Պարզվում է, որ Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիեւը շատ լավ գիտի Հայաստանի եւ հայ ժողովրդի հին ու միջին դարերի պատմությունը: Վերջինս երկու օր առաջ ստորագրել է Ադրբեջանի Հանրապետության տնտեսական շրջանների նոր բաժանման մասին հրամանագիրը, որում հստակ տեղորոշել է այդ երկրի կողմից վերջին 100 տարվա ընթացքում Հայաստանից զավթած տարածքները:
Իր հրամանագրով Ալիեւը Ջրականի (Ջեբրայիլ), Քարվաճառի (Քելբաջար), Որոտանի (Կուբաթլու), Բերձորի (Լաչին) եւ Կովսականի (Զանգիլան) շրջանները միավորել է «Արեւելյան Զանգեզուր» անվանումով տնտեսական շրջանի մեջ: Պարզ է, որ Բաքվի առաջնորդը դրանով ակնարկել է Զանգեզուրի վերաբերյալ իր հավակնությունների մասին: Սակայն այդ որոշումն ավելի շուտ հայ ժողովրդին՝ իր իրավունքների մասին ավելորդ անգամ հիշեցում է: Մեր ժողովուրդը լավ գիտի, որ ներկայիս ադրբեջանական պետությունն ամբողջությամբ ձեւավորվել է հայկական հողերի վրա՝ բացառությամբ լեզգիների, թալիշների եւ ավարների տարածքների: Բաքվի առաջնորդը կրկին հիշեցրեց, որ Ադրբեջան պետությունը ստեղծվել է որպես հայերի ու մուսուլմանների (ոչ ադրբեջանցիների) ընդհանուր պետություն, եւ այդ անունն է ստացել միայն բոլշեւիկյան իշխանությունների ցանկությամբ, որպեսզի 20-րդ դարի սկզբում սոցիալիստական հեղափոխությունը նաեւ Իրանում տարածեն:
Իլհամ Ալիեւն իր այդ որոշմամբ հերթական ուղենիշը տվեց մեր ժողովրդին՝ կարճաժամկետ եւ երկարաժամկետ հատվածում իր պատմական հողերը վերադարձնելու ուղղությամբ գործողություններ կատարելու մասին: Նա այստեղ թերեւս մի հարցում է միայն թերացել՝ տնտեսական շրջանների տարածքների անվանումներն ադրբեջանական է նշել, ինչի շտկումը մեզ համար միայն տեխնիկական հարց է:
Լիովին կանխատեսելի էր, որ Իլհամ Ալիեւը որդեգրած զավթողական եւ էթնոցիդի գործելաոճի համատեքստում պետք է ձեւավորեր նաեւ «Ղարաբաղ» տնտեսական շրջանը՝ Ստեփանակերտով եւ հարակից մյուս քաղաքներով: Սակայն այստեղ վերջինս կոպիտ սխալ է թույլ տվել՝ Ղարաբաղի պատմական մաս կազմող Դաշտային Ղարաբաղը՝ Շահումյանը, Գետաշենը, Մարտունաշենը եւ Գանձակը ընդգրկելով այլ տնտեսական շրջանի մեջ: Անժխտելի փաստ է, որ այն անհիշելի ժամանակներից ի վեր եղել է մեկ միասնական միավոր՝ մշտապես բնակեցված հայերով: Հազարամյակներով այստեղ ապրել եւ արարել են հայերը, իսկ 200 տարի առաջ թյուրքական քոչվոր ցեղախմբերի ներխուժումից հետո ապրելուն զուգահեռ կռիվ են տվել վերջիններիս ցեղասպան քաղաքականության դեմ:
Ադրբեջանի առաջնորդի այդ որոշումն իրականում արցախյան հիմնահարցի կարգավորված լինելու կեղծ թեզի ամրագրման հերթական էժանագին ու անիմաստ քայլը չէ, այն առաջին հերթին հիշեցում է մեր ժողովրդին՝ պահանջատեր լինելու ոչ միայն իր պատմական բնօրրանի արեւելյան տարածքները բռնազավթումից ազատելու, այլ նաեւ Արեւմտյան Հայաստանի հանդեպ իր պատմական եւ օրինական իրավունքների վերականգնման հարցում:
Ալիեւն իր այդ որոշմամբ կրկին ողջ աշխարհին հիշեցրեց թյուրքական էթնոսի անցած արյունալի քոչի ճանապարհը, որը ձգվում է մոնղոլական տափաստաններից մինչեւ Եվրոպա: Այն հստակ ուղերձ է նաեւ Իրանին՝ Ատրպատականը թյուրքական զավթողական քաղաքականության թիրախում գտնվելու մասին: Ալիեւն ուղերձ է հղում նաեւ ՌԴ-ին, որի տարբեր հատվածներում նստակյաց կյանքի են անցել թյուրքական էթնոսի ներկայացուցիչները, մասնավորապես՝ Ղրիմում եւ հարավային այլ տարածքներում:
Հայ ժողովուրդը քաջատեղյակ է թյուրքական էքսպանսիային, լավ գիտի, թե ինչպես են ֆիզիկական ներկայություն հաստատելուց հետո թյուրքական պետությունները անցնում տեղի ժողովուրդների մշակութային եւ ազգային արժեքների յուրացմանը: Բայց նրանց երբեք չի հաջողվի ջնջել այդ հողերի օրինական տերերի հետքերը, քանզի դրանք գնում են հազարամյակների խորքերը, ինչը վերացնելու համար թուրքական երկու պետությունները չունեն ոչ մտավոր կարողություն եւ ոչ էլ համապատասխան ռեսուրս:
