուրճի հարվածը ձեր մատին: Սրանք մեխանիկական ուժեր են, որոնք կարող են վերածվել ազդանշանների, եւ որոնք մենք օգտագործում ենք մեր միջավայրն իմաստավորելու համար: Այսպիսով, մեր հետազոտությունը վերաբերում է ոչ միայն հպմանն ու ցավի զգացողությանը, այլեւ նյարդագիտությունից դուրս այլ հիվանդություններին եւ կենսաբանական գործընթացներին: Օրինակ՝ թե ինչպես ենք մենք զգում արյան ճնշումը, ինչպես ենք զգում ոսկրերի խտությունը եւ կենսաբանության շատ այլ ասպեկտներ…»:
Արտեմ ՓԱԹԱՓՈՒԹՅԱՆ
Նոբելյան մրցանակի նորընծա դափնեկիր
Հայոց հանճարի գենը շարունակում է ճառագել հանուն հանուր մարդկության: Այս անգամ փառավոր այդ գենը խոսեց մոլեկուլային կենսաբան, նյարդաբան Արտեմ Փաթափության ամերիկաբնակ հայորդու՝ բժշկագիտության ոլորտում հայտնագործությամբ եւ Նոբելյան մրցանակի նվաճումով:
«Ինչպե՞ս են սկսում գործել նյարդի ազդակները, որ ընկալեն ջերմությունն ու ճնշումը: Այս հարցը լուծվել է այս տարվա Նոբելյան մրցանակի դափնեկիրների կողմից»,- հայտարարել է մրցանակային հանձնաժողովը՝ նշելով, որ ջերմության եւ շոշափելիքի ռեցեպտորների վերաբերյալ Փաթափությանի ու Ջուլիուսի հայտնագործությունը մեծապես կնպաստի մի շարք հիվանդությունների, տրավմաների, սուր ու քրոնիկ ցավերի բուժմանը:
Անսովոր ազգանունով տաղանդավոր հայորդին 54 տարեկան է, ծնվել է հայահոծ Բեյրութում, Լիբանանի քաղաքացիական պատերազմի ընթացքում ընտանիքով տեղափոխվել ԱՄՆ: Այժմ ղեկավարում է «SGRIPPS» հաստատության «Փաթափության փորձագիտական լաբորատորիան»: Տեսանյութերում նա հաճախակի է խոսում իր արմատների, միգրանտների զավակ լինելու, գիտության դերի ու նշանակության մասին:
2016 թ. Արտեմ Փաթափությանը երիտասարդ գիտնականների համար դպրոց բացվելու առիթով եղել է մայր հայրենիքում, հանդես եկել դասախոսություններով, խոսել իր գիտական հետաքրքրությունների, պատմել երիտասարդ տարիքում Կալիֆորնիայում ծավալած գործունեության մասին, խորհուրդներ տվել երիտասարդ գիտնականներին, թե ինչպես կարող են իրենց մասնագիտական կարիերան շարունակել արտասահմանյան բարձրակարգ կառույցներում եւ հասնել նվաճումների: Նոբելյան մրցանակակիրը նույն այցի ընթացքում դասախոսություններ է կարդացել նաեւ Երեւանի բժշկական համալսարանում:
Հայազգի գիտնականը համոզված է, որ այժմ կենսաբժշկական հետազոտությունների ոսկե դարաշրջան է: Վերջերս մեկ այլ հեղինակավոր մրցանակ ստանալիս շեշտել էր, որ «գիտությունը միայն գիտնականների համար չէ, հենց միայն համաճարակը ապացուցեց, թե որքան կարեւոր է ռացիոնալ գիտական մտածողությունը, ինչպես նաեւ նոր դեղամիջոցների ստեղծումը»:
Հայարյուն երկրորդ Նոբելյան մրցանակակրին շնորհավորել է հանրապետության նախագահ Արմեն Սարգսյանը՝ գիտնականի հաջողությունը համարելով նաեւ ողջ հայության «մեծագույն նվաճումներից մեկը»՝ ակնկալելով առաջիկայում նրա հյուրընկալումը հայրենիքում:
Շնորհավորենք նաեւ մենք յուրաքանչյուրիս ազգային հպարտություն պարգեւած գիտնականին՝ մաղթելով նրան գիտական նոր նվաճումներ՝ ի շահ համաճարակներից պատուհասվող համայն մարդկության…
