Աշխարհի նավթային երկրների բռնցքամարտի գավաթի 19-րդ խաղարկությունը դեկտեմբերի 5-11-ն ընկած ժամանակահատվածում տեղի ունեցավ Բելոյարսկիյում՝ նվիրված Սոցիալիստական աշխատանքի հերոս Ֆարման Սալմանովի հիշատակին: Հարկ է նշել, որ Խանտի Մանսիյսկի մարզի Բելոյարսկիյ քաղաքը հոբելյանական՝ հինգերորդ անգամ դարձավ համաշխարհային բռնցքամարտի մայրաքաղաք: Մինչ այդ մրցաշարն այնտեղ անցկացվել է 2012, 2014, 2017 եւ 2019 թթ.:
Այս անգամ ռինգ են մտել 105 մարզիկ-մարզուհիներ 10 երկրից՝ Ռուսաստանից, Բելառուսից, Տաջիկստանից, Ուզբեկստանից, Ղրղզստանից, Ադրբեջանից, Կոնգոյից, Եգիպտոսից, Գվինեայից եւ Զիմբաբվեից:
Եվրոպայի սիրողական բռնցքամարտի ասոցիացիայի կողմից, որպես տեխնիկական պատվիրակ, գավաթի խաղարկությանը հրավիրված էր Հայաստանի ազգային օլիմպիական կոմիտեի առաջին փոխնախագահ Դերենիկ Գաբրիելյանը: Իր ելույթում նա նշել է. «Այսօր մեծ տոն է այստեղ, եւ ես ուզում եմ շնորհակալություն հայտնել կազմկոմիտեին: Գիտեմ, թե ինչ դժվարությամբ է ամեն բան արվել, որպեսզի մրցաշարը կայանա: Եվ կան մարդիկ, ովքեր աննկատ են մնացել, սակայն նրանք շատ բան են անում»:
Դերենիկ Գաբրիելյանը «ՀՀ»-ի թղթակցի հետ զրույցում մեկնաբանեց նաեւ այն հարցը, թե ինչու Հայաստանը, որն ավանդաբար ոչ վատ արդյունքներ է արձանագրում այս մարզաձեւում, չի մասնակցել գավաթի խաղարկությանը:
-Մարզիկների թվում հայեր, իհարկե, կային, բայց ներկայացնում էին Ռուսաստանը,-ասաց նա:- Օրինակ՝ կանանց մինչեւ 60 կգ քաշային կարգում չեմպիոնի կոչումը նվաճեց Նունե Ասատրյանը: Մենք ունենք որոշում, որ Հայաստանի թիմերը ցանկացած մրցաշարի կարող են մասնակցել միայն մարզաձեւի ֆեդերացիայի թույլտվության դեպքում: Այս դեպքում Հայաստանի բռնցքամարտի ֆեդերացիայի թույլտվությունը չկար, եւ միայն դա էր պատճառը, որ Հայաստանը ներկայացված չէր մրցումներում…
-Քանի որ աշխարհի նավթային երկրների գավաթի խաղարկությունն արդեն անցյալում է մնացել, մարզական արդյունքների թեման, առավել եւս, որ մեր հավաքականները չեն մասնակցել մրցաշարին, մղվում է երկրորդ պլան: Բայց, իհարկե, կան հարցեր, որոնք կցանկանայինք ուղղել Ձեզ: Պրն Գաբրիելյան, նախ ասացեք, խնդրեմ, թե արդյոք Բելոյարսկիյ քաղաքում հայկական մե՞ծ համայնք է ապրում:
-Մենք Բելոյարսկիյ մեկնեցինք Մոսկվայից՝ չարտերային չվերթով: Ինչ-որ յուրահատուկ իրադարձության սպասելիք չկար, քանի որ Հայաստանը մասնակիցների թվում չէր: Բայց մեծ եղավ զարմանքս, երբ այդ քաղաքում ապրող ընդամենը 20 հայերը, իմանալով իմ ժամանման մասին, Հայոց եռագույնով ու աղուհացով եկել էին ինձ դիմավորելու: Նրանք ապացուցեցին, որ մեծ սիրտ ունեն: Կարելի է ասել՝ իրենց ներկայությամբ ջերմացրին այնտեղ անցկացրած օրերս: Մրցաշարի ավարտից հետո չարտերային չվերթով վերադարձա Մոսկվա, որտեղ եվրոպական բռնցքամարտի կոնֆեդերացիայի փոխնախագահ Սումայդ Խալիդովը լուծել էր բոլոր՝ կեցության, սննդի ու տրանսպորտի հետ կապված հարցերը: Երեք օրվա ընթացքում, որոնք անցկացրի Մոսկվայում, ես ինձ զգում էի ինչպես Հայաստանում, նույնիսկ՝ ավելի լավ: Խալիդովը բարեկամական կապեր ունի մեր երկրի հետ:
-Մոսկվայում, հավանաբար, հասցրեցիք հանդիպել հայ համայնքի ներկայացուցիչների հետ:
-Իհարկե: Հանդիպեցի հայկական համայնքի տղաների հետ, հեռախոսազրույց ունեցա Եզրաս սրբազանի հետ: Ցավոք, մեր հանդիպումը չկայացավ, ինքն էլ ափսոսանք հայտնեց, որ չստացվեց տեսնվել: Խոստացավ, որ հաջորդ առիթի դեպքում անպայման կհանդիպենք: Հետո մեկնեցի Ուֆա:
-Ուֆա՞:
-Այո: Բանն այն է, որ Բաշկորտոստանի ղեկավար Ռադի Խաբիրովը Ֆիզիկական կուլտուրայի եւ սպորտի զարգացման խորհրդի նիստ էր հրավիրել: Նա գլխավորում է այդ խորհուրդը: Ուֆայի ղեկավարությունն էր գնել իմ տոմսը, որպեսզի մասնակցեմ միջոցառմանը: Նիստի սկսվելուց առաջ, ես մեկ օր շուտ էի գնացել, ուսումնասիրեցի տեղի մարզաբազաները եւ զարմացած մնացի: Որակյալ ենթակառուցվածքներ էին ստեղծված, եւ այս առումով մենք, պետք է խոստովանել, հետ ենք մնացել: Մարզիկների թիվը շատ մեծ էր, մարզումների համար ստեղծված էին անհրաժեշտ բոլոր պայմանները: Միայն մարզական նախապատրաստության կենտրոնը 35 հազար քառակուսի մետր տարածք էր զբաղեցնում: Այնտեղ նաեւ մի շարք մրցումներ են անցկացվել: Այն, ինչ տեսա, իսկապես, գերազանցեց իմ բոլոր սպասելիքները: Եղա նաեւ այլ օբյեկտներում: Ըմբշամարտի մարզապալատի շինարարությունն էին ավարտում, եկել էին օլիմպիական չեմպիոններ, տարբեր մարզաձեւերի ֆեդերացիաների նախագահներ: Ինձ համար ամենահետաքրքիրն այն էր, որ միանգամայն պատահաբար հանդիպեցի լեգենդար Շավարշ Կարապետյանի հետ: Պարզվեց, որ նա հասարակական հիմունքներով Բաշկորտոստանի հանրապետության ղեկավարի խորհրդականն է:
-Նիստում ելույթո՞վ հանդես եկաք:
-Այո: Ներկայացրի մեր ըմբիշ արքային՝ Տրդատ Երրորդին, ով օլիմպիական չեմպիոն է դարձել 291 թ.: Խոսեցի նաեւ օլիմպիական չեմպիոն մյուս արքայի՝ Վարազդատի մասին: Պարզապես ուզում էի ներկայացնել իմ ժողովրդին, նրա երկար եւ փառահեղ պատմությունը: Միաժամանակ բարձր գնահատեցի սպորտի զարգացման ուղղությամբ հանրապետության ղեկավարության կատարած աշխատանքը: Այո, հսկայական աշխատանք է կատարվել: Շատ երկրներում եմ եղել, Ռուսաստանի տարածաշրջաններում, բայց այնպիսի բան, ինչ տեսա Բաշկորտոստանում, երբեք չեմ տեսել: Հարկ է արժանին մատուցել հանրապետության ղեկավարությանը, սպորտի նախարարությանը: Կարծում եմ՝ այնտեղ սպորտն ավելի մեծ ապագա կունենա: Որովհետեւ երբ ժողովուրդը սիրում է սպորտը եւ հանուն աճող սերնդի պատրաստ է ամեն ինչի, չի կարող հսկայական հաջողություններ չունենալ: Ստեղծված մարզական ենթակառուցվածքները ժողովրդի հարստությունն են, երեխաների հարստությունը: Կարեւորում եմ նաեւ այն հանգամանքը, որ սպորտի զարգացման խորհուրդը ղեկավարում է հենց հանրապետության ղեկավարը: Իսկ մեզ մոտ նման բան պարզապես չկա: Մենք պետք է լուրջ ուշադրություն դարձնենք այն ոլորտին, որտեղ յուրաքանչյուր հաղթանակ ուղեկցվում է Հայոց եռագույնի բարձրացմամբ ու հիմնի հնչեցմամբ՝ ի տես ողջ աշխարհի: Կուզեի ասել նաեւ, որ Բաշկորտոստանը հարուստ, բազմազգ հանրապետություն է, որի ղեկավարը՝ Ռադի Խաբիրովը, մարզասեր անհատականություն է: Նա հայ մարզիկներից շատերին է ճանաչում, ընդհանրապես՝ մեծ սեր ունի Հայաստանի ու հայ ժողովրդի նկատմամբ: Ինչ-որ չափով դա բացատրվում է նաեւ այն փաստով, որ նրա կինը հայուհի է:
-Իսկ այնտեղ հայկական համայնքը մե՞ծ է:
-Մոտ 50 հազար հայ է ապրում, եթե չեմ սխալվում: Վերջին երկու օրվա ընթացքում հանդիպել եմ հայ համայնքի ներկայացուցիչների հետ: Համայնքի ղեկավարն Արկադի Ավետիքի Դալալյանն է՝ երիտասարդ գործիչ, ով բավական ուժեղ դիրք ունի: Համայնքը երկու հեկտար հող է վերցրել, հիմա եկեղեցի է կառուցում՝ Սուրբ Մարիամ Աստվածածինը: Նաեւ կիրակնօրյա դպրոց, մշակույթի տուն է հիմնադրում: Ամեն ինչ է արվում՝ հայ երեխաներին հայ պահելու համար: Մեր հայրենակիցները հպարտություն պարգեւեցին ինձ. չթողեցին, որ ռուսներն ինձ ճանապարհեն, իրենք ուղեկցեցին ինձ: Շատ մտերիմ հարաբերություններ հաստատվեցին, առավել եւս, որ Արկադի Դալալյանը, ում տանը նույնիսկ հասցրեցի գիշերել, մնում է հայ ոչ միայն խոսքով, այլեւ գործով, հայկական մտածողությամբ, հայկական հյուրընկալության ավանդույթներին բացառիկ հավատարմությամբ: Այս այցի շնորհիվ ես բավական հարստացա, կարելի է ասել՝ մեծ հարստություն ձեռք բերեցի՝ ծանոթանալով նոր մարդկանց հետ: Շատ կուզեի, որ ունենանք այնպիսի մարզական ենթակառուցվածքներ, ինչպիսիներն այնտեղ տեսա: Կուզեի տեսնել սպորտի զարգացումը մեր երկրում խթանած ավանդույթների վերականգնումը: Հիշում եմ՝ Գյումրիում 60-ականներին Հովհաննես անունով մի մարդ էր ապրում: Նա պայմանագրեր էր կնքել մարզիչների ու մարզադպրոցների սաների հետ: Հայտնի է, թե վերջիններս ինչպես աճեցին ու ինչպիսի չեմպիոններ տվեցին հայոց աշխարհին: Հովհաննեսը ստացավ ԽՍՀՄ վաստակավոր մարզչի կոչում մանկապարտեզում կատարած աշխատանքի համար: Այսպիսով՝ մեծագույն հաղթանակները հաջողությունների շարունակականության ապահովման արտահայտություն են, պարզապես անհրաժեշտ է մեկնարկել ճիշտ ժամանակին: Այդ փորձը չի կարելի մոռանալ…