Արցախյան 44-օրյա պատերազմում Իլհամ Ալիեւը ոչ թե հաղթանակ տարավ Արցախում, այլ տանուլ տվեց ողջ Ադրբեջանը: Նա իր գործընկեր պետությունների եւ ջիհադական ծայրահեղականների հետ չկարողացավ ագրեսիայով Արցախի հիմնահարցը լուծել, բայց դրա փոխարեն իր ինքնիշխանությունն ամբողջությամբ հանձնեց Թուրքիային: Մայիսի 27-ին՝ 2018 թ. մուսաֆաթական Ադրբեջանի հռչակման օրը, Բաքվում կազմակերպված «Տեխնոֆեստի» ժամանակ Թուրքիայի նախագահ Թայիփ Էրդողանը փակեց անկախ Ադրբեջանի պատմության վերջին էջը եւ տվեց Թուրքիայի վիլայեթ Ադրբեջանի նոր դարաշրջանի մեկնարկը:
Իր ելույթում Թուրքիայի առաջնորդը նախ հիշեց, որ մուսաֆաթական Ադրբեջանը ստեղծվել է շնորհիվ այն բանի, որ Կովկասյան իսլամական բանակը Նուրի փաշայի հրամանատարությամբ կռվեց Ադրբեջանում: Այդ պատմական ակնարկով Էրդողանը հիշատակեց Շուշին, Գանձակը, Վարանդան եւ Բերձորը: «Մենք միասին կռվել ենք 1915 թ. Չանաքքալեում, 1918 թ.՝ Գյանջայում, Բաքվում եւ Ադրբեջանի այլ շրջաններում,- Արեւմտյան Հայաստանում եւ մուսաֆաթական Ադրբեջանում կազմակերպած ցեղասպանությունների մասին ներկաներին հիշեցրեց Էրդողանը եւ հավելեց.- Սա մեր հողն է, ինչպես Անատոլիան: Սա մեր հայրենիքն է, ինչպես Թուրքիան։ Սա մեր հողն է, ինչպես այն վայրերը, որտեղ մենք ծնվել ենք»:
Այս հայտարարությամբ Թուրքիայի առաջնորդը ի լուր աշխարհի եւ ի գիտություն Ալիեւի միանշանակ ամրագրեց, որ Թուրքիան է Ադրբեջան պետության ստեղծման հեղինակը, եւ այդ հողերը պատկանում են Թուրքիային: Պատահական չէր նաեւ նրա՝ Արեւմտյան Հայաստանը «Անատոլիա» անվան տակ եւ Մեծ եղեռնի տարեթվի համատեքստում հիշատակելը:
Թուրքիայի նախագահը սահուն անցում կատարեց Արցախյան 44-օրյա պատերազմին՝ հիշատակելով «Բայրաքթար» ԱԹՍ-ների դերակատարությունը Արցախի դեմ ագրեսիայում եւ հատուկ շնորհակալություն հայտնելով իր փեսա Սելջուկ Բայրաքթարին եւ նրանց ընտանիքին, որոնք հանդիսավոր կերպով նստած էին հյուրերի առաջին շարքում՝ Ադրբեջանի ու Թուրքիայի առաջնորդների եւ նրանց ընտանիքների անդամների հետ: Էրդողանն առավել քան թափանցիկ ակնարկեց եւ ավելորդ անգամ հաստատեց, որ Արցախում 44-օրյա ագրեսիայի հրահրողն ու պատերազմի ելքն ապահովողը հենց Թուրքիան է եղել: Թուրքիայի քաղաքական ղեկավարությունն արդեն լիովին թոթափել է արցախյան ագրեսիայում իր առաջնային դերակատարությունը թաքցնելու բարդույթը եւ այն ներկայացնում է որպես երկու երկրների ձեռքբերում:
Ալիեւն էլ հպարտությամբ նշեց, որ Սելջուկ Բայրաքթարը մայիսի 27-ի նախօրյակին եղել է Շուշիում եւ իր աչքերով տեսել ու համոզվել է, որ Ադրբեջանն ու Թուրքիան կարող են միասին լուծել ցանկացած խնդիր: Էրդողանի խոսքի գագաթնակետը դարձավ այն արտահայտությունը, ըստ որի՝ 85 մլն թուրքերի սրտերը տրոփում են, երբ լսում են «Ղարաբաղ» բառը, եւ որ իրենք ուրիշի հողերի վրա աչք չունեն, բայց եւ թույլ չեն տա իրենց հողերը զավթել:
Մեծ Հայքի տարածք միջնադարում մոնղոլական եւ սիբիրյան տափաստաններից ներխուժած թյուրքական ցեղերի ներկայացուցիչը, ապրելով հայերի եւ նրանց հարեւան մյուս բնիկ ժողովուրդների պատմական տարածքներում, հայտարարում է, որ աչք չունի այլ ժողովուրդների հողերի վրա: Տարածաշրջանի, Թուրքիայի եւ Ադրբեջանի պատմությանը քաջածանոթների համար դա անհեթեթություն կգնահատվի, բայց ոչ մնացած աշխարհի համար: Սա լավ գիտեն թյուրքական պետությունների առաջնորդները եւ, կեղծիքը պարբերաբար կրկնելով, փորձում են այն ներկայացնել իրականության փոխարեն:
Ուրիշի հողի վրա աչք չունենալու մասին է խոսում մի երկրի ղեկավար, ով ապահովել է Արցախի Հանրապետության տարածքի զգալի մասի, Կիպրոսի եւ Սիրիայի հյուսիսային հատվածների բռնազավթումը, պատերազմ է մղում Լիբիայում եւ ներկայում էլ ներխուժել է եւ փորձում է հաստատվել հյուսիսային Իրաքում:
Մայիսի 27-ին Բաքվում տեղի ունեցածը միջազգային հանրության կողմից թյուրքական պետությունների ծավալապաշտական եւ զավթողական քաղաքականությանը գնահատական չտալու հետեւանքն է: Իսկ այդ քաղաքականությունը ոչ միայն արդեն լեգալացվում է, այլեւ ստանում է ինստիտուցիոնալ մակարդակ՝ բարձրացնելով տարածաշրջանում եւ ողջ աշխարհում ապակայունացումների ու պատերազմների ռիսկերը: Թուրքիան իր ծավալապաշտական գործողություններն իրականացնում է պատերազմներով եւ «եղբայրաբար», ինչպես արեց Ադրբեջանին ինքնիշխանությունից զրկելիս:
