Արեւելյան քաղաքավարության գրված եւ չգրված նորմերն այսօր ընկած են այդ աշխարհամասի ավանդապահ երկրների դիվանագիտության վարքականոնի հիմքում: Դիվանագիտական նման ժեստերն այսօր կարող էն նախանշել արեւելյան երկրների արտաքին քաղաքականության մի ամբողջ ուղղություն կամ կարեւոր ուղերձ: Վերոնշյալ ավանդույթներն առավել արտահայտիչ եւ նպատակային են օգտագործվում հատկապես Իրանի Իսլամական Հանրապետության արտաքին քաղաքականության մեջ:
Օրերս Բաքվում Իրանի դեսպանատունը տեղեկություն տարածեց, թե Իրանի խորհրդարանի նախագահ Մուհամեդ Բաղիր Գոլաբիաֆի այցն Ադրբեջան հետաձգվել է անորոշ ժամկետով, ինչի պատճառների մասին չի հաղորդվում: Միանշանակ է, որ նման բարձրաստիճան պաշտոնյայի՝ տեւական ժամանակ նախապատրաստվող այցի հետաձգումն արեւելյան չափանիշներով, քաղաքավարության առումով, շատ կոշտ ժեստ է, որն այս դեպքում ուղղված է Ադրբեջանին:
Բաքվում Իրանի դեսպանատան տարածած զուսպ հայտարարության մեջ այցի հետաձգման պատճառը չի նշվում, սակայն դա պարզ է դառնում Բաքվի՝ վերջին օրերին կատարած քայլերից: Բանն այն է, որ Ադրբեջանը երկրի հարավում եւ Արցախի օկուպացված տարածքներում մի քանի օր առաջ զորավարժություններ է սկսել՝ դրանցում ներգրավելով հատուկ նշանակության ու օդային ուժեր, հրթիռային եւ հրետանային զորքեր: Այս քայլը բացատրվում է Բաքվի եւ Թեհրանի միջեւ վերջին շրջանում հարաբերությունների աննախադեպ սրմամբ: Ըստ էության, այն Բաքվի պատասխանն էր Իրանի հյուսիս-արեւմուտքում՝ Ադրբեջանի հետ սահմանի մոտ, Իսլամական հեղափոխության պահապանների կորպուսի ցամաքային զորքերի լայնածավալ զորավարժություններին, որոնք ավարտվել էին ընդամենը 15 օր առաջ:
Պաշտոնական Բաքվի՝ Իրանի դեմ ուղղված այս քայլն աննախադեպ էր: Նախկինում Թեհրանի անցկացրած նման զորավարժություններին Ադրբեջանը դեռ երբեք հանդուգն պատասխան չէր տվել: Միանշական է, որ Ադրբեջանն առանց արտաքին հորդորի երբեք չէր հանդգնի նման քայլ անել: Հասկանալի է, որ այդ զորավարժությունն ուղղված է Իրանի դեմ, բայց եթե Թեհրանն իր զորվարժությունների հիմքում դնում էր պատճառ, այն է՝ տարածաշրջանում սահմանների փոփոխությունների անթույլատրելիությունը, եւ այն ուղղված էր առաջին հերթին Ադրբեջանի ու Թուրքիայի կողմից պարբերաբար շրջանառվող այսպես կոչված «միջանցքի» գաղափարի շրջանառման, ադրբեջանական զինուժի՝ ՀՀ ինքնիշխան տարածք ներխուժելու փաստի հետ, ապա Ադրբեջանի զորավարժությունների ասելիքը հստակ չէ:
Կարելի է ենթադրել, որ Բաքուն ցանկանում է ասել, որ լուրջ չի վերաբերվում Թեհրանից եկող զգուշացումներին կամ փորձում է Իրանին հիշեցնել այնտեղ ապրող 20 մլն էթնիկ շիա ադրբեջանցիների գործոնը: Այլ կերպ ասած՝ Բաքուն «ատամ է ցույց տալիս» Թեհրանին: Տարածաշրջանի գործընթացներին փոքրիշատե ծանոթ յուրաքանչյուր ոք կպնդի, որ Ադրբեջանի նման պահվածքն անխոհեմ է ոչ միայն այն պատճառով, որ այստեղ ուժերն անհամեմատելի են, այլեւ առաջին հերթին այն պատճառով, որ Ադրբեջանում Իրանի ազդեցությունը հսկայական է, հատկապես շիա հավատքի ժողովուրդների առակությամբ, որոնք ավանդաբար ունեն իրանամետ կողմնորոշում, եւ նրանց վարքը դժվար չի լինի կանխատեսել Իրանի հետ հակամարտության դեպքում:
Մյուս կողմից՝ Ադրբեջանի վարքը լիովին տեղավորվում է Իրանի շուրջ ծավալվող գործընթացների մեջ: Այն ժամանակ, երբ Ադրբեջանն Իրանի հյուսիսում զորավարժություն է անցկացնում, Իրանի հարավում Սաուդյան Արաբիայի եւ ԱՄՆ-ի օդուժը համատեղ մանեւրներ է իրականացնում՝ Իրանից հնարավոր հարվածների մասին շրջանառվող տեղեկատվության պատճառով:
Բոլոր դեպքերում՝ այս փուլում Ադրբեջանի նման պահվածքը չի կարող ողջունվել ցանկացած աշխարհաքաղաքական կենտրոնի, այդ թվում նաեւ Թուրքիայի կողմից՝ հաշվի առնելով տարածաշրջանի ուժերի առկա հարաբերակցությունը եւ աշխարհաքաղաքական իրավիճակը:
