Գերժամանակակից ռազմական տեխնիկան ավելի էժան է, քան աշխատո՞ւժը

Արհեստական ինտելեկտի, քվանտային հաշվարկների եւ ռազմական հնարավորությունների աջակցության ավտոմատացման վերաբերյալ ոգեւորությունն աճում է քաղաքականության շրջանակներում: Արդյունաբերությունը ցանկանում է մշակել նոր գործիքներ։ Ռազմական ուսումնասիրությունները հուշում են, որ մարդկությունը հաջորդ ռազմական հեղափոխության շեմին է։ Այս զարգացումների նկատմամբ հավատը բխում է նրանից, որ դրանք զգալի չափով կնվազեցնեն պատերազմների քանակն աշխարհում, ավելի քիչ մարդիկ կտուժեն, եւ, ամենակարեւորը, ապագա հնարավորությունները զինտեխնիկան կդարձնեն ավելի հասանելի, քան ավանդական ռազմական տեխնիկան է: Ընդհանուր առմամբ, դա արդարացված ենթադրություն է։

Այնուամենայնիվ, իրականությունը կարող է ավելի բարդ լինել։ Օրինակ՝ «MQ-1 Predator» անօդաչու թռչող սարքն օգնեց սկիզբ դնել հեռավար կառավարվող թռչող սարքերի դարաշրջանին եւ ձեւավորեց ռազմական ավտոմատացման գաղափարները: Երբ այն առաջին անգամ հայտնվեց ասպարեզում 1996 թ., փոխարինեց ժամանակի կառավարվող լրտեսական ինքնաթիռներին (U-2)՝ օդաչուների համար վտանգը նվազեցնելու համար: Սակայն պետք է նշել, որ հետախուզական ինքնաթիռների պահանջարկը ներկայումս էլ չի վերացել։ Ի տարբերություն հետախուզական ինքնաթիռների՝ «Predator»-ը գործում է ավելի ցածր բարձրություններում եւ սպառնալիքի դեպքում ապահովում է ավելի մեծ ճկունություն:

Երբ «Predator»-ի հնարավորությունները լիովին իրացվեցին, պահանջարկը մեծացավ: «Predator» ծրագիրը դադարեցվել է 2018 թ.՝ ճանապարհ բացելու ավելի նոր «MQ-9» պլատֆորմների համար։ Հետեւաբար, U-2-ի համեմատ՝ անօդաչու թռչող սարքի ծախսերի խնայողությունները համոզիչ են: Բայց դա մի կարեւոր հարց է առաջացնում. կարո՞ղ է ավտոմատացումն օգնել նվազեցնելու ծախսերը, երբ դրա հետեւում գտնվող համակարգն աշխատատար է ու արդյունավետ: Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ժամանակ «Sims» եւ «Fletcher» դասի կործանիչներն առաջինն էին, որոնք համալրվեցին նոր սերնդի հրացաններով, որոնց շահագործման համար կպահանջվեր տասնհինգից մինչեւ քսանյոթ նավաստի: Պատերազմի ժամանակ «Fletcher» դասի կործանիչի լրացումը 329 էր, իսկ այսօրվա «Arleigh Burke» դասի կործանիչն ընդամենը վեց նավաստի է պահանջում իր հինգ դյույմանոց հրացանը գործարկելու համար, որը լիովին ինտեգրված սպառազինության համակարգի մի մասն է։

Ծախսերի խնայողությունն ավտոմատացման միջոցով կախված է նրանից, թե որքան աշխատուժ է մնում տեխնիկական աջակցության դերերում: Այլ կերպ ասած` միկրո մակարդակով աշխատուժի կրճատումը կոնկրետ համակարգի շրջանակներում կարող է հանգեցնել ավելի ցածր ծախսերի։ Իսկ մակրոմակարդակում աշխատուժը պարզապես տեղափոխվում է այլ միջավայր:

Ռազմական ոլորտում ավտոմատացումը որոշ հետեւանքներ է թողել աշխատուժի վրա։ Դրանք են.

1. Աշխատուժի բացառումով ծախսերի խնայողությունները երբեք չեն արդարացվի, քանի որ մշտապես առկա է նոր գաղափարների, նորարարությունների եւ կատարելագործման մեթոդներ բացահայտելու պահանջ: Հետեւաբար, ավտոմատացումը որքան էլ հեշտացնի հնարավորությունների ու ներուժի սպառումը, առանց մարդկային գործոնի դա պարզապես արդյունավետ չի աշխատի:

2. Ավտոմատացման գործիքները պետք է լինեն բավական ճկուն՝ հեշտացնելու նորարարական հայեցակարգերի կիրառումը։

3. Եթե ավտոմատացումը ձեւավորվում է բարդ միջավայրում, մարդուժի ուսուցման ու վերապատրաստման անհրաժեշտություն է առաջանում։ Ուստի ինքնաբերաբար մեծանում են ծախսերը:

Այս կետերը պետք է ուշադիր ուսումնասիրվեն ավտոմատացման նոր համակարգեր մշակելիս: Ավտոմատացման գաղափարն արդյունավետ դարձնելու համար անհրաժեշտ է ապահովել թե՛ արտադրանքի, թե՛ աշխատուժի զուգահեռ աշխատանքը: Հնարավոր է` խնդիր առաջանա բարդ համակարգերի օգտագործման եւ սպառման հետ։ Նման համակարգերի աշխատանքի ներդաշնակեցումն ու հարմարեցումը պարզունակ մարդկային միջավայրին կօգնեն նվազեցնել մարդուժի վերապատրաստման պահանջները եւ հեշտացնել որոշումների կայացման գործընթացը: Ավտոմատացման մշակումը, որը ներառում է արդյունավետությունը բարձրացնող մեխանիզմների ստեղծում, չի նվազեցնի ռազմական բյուջեն, սակայն դա կհանգեցնի աշխատուժի պատրաստակամության բարձրացման, արդյունավետության ու նոր փորձառության ձեւավորման։