Սեպտեմբերի 13-14-ը Ադրբեջանը կրկին ռազմական ագրեսիա իրականացրեց՝ այս անգամ Հայաստանի ինքնիշխան տարածքի նկատմամբ։ Ինչո՞ւ ընտրեց հենց այս պահը՝ իրագործելու իր ծավալապաշտական նպատակները։
Վերլուծելով Բաքվի գործողությունները՝ կարող ենք փաստել, որ պատճառներից մեկը կարող է լինել այն, որ Ադրբեջանն օգտվում է ռուս-ուկրաինական պատերազմի այս փուլից, որի ուղղությամբ են կենտրոնացած ոչ միայն Մոսկվայի, այլեւ Փարիզի ու Վաշինգտոնի, այսինքն՝ Մինսկի խմբի համանախագահների ուշադրությունն ու ռեսուրսները։ Հարավային Կովկասը եւ, մասնավորապես, հայ-ադրբեջանական լարվածությունը Ռուսաստանի համար արդեն երկրորդական քաղաքական խնդիր են դարձել, քանի որ ուկրաինական ճակատում ռազմական հաջողություններն աննշան են: Սրանից հետեւում է, որ Բաքուն օգտագործում է ստեղծված իրավիճակը՝ ռազմավարական քարտեզն իր օգտին փոխելու համար, եւ փորձում է ավելի շահեկան դիրք գրավել ղարաբաղյան հակամարտության կարգավորման հարցում։ Ադրբեջանական մերձիշխանական լրատվամիջոցները կոչ են անում օկուպացնել Հայաստանի սահմանի երկայնքով, որքան հնարավոր է, շատ տարածքներ՝ բանակցություններում Հայաստանի վրա հավելյալ լծակներ բանեցնելու նպատակով։
Երկրորդ գործոնը վերջերս ԵՄ-ի հետ համաձայնագրի կնքումն էր, համաձայն որի Ադրբեջանը պայմանագիր էր ստորագրել Եվրոպա բնական գազի մատակարարման վերաբերյալ՝ որպես Ռուսաստանից էներգակիրների ներմուծման ռազմավարական այլընտրանք: Ուստիեւ այս համաձայնագիրը «թեւեր» է տվել Ադրբեջանին՝ հագուրդ տալու իր ծավալապաշտությանը։ Վերջին ռազմական ագրեսիան հնարավորություն տվեց Ադրբեջանին ճիշտ գնահատելու միջազգային հանրության արձագանքն իր կատարած ռազմական ագրեսիային. հնչել են միայն դիվանագիտական հայտարարություններ, որոնք «երկու կողմերին» էլ կոչ են անում վերադառնալ բանակցությունների ձեւաչափին: Առարկայական գործողություններ, որպես այդպիսին, բացակայում են։ Այնուամենայնիվ, Բաքվի համար անակնկալ էին ԱՄՆ-ի, Նիդեռլանդների եւ Ֆրանսիայի շատ ավելի կոշտ դիրքորոշումները։
Ադրբեջանը կարծես թե շտապում է։ Պատճառը 2023 թ. հունիսին նշանակված՝ Թուրքիայի նախագահական ընտրություններն են եւ դրանց արդյունքները։ Բաքուն անհանգստանում է, որ Էրդողանը կարող է պարտվել ընտրություններում, ուստի Ալիեւի դիրքերը բանակցություններում էականորեն կթուլանան։ Հետեւաբար, փորձում է իր մտահոգությունները փարատել ռազմական ճանապարհով։
Վերջին գործոնը կապված է Հայաստանի տարածքով միջանցք ստանալու՝ Բաքվի մոլուցքի հետ։ Բանակցությունների մանրամասներին ծանոթ արեւմտյան դիվանագետների կարծիքով՝ երկու երկրների ղեկավարները մոտ էին տրանսպորտային հաղորդակցությունների ապաշրջափակման համաձայնությանը 2022 թ. գարնանը։ Այնուամենայնիվ, իրավիճակը փոխվեց օգոստոսի 31-ին Փաշինյանի, Ալիեւի եւ Եվրոպական խորհրդի նախագահ Շառլ Միշելի բրյուսելյան եռակողմ հանդիպումից հետո։ Պետք չէ բացառել նաեւ այն փաստը, որ Ադրբեջանը ցանկանում է ճնշում գործադրել Հայաստանի վրա՝ անկլավները ստանալու նպատակով։ Հայաստանն իր հերթին Ադրբեջանում ունի անկլավ՝ Արծվաշենը։ Հետեւաբար, Բաքուն օգտագործում է օկուպացված տարածքների փաստը՝ հետագայում անկլավների շուրջ սակարկելու համար։
Այսպիսով՝ Ադրբեջանի ռազմական ագրեսիան մի քանի նպատակ է հետապնդել, եւ դրանց իրականացման ժամանակահատվածը պատահականորեն ընտրված չի եղել։
