Դեկտեմբերի 3-ին Բերձորի միջանցքը փակելու դեպքն այն էր, ինչի մասին տեւական ժամանակ ահազանգում է հայ փորձագիտական հանրությունը: Պարբերաբար բարձրաձայնվում էր, որ Ադրբեջանը ոչ միայն լիարժեքորեն չի կատարել 2020 թ. նոյեմբերի 9-ի եռակողմ հայտարարության դրույթները, այլեւ տարբեր շինծու եւ կեղծ հիմնավորումներով փորձում է խախտել փաստաթղթի այլ կետեր, եւ դրանով՝ փաստաթուղթն ամբողջությամբ, իսկ վերջինս նշանակում է, որ պաշտոնական Բաքուն փորձում է տարածաշրջանն աստիճանաբար տանել դեպի ապակայունացում:
Արցախը Հայաստանին կապող միակ՝ կյանքի ուղու փակումը, ինչպես միշտ, այս անգամ էլ փորձ արվեց հիմնավորել անհեթեթ փաստարկով՝ բնապահպանական խնդրով, թե իբր Արցախի Հանրապետության Մարտակերտի շրջանում շահագործվող Դրմբոնի պղնձի, ոսկու եւ մոլիբդենի հանքավայրը վնասակար ազդեցություն է ունենում շրջակա միջավայրի վրա: Այստեղ ավելորդ չէ հիշեցնելը, որ այս հնարքը Ադրբեջանը վաղուց է օգտագործում՝ պարբերաբար տարբեր միջազգային բնապահպանական կառույցներում եւ կոնֆերանսներում հայտարարելով, թե հայկական պետությունները աղտոտում են գետերը, որոնք հոսում են դեպի Ադրբեջան: Բաքվի նման քարոզչությունն աբսուրդի այնպիսի աստիճանի էր հասել, որ միջազգային համաժողովի ժամանակ Ադրբեջանի «բնապահպան» պաշտոնյաներն արդեն հայտարարում էին, թե հայկական պետություններն այնպես են աղտոտում գետերը, որ դրանք արդեն աղտոտել են Կասպից ծովը, ինչի հետեւանքով այնտեղ մուտանտ ձկնատեսակներ են հայտնվել:
Հավատարիմ մնալով կեղծ քարոզչական մարտավարությանը՝ այսօր էլ Ադրբեջանը բնապահպանական խնդրի քողի տակ իրականացնում է միանշանակ քաղաքական քայլ՝ իր գոյության 100 տարիների ընթացքում շարունակվող Արցախի հայաթափման եւ արցախցուն ցեղասպանության ենթարկելու քաղաքականությունը: Բերձորի միջանցքի՝ մի քանի ժամով փակումը դեռ հետախուզական առաջին քայլն է, որին հաջորդելու են ադրբեջանական ագրեսիվ եւ ապակառուցողական մյուս գործողությունները: Այս դեպքում բնապահպանական կարգախոսների քողի տակ Բաքուն փորձարկում է երկու սցենար: Առաջին՝ Արցախը շրջափակել եւ վերջնականապես հայաթափել, երկրորդ՝ Արցախի Հանրապետության տնտեսության ողնաշարը համարվող հանքշահագործող ընկերության գործունեության դադարեցումը:
Բանն այն է, որ Դրմբոնի պղինձի, ոսկու մոլիբդենի հանքավայրը շահագործող «Բեյզ Մեթըլս» ՓԲԸ-ն Արցախի Հանրապետության թիվ մեկ հարկատուն է, որի վճարած տարեկան հարկերի ծավալը գերազանցում է հարկ վճարողների առաջին 20-յակի վճարած հարկերի հանրագումարը: Այլ կերպ ասած՝ 2020 թ. սանձազերծած ագրեսիայի հետեւանքով Արցախը մշակվող հողատարածքների գրեթե 90 տոկոսից զրկելուց հետո, այսօր էլ Բաքուն փորձում է կանգնեցնել հանրապետության աշխատող մյուս առաջատար ճյուղը՝ արդյունաբերությունը: Եթե սրան գումարենք նաեւ այն փաստը, որ ադրբեջանական բանակը թույլ չի տալիս, որ արցախցի գյուղացին մշակի շփման գոտու հարակից գյուղատնտեսական հողերը, ապա պատկերն ավելի ամբողջական կդառնա:
Մյուս կողմից էլ՝ միջանցքի փակման միջադեպի տեսանյութերից երեւում էր, որ Բերձորի միջանցքը փակել էին քաղաքացիական հագուստով ադրբեջանական զինուժի ներկայացուցիչները, քանի որ Արցախի օկուպացված տարածքներում քաղաքացիական բնակչություն չկա, առավել եւս՝ «բնապահպան» ադրբեջանցի: Սա փաստում է, որ կատարվածը բնապահպանական քողի տակ միանշանակ ակցիա էր ռուսական խաղաղապահ առաքելության դեմ: Վերջինիս պատասխանատվության թիվ մեկ գոտին Արցախը Հայաստանին կապող միջանցքն է, որը նոյեմբերի 9-ի եռակողմ հայտարարության առանցքային կետն է, եւ այստեղ արդեն մեկնաբանություններն ավելորդ են:
Այսքանից հետո պաշտոնական Բաքուն միջազգային հարթակներում ցինիկաբար հայտարարում է, թե երաշխավորում է արցախցիների իրավունքները: Փաստորեն՝ Ադրբեջանն արցախցու ապրելու իրավունքի երաշխավորումը պատկերացնում է կենսագործունեության տարրական հնարավորությունից նրան զրկելով: Բերձորի միջանցքի փակումը եկավ հիմնավորելու այն բացարձակ ճշմարտությունը, որ Արցախի Հանրապետությունը չի կարող ուղղահայաց կապեր ունենալ Ադրբեջանի հետ, դրանք կարող են լինել միայն զուգահեռ:
