Արցախ-Ադրբեջան շփման գծի երկայնքով ադրբեջանական զինված ուժերի կողմից հնչող կրակոցները չեն դադարում: Դատելով վերջին շրջանում ստացվող տեղեկատվությունից՝ հրադադարի ռեժիմի խախտման դեպքերն ավելի հաճախակի են դառնում: Կրակոցների հիմնական մասն անկանոն է, սակայն քիչ չեն դեպքերը, երբ ադրբեջանցի զինվորականները թիրախավորում են հայկական բնակավայրերի բնակելի տները կամ հողատարածքներում աշխատող գյուղտեխնիկան:
Պաշտոնական Բաքվի այս վարքագիծը երկու նպատակ է հետապնդում: Ադրբեջանցիները դրանով ցանկանում են վախի մթնոլորտ տարածել Արցախի ժողովրդի շրջանում, եւ այդ առումով պատահական չէ, որ հիմնական կրակոցները հնչում են Շուշիից ԱՀ մայրաքաղաք Ստեփանակերտի ուղղությամբ: Այստեղ կարող ենք փաստել, որ Բաքուն այդպես էլ չկարողացավ ընկալել արցախցու մաքառող, համառ եւ անվախ ոգին: Ադրբեջանը խիստ մոլորության մեջ է՝ կարծելով, թե այդ կրակոցները որեւէ ազդեցություն կարող են ունենալ արցախցու վրա: Արցախի Հանրապետության քաղաքացին ապրել ու արարել է իր հազարամյա բնօրրանում եւ շարունակելու է դա անել, ուստի եւ ծիծաղելի է մտածելը, որ նման կրակոցները կարող են որեւէ ազդեցություն ունենալ իր հողում ապրելու՝ արցախցու անբեկանելի ու անքննելի որոշման վրա:
Հրադադարի խախտման դեպքերը մյուս կողմից էլ միանշանակ ուղղված են շփման գծի երկայնքով կանգնած ռուս զինծառայողների խաղաղապահ առաքելության դեմ, քանի որ յուրաքանչյուր փամփուշտի կրակոց անհարգալից ժեստ է, որի հասցեատերը միայն ու միայն այդ կրակոցները կանխարգելու առաքելություն ստանձնած զինծառայողն է ու նրան ներկայացնող պետությունը՝ ՌԴ-ն: Ռուս խաղաղապահներն առայժմ մեղմ են արձագանքում հրադադարի ռեժիմի խախտման դեպքերին, դրանց հիմնականում պատասխանում է ԱՀ պաշտպանության բանակը, սակայն միանշանակ է, որ դեպքերը կարող են հասցնել մի իրավիճակի, երբ վերջիններս սկսեն կտրուկ գործողությունների դիմել, ինչպես դա անում են Սիրիայում խաղաղապահ առաքելություն իրականացնելիս:
Վերջին օրերին մամուլում լուր շրջանառվեց, որ ռոտացիոն սկզբունքով Արցախում ՌԴ խաղաղապահ առաքելության հրամանատարությունը թողնող Ռուստամ Մուրադովը խաղաղապահներին հանձնարարել է հետեւակի մարտական զրահամեքենաներով Ստեփանակերտ-Շուշի ճանապարհից ձորը գլորել երթեւեկությունը փակած եւ այն բացելու հրահանգներին չենթարկվող ադրբեջանցիների շինտեխնիկաները: Պաշտոնական հաղորդագրություն այդ իրադարձության մասին չկա եւ դիտարկելով նախկին փորձը՝ կարելի է պնդել, որ նման իրադարձությունները գրեթե մշտապես մնում են առանց պաշտոնական պարզաբանման: Այս լուրը միանշանակ մոտ է իրականությանը, քանի որ այս դեպքում անկանոն օդ կրակելը չէ, այլ խաղաղապահ առաքելության շրջանակներում զինվորների ստացած խնդիրների կատարմանը եւ գործողությունները խոչընդոտող քայլ է, որն օրինաչափորեն այդպիսի լուծում պետք է ստանար: Հրադադարի ռեժիմի խախտման հիմնական դեպքերը լինում են գիշերային ժամերին, եւ այստեղ առաջնային կարեւորություն է ստանում դրանք արձանագրող գերզգայուն սարքավորումների տեղադրումը շփման գծի ողջ երկայնքով:
Այսօր ռուս խաղաղապահները կատարում են իրենց առաջադրված հիմնական խնդիրը՝ Արցախի բնակչության անվտանգության ապահովումը: Արցախ-Ադրբեջան շփման գծում խաղաղապահներն են, իսկ նրանց թիկունքում Արցախի Հանրապետության պաշտպանության բանակն է: Վերջինս Ադրբեջանի սադրանքներին պատասխանում է ծայրահեղ դեպքերում՝ պատասխան կրակոցներով հիմնականում գիշերային ժամերին լռեցնելով հակառակորդի կրակակետերը:
Ռուս խաղաղապահների բացակայության դեպքում Ադրբեջանի հրահրած փոխհրաձգություններն ավելի բարդ ընթացք եւ հետեւանքներ կունենային: Ադրբեջանի նման սադրիչ վարքագիծը հուշում է, որ 5 տարուց ՌԴ խաղաղապահների առաքելության ավարտից հետո էլ այդ մանդատի երկարաձգումն անխուսափելի է լինելու: Այդ մասին հայտնել է նաեւ իր առաքելությունն ավարտած Ռուստամ Մուրադովը: Ռուսական ՏԱՍՍ լրատվական գործակալությանը տված մեկնաբանությունում նա ասել է. «Առաջին հինգ տարիները համաձայն երեք պետությունների ղեկավարների ստորագրած համաձայնագրի կընթանան: Հետագայում որոշում կկայացվի ռուսական խաղաղապահ զորակազմի առաքելության երկարաձգման վերաբերյալ»: Նա նաեւ հայտնել է, որ խաղաղապահների գնահատականը տալիս է խաղաղ բնակչությունը, եւ նրանց շնորհիվ այսօր Արցախում կյանքը լիարժեք է ընթանում, բայց կան շատ բարդ հարցեր, որոնց լուծման գործընթացը շարունակվում է: Գեներալն առանձնացրել է նաեւ բռնագաղթածների վերադարձի հարցը:
Ստեղծված իրավիճակում միանշանակ է, որ Արցախի շուրջ, հետեւաբար նաեւ տարածաշրջանում, կայունություն եւ խաղաղություն ապահովելու գործընթացում ռուս խաղաղապահների առաքելությունն առաջնային է լինելու, իսկ ադրբեջանական սադրանքները ոչ միայն չեն նվազեցնում խաղաղապահների ներկայության կարեւորությունը եւ ստվերում նրանց գործունեությունը, այլեւ ճիշտ հակառակ էֆեկտ են ունենում:
