Արցախյան երկրորդ պատերազմից հետո Ադրբեջանը ոչնչացրեց կամ յուրացրեց իր վերահսկողության տակ գտնվող 90 հուշարձան։ Ֆիզիկական ոչնչացումից բացի իրականացվում է նաեւ միջազգային տարբեր հարթակներում տեղեկատվական գրոհ այդ հուշարձանների հայկական լինելը կասկածի տակ առնելու մասով։ Օրեր առաջ Վատիկան էր մեկնել Ադրբեջանի կրոնական կազմակերպությունների ներկայացուցիչների պատվիրակությունը՝ Կովկասի մահմեդականների գրասենյակի նախագահ շեյխ ուլ-իսլամ Ալլահշուքյուր Փաշազադեի գլխավորությամբ, որտեղ նրանց ընդունել է Հռոմի Ֆրանցիսկոս պապը։ Այցի շրջանակներում պատվիրակությունը իտալացի, Վատիկանի եւ միջազգային լրատվամիջոցներին է ներկայացրել ադրբեջանական հերթական կեղծիքը քարոզող ֆիլմը, իբր հայերի կողմից Արցախում «մզկիթների, եկեղեցիների եւ տաճարների» ավիրման մասին։
Ադրբեջանական կողմը առավել ակտիվ եւ ագրեսիվ հակահայկական քարոզչություն է տանում այն երկրներում, որտեղ հայկական օրակարգն առավել ընկալելի եւ ընդունելի է։ Այսպես, Ֆրանսիայում Ադրբեջանի դեսպանատան ջանքերով ակնհայտ կեղծիք տարածող ֆիլմը թարգմանվել եւ կրկնօրինակվել էր ֆրանսերենով եւ ներկայացվել ֆրանսիական լրատվամիջոցներին։ Ավելին, հունվարի 15-ին «Մուսուլմանները Ֆրանսիայում» թերթի կայքում հրապարակվել է մի ռեպորտաժ, որտեղ կրկին առաջ են տարվում ադրբեջանական քարոզչական թեզերը։ Հատկանշական է, որ Ադրբեջանը նշում է իբր Արցախում ռուս ուղղափառ եկեղեցիների «ոչնչացման» մասին, ինչն ակնահայտորեն հեռահար քաղաքական ենթատեքստ ունի։ Այդ կերպ փորձ է արվում լարվածություն մտցնել կրոնական հենքի վրա, ցավալի է, որ այդ խաղին տուրք է տալիս Ադրբեջանի ուղղափառ եկեղեցու առաջնորդներից հայր Կոնստանտինը։
Նշենք, որ Հեյդար Ալիեւի հիմնադրամի աջակցությամբ Նորմանդիայում եւ Ստրասբուրգում կաթոլիկ եկեղեցիների վերականգնման ծրագրեր են իրականացվել։ Ադրբեջանը բազմաթիվ ծրագրեր է իրականացնում Ֆրանսիայում, Իտալիայում եւ Վատիկանում «քրիստոնեական կրոնական հուշարձանների վերականգնման» համար։ Նման «բարեգործական ծրագրերի» բուն նպատակը սեփական կեղծիքի հանդեպ լոյալ վերաբերմունք ձեւավորելն է այդ երկրների հասարակությունների համար, քանի որ առաջին հայացքից անհավանական կթվա, թե ինչպես կարող է եվրոպական երկրներում քրիստոնեական եկեղեցիներ վերականգնող «բարերար» պետությունը իրենը ներկայացվող տարածքներում ոչնչացնել քրիստոնեական հուշարձաններն ու եկեղեցիները։
«Խավիարային դիվանագիտության» սիրահար Ալիեւը կանգ չի առնում որեւէ բանի առջեւ։ Անցած տարեվերջին ուշադրության կենտրոնում է հայտնվել Գերմանիայի ամենահին ու հեղինակավոր Հումբոլդտի (Բեռլին) համալսարանը, որտեղ երկար տարիներ գործել է ադրբեջանցիների կողմից ֆինանսավորված «Ադրբեջանի պատմություն» ամբիոնը, որը հիմնադրվել է 2010 թ. հոկտեմբերին։ Գերմանիայի հայ համայնքի ներկայացուցիչ Լիլիթ Քոչարյանի կողմից ստորագահավաք է սկսվել՝ պահանջելով քննել ամբիոնի գործունեությունը հիմնադրման օրվանից։ Ներկայումս հաշվետվություն չի ներկայացվում, թե ինչպես են ծախսվել Ադրբեջանի կողմից տրամադրված գումարները։ Սա կարեւոր հանգամանք է, եթե հաշվի առնենք, որ Ադրբեջանը պարբերաբար փորձում է օգտագործել եվրոպացի պատվիրակներին, այդ թվում՝ Գերմանիայի Բունդեսթագի անդամներին եւ տարբեր քաղաքական գործիչների իր հակաժողովրդավարական օրակարգի համար։ Չեն հրապարակվում բոլոր այն փաստաթղթերը, որոնք վերաբերում են «Ադրբեջանի պատմություն» ամբիոնի պրոֆեսորադասախոսական կազմի ֆինանսավորմանը, ներառյալ համագործակցության համաձայնագրին, որի մեջ է մտնում նաեւ ադրբեջանական «Azertag» լրատվական գործակալության հետ համագործակցությունը։
Արցախի շուրջ տարվող քարոզչական պատերազմն ամբողջական չէր լինի, եթե այն չիրականացվեր նաեւ երկրի ներսում։ Բռնազավթած տարածքների նկատմամբ սոցիալական հարթությունում հետաքրքրություն առաջացնելու նպատակով երկրի իշխանությունները երեկվանից իրականացնում են ավտոբուսային կանոնավոր երթուղիներ դեպի Շուշի եւ Ակնա։ Ադրբեջանի յուրաքանչյուր քաղաքացի իրավունք է ստացել այցելելու Արցախի Հանրապետությունից բռնազավթած այս երկու քաղաքները։ Ուղեւորությունները հասանելի են միայն Ադրբեջանի քաղաքացիների համար՝ տարին միայն մեկ անգամ եւ առանց գիշերելու իրավունքի, ընդամենը մի քանի ժամ տեւողությամբ։ Այդ ուղղություններով ավտոբուսային կանոնավոր երթուղիներն իրականացվելու են ոստիկանության աշխատակիցների ուղեկցությամբ։ Ուղեւորներին տրամադրվելու է ապահովագրություն դժբախտ պատահարներից։ Նշվում է, որ մինչ օրս վաճառվել է Բաքու-Շուշի-Բաքու երթուղով ավտոբուսային կանոնավոր երթուղիների շուրջ 400 տոմս: Այս ամենը Շուշին եւ հայկական մյուս բռնավաթված տարածքները Ադրբեջանի հանրության համար յուրային դարձնելու քաղաքականության մասն է։ Հայերի հանդեպ տարվող պատերազմն այս փուլում առավելապես տեղեկատվական-հոգեբանական է։ Մեր խնդիրն է դիմագրավել այս ահաբեկչությանը, քանի որ այն առավել խորքային եւ վտանգավոր հետեւանքներ կարող է ունենալ։
