Օգտվելով Թուրքիայում եւ Սիրիայում տեղի ունեցած երկրաշարժի հանդեպ միջազգային բեւեռացված ուշադրությունից՝ Ադրբեջանը հերթական անգամ անջատել է Արցախի գազամատակարարումը եւ ավելի խորացրել հումանիտար աղետն այնտեղ: Դրան զուգահեռ՝ այդ երկրաշարժն իսկական հումանիտար «բում» է առաջացրել աշխարհում: Անկախ անկեղծության չափից՝ այն, անշուշտ, ողջունելի է, որովհետեւ ոչ միայն մարդկանց, այլեւ երկրների պարագայում է դժբախտությունը մերձեցնում, նույնիսկ որոշ դեպքերում հաշտեցնում: Իհարկե, նախօրեի երկրաշարժի հետ կապված՝ Իսրայելի օգնությունը Սիրիային դժվար է մերձեցման, առավել եւս հաշտեցման մեկնարկ համարել, այդուհանդերձ, այդ օգնությունը, անկախ ամեն ինչից, ցուցաբերվել է:
Տրամաբանորեն հումանիզմը կամ մարդասիրությունը սահմաններ չի ճանաչում կամ չպետք է ճանաչի: Բայց, պարզվում է, որ բոլոր դեպքերում չէ, որ այդպես է: Համենայն դեպս, Արցախի պարագայում այն կարծես թե ընտրովի է: Իհարկե եւ բարեբախտաբար, Արցախում երկրաշարժ տեղի չի ունեցել, եւ չկան այնպիսի ավերիչ ու ողբերգական հետեւանքներ, ինչպիսին այդ աղետի պարագայում է: Սակայն Արցախում մարդն ավելի քան 50 օր զրկված է մարդավայել ապրելուց՝ զրկված է սննդից, բուժօգնությունից, ջերմությունից, այն ամենից, ինչից հաստատ զրկված չեն տարբեր ատյաններում մարդասիրությունից խոսողները:
Այդ դեպքում ինչո՞ւ է Արցախը դուրս մնացել միջազգային առնվազն մարդասիրական ուղեծրից: Որպես պատասխան՝ միանգամից հրապարակ է բերվում այն իբր թե փաստարկը, թե Արցախում Ադրբեջանն ընդամենը բնապահպանական ակցիա է անցկացնում: Հումանիզմին մոտ կանգնած կամ դրանից հեռու գտնվող մարդ ու երկիր ավելի քան 50 օրում մեծամասամբ հաստատ համոզվել են, որ մարդկանց ապրելու պայմաններից զրկելն ու այդպիսով նրանց կյանքին սպառնալը ոչ մի կապ չունեն բնապահպանության, այն էլ՝ ադրբեջանական գոյություն չունեցող բնապահպանության հետ: Ի՞նչ կապ ունի բնապահպանության հետ ձմռան ցրտին գազամատակարարումն անջատելը, ինչն այս էլ որերորդ անգամ պետական մակարդակով իրականացրել է Ադրբեջանը՝ փակելով գազի հոսքը Հայաստանից Արցախ:
Եթե, օրինակ, Թուրքիայում երկրաշարժից տուժած վայրերում գազամատակարարումը կամ էներգամատակարարումը կարող է անջատված լինել բնական աղետի հետեւանքով, ապա Արցախի գազամատակարարումը եւ էներգամատակարարումն անջատվել եւ անջատվում են բացառապես մարդկային գործոնի՝ Ադրբեջանի աղետալի քաղաքականության հետեւանքով, որն ուղղված է Արցախի բնակչության դեմ, հայերի դեմ:
Եթե երկրաշարժը տարբերակում չի դնում տուժածների եւ զոհերի հարցում, ապա Ադրբեջանի քաղաքականությունն Արցախի հանդեպ պայմանավորված է բացառապես վերջինիս բնակչության ազգային պատկանելությամբ:
Եթե երկրաշարժը ծրագրում է բնությունը, եւ այն դեռեւս անկանխատեսելի է, ապա Արցախի պարագայում Ադրբեջանի քաղաքականությունը ծրագրված է պետականորեն եւ կանխատեսելիորեն տեղի է ունենում նախապես հստակեցված գործողություններով:
Եթե Թուրքիայում եւ Սիրիայում տեղի ունեցած երկրաշարժին գրեթե ակնթարթորեն հետեւեցին միջազգային մարդասիրական արձագանքն ու գործողությունները (որոշ պետությունների փրկարարներ արդեն իսկ դեպքի վայրում են եւ աջակցում են տեղի իրենց գործընկերներին), ապա Արցախի՝ ավելի քան 50 օր տեւող շրջափակման պարագայում, բացի միջազգային նվաղած որոշ արձագանքներից, կոնկրետ որեւէ մարդասիրական կամ այլ բնույթի գործողություն այդպես էլ չկա:
Չհաշված Կարմիր խաչի եւ ռուս խաղաղապահների աջակցությամբ տեղի ունեցող քայլերը՝ որոշակի թվով հիվանդների եւ որոշ քանակի հումանիտար բեռի տեղափոխումը, Արցախը կարծես առերեւույթ գոյություն չունի միջազգային մարդասիրական քարտեզի վրա, այսինքն՝ 120 000 մարդ չի երեւում միջազգային հանրության կարծես թե ամենատես աչքին: Եվ դրա պատճառն ամենեւին էլ Սիրիայում եւ Թուրքիայում տեղի ունեցած վերջին երկրաշարժի հետեւանքով բարձրացած փոշին չէ, այլ այն աշխարհաքաղաքական կատարախտը կամ կատարակտը, որով տառապում են միջազգային ամենաբարձր հարթակներում եւ համաշխարհային կենտրոնակայաններում:
Գագիկ ԿԱՐԱՊԵՏՅԱՆ
