Քաշաթաղի շրջկենտրոն Բերձորի թիվ 2 միջնակարգ դպրոցը, որը բացվեց 1996 թ., հետագայում՝ Երեւանի Մալաթիա-Սեբաստիա համայնքի ղեկավար Վահան Զատիկյանի մահվանից հետո, անվանակոչվեց ի պատիվ նրա։ Այսպիսով՝ կապը Քաշաթաղի շրջկենտրոնի եւ Մալաթիա-Սեբաստիա շրջանի միջեւ առավել սերտացավ: Ընթացքում՝ 2014 թ. մայիսի 18-ին՝ Բերձորի ազատագրման 22-ամյակի օրը, թիվ 2 միջնակարգի դիմաց բացվեց Վ. Զատիկյանի անվան պուրակ, տեղադրվեց նրա կիսանդրին (քանդակագործ՝ Հովհ. Մկրտչյան): Հանդիսավոր արարողությանը ներկա էր Մալաթիա-Սեբաստիայի պատվիրակությունը՝ Վ. Զատիկյանի հարազատների մասնակցությամբ: Կիսանդրու բացման պատիվը տրվեց Վ. Զատիկյանի կնոջն ու թոռանը:
Մինչ 2020 թ. պատերազմը տոնական օրերին հաճախ էին Մալաթիա-Սեբաստիայի ներկայացուցիչները՝ վարչական շրջանի ղեկավարը, աշխատակիցներ, ԵԿՄ անդամներ, Վ. Զատիկյանի հարազատները, նրանց թվում՝ կինը՝ Երեւանի Վ. Զատիկյանի անվան թիվ 90 հիմնական դպրոցի տնօրեն Սոխակ Խոցանյանը, ուսուցիչներ, այցելում Բերձոր: Տեղի էին ունենում համատեղ միջոցառումներ, ամրապնդվեց կապը նաեւ 2 կրթօջախների միջեւ:
…Այսօր ամայի է Բերձորի Վ. Զատիկյանի անվ. դպրոցի շենքը, տեղում չէ Զատիկյանի կիսանդրին, որը Ստեփանակերտ-Գորիս ճանապարհի եզրին էր: Պատերազմից հետո կիսանդրին տեղափոխվել է Երեւան: Այնուամենայնիվ, կապը Երեւանի Վ. Զատիկյանի անվ. հիմնական դպրոցի հետ պահպանվում է: Այժմ նույն դպրոցում է աշխատում (1-ին Գ դասարան) Բերձորի Վահան Թեքեյանի անվան թիվ 1 միջնակարգի դասվար Սիրվարդ Թամազյանը: 2020 թ. պատերազմի օրերին, դրանից հետո մոտ 40 արցախցի դպրոցականներ են հաճախել այս կրթօջախ: Տնօրեն Ս. Խոցանյանը տեղեկացրեց՝ Վահան Զատիկյանը 1973 թ. ավարտել է նույն դպրոցը, որը հիմնվել է 1936-ին: Նշեց՝ այս դպրոցի հիմնադիրները եղել են Մալաթիայից ու Սեբաստիայից գաղթած եւ Երեւանում վերաբնակեցված մեր հայրենակիցները: 1966 թ. դպրոցի համար կառուցվել է նոր շենք: 2001-ից ինքն է տնօրինում դպրոցը, մինչ այդ նույն պաշտոնում էր երջանկահիշատակ Վարդան Հայրապետյանը: Հետաքրքիր զուգադիպություն՝ մինչ այստեղ տեղափոխվելը Ս. Խոցանյանը մաթեմատիկա է դասավանդել նույն շրջանում գործող թիվ 92 դպրոցում, որը կրում է արեւմտահայ բանաստեղծ Վահան Թեքեյանի անունը: Նույն անվանումն էր կրում նաեւ Բերձորի թիվ 1 միջնակարգ դպրոցը:
«Թեքեյան կենտրոնը» յուրաքանչյուր տարի կազմակերպում էր թեքեյանական օլիմպիադաներ ու այլ միջոցառումներ, որոնց մասնակցում էին ՀՀ-ում գործող 4 եւ Բերձորի նույնանուն դպրոցների սաները: 2000 թ. սեպտեմբերից Երեւանի թիվ 90 դպրոցը կոչվել է Վ. Զատիկյանի անունով, եւ Զատիկյանները հիմնանորոգել են կրթօջախի շենքը, բարեկարգել տարածքը, բակում Վահանի արձանն է: Վերջերս նույն արձանի մոտ տնկվել է 3 եղեւնի՝ ի հիշատակ դպրոցի 3 շրջանավարտի, ովքեր նահատակվեցին արցախյան վերջին պատերազմում: Դասարաններից մեկում նաեւ անմահ հերոսների՝ Վաչագան Արտյոմի Մուրադյանի՝ ծնված 1999 թ., Նարեկ Արսենի Արտուշյանի՝ ծնվ. 2001 թ., եւ Դավիթ Արմենի Հակոբյանի՝ ծնվ. 2002 թ., լուսանկարներն են, տեղեկություններ նրանց մասին: Այժմ դպրոցի 71 աշխատակցից 52-ը մանկավարժներ են: Տարրական դասարաններում աշակերտների թիվը 360 է: Կա 4 երկրորդ դասարան, մնացածը՝ 3-ական: Միջին դասարաններում սովորում է 430 աշակերտ, ընդհանուր՝ 790: Դպրոցում ներառական կրթություն են ստանում 10-ից ավելի աշակերտներ: Նրանց հետ աշխատում են հատուկ մասնագետները:
Ս. Խոցանյանը հավելեց՝ երբ ընդունել է դպրոցը, աշակերտների թիվն ընդամենը 450 էր: Այժմ դպրոցում սովորում են Արցախից տեղահանված 6 աշակերտ: Տնօրենն այս առումով ուրախ է, որ շատերը վերադարձել է Արցախ: Ինֆորմատիկա եւ անգլերեն առարկաների դեպքում 30-ից ավելի աշակերտ ունեցող դասարանները կիսվում են: Տեխնոլոգիայի դասաժամերին տղաներն ու աղջիկներն առանձին դասասենյակներում են պարապում: Որոշ առարկաների՝ հայոց լեզու, մաթեմատիկա, ռուսաց լեզու, ֆրանսերեն եւ այլն, հատկացվում է լրացուցիչ դասաժամ՝ դպրոցական բաղադրիչի հաշվին: Դպրոցում դասավանդվում է 3 օտար լեզու՝ ռուսերեն, ֆրանսերեն եւ անգլերեն: Տնօրենը կարեւորեց, որ իրենց շրջանավարտների հիմնական մասն ուսումը շարունակում է քոլեջներում, մնացածը տեղափոխվում են ավագ դպրոց: Ուրախությամբ նշեց՝ շատ շրջանավարտներ կապը դպրոցի հետ պահպանում են, հաճախ են այցելում: Դպրոցն ունի 2 համակարգչային դասասենյակ՝ մոտ 40 համակարգչով, նիստերի դահլիճ, մարզադահլիճ, որի հիմնանորոգումը նախատեսում են այս տարի:
Խոսելով իր սաների՝ առարկայական օլիմպիադաներին, արտադպրոցական տարբեր միջոցառումներին մասնակցելու մասին, Ս. Խոցանյանը նշեց, որ ունեն հաջողություններ եւ՛ օլիմպիադաներում, եւ՛ մարզամշակութային ոլորտներում: Դպրոցի միջանցքում 10 լավագույն մարզիկ-աշակերտների մասին է գրված: Լավ վիճակում է նաեւ շախմատի ուսուցումը: Դպրոցի ֆեսբուքյան էջում կարդում ենք. «Հայաստանի Կիոկուշին կարատեի ֆեդերացիան անցկացրեց իր հերթական բաց առաջնությունը, որում իրենց մասնակցությունը ցուցաբերեցին Հայաստանի, Վրաստանի, Իրանի մարզիկները։ Առաջնությանը փայլուն ներկայացան նաեւ Երեւանի Վահան Զատիկյանի անվան թիվ 90 հիմնական դպրոցի սաները, որոնք, ի հպարտություն մեզ, դարձան մրցանակակիրներ։ Առաջին տեղի մրցանակակիր՝ 4-րդ Գ դասարանի աշակերտ՝ Նարեկ Կիրակոսյան, իսկ երրորդ տեղի մրցանակակիր՝ 6-րդ Գ դասարանի աշակերտ Դավիթ Հովհաննիսյան։ Ի սրտե շնորհավորում ենք եւ մաղթում նորանոր հաղթանակներ մասնակիցներին եւ նրանց մարզիչ Վարդան Կիրակոսյանին»։ Դպրոցին կից գործում է նաեւ Վ. Զատիկյանի անվան մարզադպրոցը, որտեղ շատ դպրոցականներ են մարզվում դասերից հետո: Դպրոցի շատ աշակերտներ հաճախում են նաեւ այլ մարզական, արվեստի դպրոցներ, «Թումո» կենտրոն: Մոտ 40 աշակերտ ուսումնական գործընթացում ցուցաբերել է գերազանց առաջադիմություն, եւ նրանց լուսանկարները «Մեր գերազանցիկները» ցուցատախտակին են:
Դպրոցի ՄԿԱ փոխտնօրեն Սիրամարգ Խոցանյանն այս պաշտոնին է 2000-ից, մինչ այդ դասավանդել է մաթեմատիկա, ինֆորմատիկա: Տեղեկացրեց, որ դպրոցում գործող տեխնոլոգիայի դասասենյակը բացվել է «BOSCH» ֆիրմայի կողմից 2011 թ. դեկտեմբերին: Նույն ընկերությունը դասասենյակը կահավորել եւ ֆիրմային նվիրել է գործիքներ: Դպրոցի փոխտնօրենը գոհ է մանկավարժների աշխատանքից: Կարեւորեց հատկապես բնագիտական առարկաների մասնագետների դերը՝ նշելով, որ այսօր մեր երկրին պետք են այդ առարկաների մասնագետներ, իսկ այդ գործում մեծ է դպրոցի դերը: Սուսաննա Օդաբաշյանը 30 տարուց ավելի է, ինչ ֆիզիկա է դասավանդում, քիմիայի եւ կենսաբանության մասնագետներ Ռիմա Մարուքյանը եւ Գոհար Արամյանը 25 տարուց ավելի են աշխատում դպրոցում: Ունեցել են հաջողություններ: Դպրոցի զինղեկ, կապիտան Գագիկ Արամյանը նույնպես երկար տարիներ է, ինչ աշխատում է այստեղ, ստեղծել են ռազմագիտության դասասենյակ, որտեղ կան ուսումնական զենք ու անհրաժեշտ պարագաներ՝ աշակերտներին ծանոթացնելու ռազմական գործին: Նրա ուղեկցությամբ շրջեցի դպրոցում, զրուցեցի ուսուցիչների ու աշակերտների հետ: Սիրում են իրենց դպրոցը երեխաները: Տեխնոլոգիայի դասաժամին 4-րդ դասարանի տղաները 44-օրյա պատերազմի անմահ հերոսներին էին նկարում: Շատերը նշեցին, որ դպրոցն ավարտելուց հետո զինվոր են դառնալու…
Անցած տարի Սոխակ Խոցանյանի հեղինակությամբ լույս է տեսել «Վահանը. Զինվորը, պետական գործիչը, քաղաքացին» գիրքը, որը պատմում է Վահան Զատիկյանի մասին: Վահան Մյասնիկի Զատիկյանը ծնվել է 1956 թ. հոկտեմբերի 22-ին Ջավախքի Ախալքալաքի շրջանի Լոմատուրցխ գյուղում: 1969 թ. ընտանիքով տեղափոխվել են Երեւան: Սկզբում սովորել է Նորքում գործող թիվ 23 միջնակարգ դպրոցում, հետո տեղափոխվել Մալաթիա-Սեբաստիա եւ 1973-ին ավարտել թիվ 90 միջնակարգը: 1982 թ. ավարտել է Երեւանի ֆիզկուլտուրայի հայկական պետական ինստիտուտը։ 1973-1975 թթ. ազատ ոճի ըմբշամարտի դպրոցում աշխատել է մարզիչ։ 1975-1977 թթ. ծառայել է խորհրդային բանակում։ 1977-1979 թթ. եղել է «Անուշ» ԱՄ-ի մարզիչը, 1979-1991-ին աշխատել է Երեւանի պոլիգրաֆկոմբինատում։ Արցախյան շարժման առաջամարտիկ ու գոյամարտի մասնակից, «Մալաթիա» կամավորական ջոկատի հիմնադիր-հրամանատարն ունի մարտական հարուստ ուղի՝ Երասխավան, Նոյեմբերյան, Կոռնիձոր, Ակնա, Գետաշեն, Մարտունաշեն, Հադրութ… 1990 թ. եղել է Երեւանի քաղաքային, 1991-ին՝ Շահումյանի շրջանային խորհուրդների պատգամավոր։ 1991 թ. ընտրվել է Երեւանի Շահումյանի շրջանի շրջխորհրդի գործկոմի նախագահ։ 1992-1997 թթ. եղել է Հայաստանի ազատ ոճի ըմբշամարտի ֆեդերացիայի նախագահը։ 1996 թ. ընտրվել է Երեւանի Մալաթիա-Սեբաստիա համայնքի ղեկավար։ 1995-1999 թթ. եղել է ՀՀ ԱԺ պատգամավոր (թիվ 34 ընտրատարածք)։ Եղել է «Հանրապետություն» խմբակցության, ապա «Երկրապահ» պատգամավորական խմբի անդամ։ 1999 թ. մայիսի 30-ին ԱԺ պատգամավոր է ընտրվել թիվ 16 ընտրատարածքից։ 1995-ից հիմնադրել եւ նախագահել է «Մալաթիա» բարեգործական ընկերությունը։ Հովանավորել է Երեւանի Սուրբ Մարիամ եկեղեցու կառուցումը (1992–1997): Մահացել է 1999 թ. Երեւանում։ Հողարկավորված է Եռաբլուրում։
