Ստեփանակերտի արհեստագործական ուսումնարանի բազայի վրա ծնունդ առած «Անտոնիո Արսլան» հայ-իտալական կրթահամալիրը, որտեղ դասավանդում եւ ամենատարբեր մասնագիտությունների գծով վարպետություն են ուսուցանում արցախցի ու իտալացի մասնագետներ, ընդամենն ամիսներ առաջ է սկսել իր գործունեությունը:
Հաստատության տնօրեն Տաթեւիկ Զաքարյանի հավաստմամբ, սկզբնական շրջանում երիտասարդներն այնքան էլ վստահ քայլերով չներգրավվեցին ուսուցման գործընթացներին՝ որոշակի կասկածներ ունենալով լիարժեք մասնագետների պատրաստման հարցում: Սակայն ծանոթանալով համալիրի արհեստագործական հարուստ բազային, դասավանդող ուսուցիչների ու բարձրակարգ վարպետների ներուժին, մեծ ոգեւորությամբ անդամագրվեցին, եւ ուսանող դառնալու նրանց ցանկությունը գերազանցեց ընդունող հանձնաժողովի սպասելիքները: Այդ մասին է վկայում այստեղ սովորողների թվաքանակը, որն անցնում է 200-ի սահմանը:
Կրթահամալիրում ուսուցումը հիմնական կրթության հիմքով կազմակերպվում է 3, իսկ միջնակարգ կրթության հիմքով՝ 1 տարի տեւողությամբ: Ըստ տնօրեն Տ. Զաքարյանի, նման հաստատություն ստեղծելու գաղափարը ծնվել է երկու տարի առաջ, երբ Իտալիայից մի խումբ մասնագետներ ժամանելով Արցախ եւ ծանոթանալով արհեստագործական ուսումնարանի հնարավորություններին, փորձեցին պարզել, թե երիտասարդների շրջանում որ մասնագիտություններին է տրվում նախապատվությունը: Համագործակցությունը հետզհետե խորացավ եւ վերածվեց բարեկամության: Եվ ահա պատերազմից հետո, հաշվի առնելով տնտեսության արագ վերականգնման, աշխատաշուկան՝ բարձրորակ մասնագետ-վարպետներով համալրելու անհրաժեշտությունը, պրոֆեսոր Անտոնիո Արսլանի ու նրա ստեղծած հիմնադրամի անդամների կողմից որոշում կայացվեց Արցախում նման հաստատություն ունենալ: Նրանք էլ հոգացին անհրաժեշտ գույք, սարքավորումներ ձեռք բերելու խնդիրը եւ հետամուտ եղան ժամանակակից պահանջներին համապատասխանող ծրագրերի իրագործմանը: Կառավարությունն էլ իր հերթին ողջունեց բարեգործների առաքելությունը եւ հարմարավետ շենք տրամադրեց արհեստագործներին:
Ուսուցման գործընթացից գոհ են թե ուսանողները եւ թե իտալացի վարպետները: Նրանցից Աբրոջինա Վիսմիրան չի թաքցնում գոհունակությունը իրենց շնորհքն ու կարողությունները դրսեւորող ապագա շրջանավարտների նկատմամբ, որոնք, նրա խոսքով, արագ կողմնորոշվում եւ հմտանում են: Ասում է. «Աշխարհով մեկ հայտնի է հայ ճանաչված արհեստագործների համբավը, ովքեր գեղագիտական մեծ ճաշակ ունեն եւ ձեռքի նուրբ գործերով հիացնում են մարդկանց»: Վարպետն այն կարծիքին է, որ «անկախ մասնագիտությունից եւ նախասիրություններից, յուրաքանչյուրը պիտի տիրապետի ինչ-որ արհեստի եւ, ժամանակի պահանջներով պայմանավորված, կարողանա կերակրել ընտանիքը»:
Հատկանշական է, որ իտալացի վարպետները կրթահամալիրում դասավանդելու եւ գործնական աշխատանք կազմակերպելու նպատակով Արցախ են ժամանում հերթափոխով եւ մեծ սիրով իրենց փորձն ու գիտելիքները հաղորդում են հաստատության սաներին: Վարպետ Ջանտոնիո Մանվիետոն խոստովանում է, որ գործընկերներով սիրով են Ստեփանակերտ գալիս: «Շփվելով տեղացիների հետ, ծանոթանալով ժողովրդի պատմությանը, նրա պայքարի նպատակներին ու պահանջներին, ավելի ենք համոզվում, թե ինչ փորձություններ են մարդիկ ստիպված եղել հաղթահարել, եւ հարգանքով ենք լցվում Արցախի հանդեպ: Շատ նմանություններ ենք այստեղ տեսնում՝ մշակույթի եւ արվեստի, նաեւ արհեստների միջեւ,- ասում է նա:- Եվ փորձում ենք համատեղել մեր իմացածը: Ի դեպ, արհեստանոցներում օգտագործվող հումքն էլ ենք Իտալիայից բերում: Իսկ թե ուսուցման աշխատանքի արդյունքում ինչ է ստացվում, ինքներդ կարող եք համոզվել»: Փորձառու մասնագետը ցուցադրում է սաների գործած ու կարած (նորաոճ նաեւ հնաոճ) զգեստներն ու վերարկուները, մյուս հագուստները, որոնք կրթահամալիրի տղաների եւ աղջիկների ձեռքերով են «միս ու արյուն ստացել». «Ուրախ եմ, որ մեր ջանքերը զուր չեն անցնում, եւ, համատեղ ուժերով հաղթահարելով դժվարությունները, հասնելու ենք նախանշված նպատակներին»:
Հայ-իտալական կրթահամալիրը նոր անակնկալներ է խոստանում: Հաստատության տնօրենի տեղեկացմամբ, այստեղ 21 մասնագիտական խումբ է գործում, սաները երկու տասնյակի հասնող արհեստներ են սովորում: Իտալացի բարեկամները մտադիր են առաջիկայում մասնագետների եւ սովորողների վերապատրաստման դասընթացներ կազմակերպել իրենց երկրում՝ հոգալով հրավիրված խմբերի բոլոր ծախսերը:
