Արցախն արդեն մեկ ամսից ավելի շրջափակման մեջ պահելով՝ Ադրբեջանը փաստացի աշխարհին ցույց է տալիս, որ արցախյան հիմնահարցը ոչ թե Հայաստանի եւ Ադրբեջանի միջեւ տարածքային վեճ է, ինչպես 30 տարի փորձում էր ներկայացնել, այլ Արցախի ժողովրդի ինքնորոշման իրավունքի խնդիր: Այսօր Ադրբեջանը բախվել է սեփական իրավունքները պաշտպանելու Արցախի ժողովրդի անկոտրում կամքի անառիկ պարսպին եւ անհարմար դրության մեջ հայտնվել բոլորի աչքի առաջ: Շրջափակման մեկ ամիսն իրականում ցույց տվեց, որ 44-օրյա ագրեսիայով հիմնահարցը չի լուծվել, եթե չասենք, որ ավելի է խորացել: Այս օրերին քաղաքակիրթ աշխարհը տեսնում եւ համոզվում է, որ արցախյան երկարամյա հակամարտության հիմքերը ոչ թե Հայաստանի եւ Ադրբեջանի, այլ Ստեփանակերտի եւ Բաքվի հարաբերություններում են:
ՀՀ կառավարության նիստում վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը հայտարարեց, թե Լաչինի միջանցքի փակումը սադրանք է, որի վերջնական նպատակը նոր ռազմական էսկալացիան է: Ստացվում է, որ Բաքուն ցանկանում է ստեղծել արցախյան առաջին պատերազմի իրավիճակը, երբ այն լիովին շրջափակել էր, եւ հայկական զինված ուժերը հերթական ցեղասպանությունը թույլ չտալու համար ստիպված էին բացել «կյանքի ճանապարհը»: Բայց Բաքվի ղեկավարությունը հաշվի չի առնում երկու հանգամանք: Առաջին՝ 1993 թ. Արցախի «կյանքի ճանապարհը» բացվեց Արցախի կողմից՝ արցախցիների, Հայաստանի ու սփյուռքի կամավորների անձնվեր, հերոսական գործողությունների արդյունքում: Երկրորդ հանգամանքն էլ այն է, որ այսօր Արցախում կանգնած է ռուսական խաղաղապահ զորակազմը, եւ Արցախի շրջափակման գործողությունները նաեւ ուղղված են Ռուսաստանի ներկայության դեմ:
Նման քայլի գնալով՝ պաշտոնական Բաքուն, ըստ էության, փորձում է ստիպել Հայաստանին կոշտ միջոցների գնալ միջանցքով քաղաքացիների եւ բեռների բնականոն տեղաշարժն ապահովելու համար, որի դեպքում Հայաստանը հակամարտության կողմ կդիտարկվեր, ինչին միշտ ձգտել է Ադրբեջանը եւ որը, բնականաբար, այդպես չէ: Հայաստանը միշտ էլ հանդես է եկել որպես Արցախի ժողովրդի անվտանգ եւ ազատ ապրելու իրավունքի պայքարին աջակցող ու պաշտպանող, բայց երբեք Ադրբեջանին տարածքային պահանջներ չի ներկայացրել: Այլ կերպ ասած՝ Ադրբեջանը ցանկանում է Հայաստանին ներքաշել Ստեփանակերտ-Բաքու հակասությունների դաշտ, բայց պարզ է, որ ներկայիս խնդիրները կարող են լուծվել միայն վերջիններիս անմիջական երկխոսության արդյունքում:
Արցախի պետնախարար Ռուբեն Վարդանյանը Ստեփանակերտ-Երեւան հեռուստակամուրջի ժամանակ մի քանի անգամ կրկնեց, որ պաշտոնական Ստեփանակերտը պատրաստ է Ադրբեջանի հետ քաղաքական երկխոսության, բայց այն պետք է լինի առարկայական, ոչ թե տեխնիկական հարցերի շուրջ: Նման բարդ եւ ծանր իրավիճակում Արցախի իշխանությունները շրջափակման բացման հարցում ՀՀ իշխանություններից ակնկալում են ավելի կոշտ եւ արմատական քայլեր, բայց մյուս կողմից էլ ներկայում ընթանում է Հայաստան-Ադրբեջան հարաբերությունների կարգավորման բանակցային գործընթաց, ինչը Երեւանից պահանջում է խորապես հաշվարկված եւ հեռուն տեսնող քայլեր: Թերեւս, սա է պատճառը, որ Արցախի Հանրապետության Անվտանգության խորհուրդն իր հայտարարության մեջ արձանագրեց, որ արցախյան հիմնահարցի լուծման գործընթացում տարբերություններ է տեսնում Արցախի եւ Հայաստանի իշխանությունների մոտեցումներում:
Հայտարարության մեջ հիշատակված տարբերությունը, թերեւս, կարելի է դասել օրինաչափությունների շարքը, քանի որ Հայաստանը երբեք հակամարտության կողմ չի եղել, այդ կարգավիճակում եղել է Արցախը, իսկ այսօր, ի տարբերություն նախորդ դարի 90-ականների սկզբի, վերջինս ունի կայացած պետական համակարգ, ժողովրդավարական ընտրություններով ձեւավորված օրենսդիր եւ գործադիր մարմիններ, այլ կերպ ասած՝ կայացած համակարգ սեփական ինքնիշխանության դիրքերից իր քաղաքացիների իրավունքների համար հիմնարար պայքար տանելու համար: Հայաստանն ու աշխարհասփյուռ հայությունն էլ, ինչպես միշտ, այսօր ու վաղն էլ կանգնելու են Արցախի թիկունքում՝ արցախցու ձայնը հասցնելով միջազգային հանրությանը եւ կառույցներին:
