ԱՄՆ-ն զգուշացրել է Ղազախստանին, Ղրղզստանին, Տաջիկստանին ու Ուզբեկստանին՝ կապված պատժամիջոցների տակ հայտնված ապրանքների՝ Ռուսաստան առաքման անթույլատրելիության հետ: Այս մասին գրում է ամերիկյան «EurasiaNet»-ը: Վաշինգտոնը տեղի ընկերություններից «զգոն վերաբերմունք» է պահանջում սահմանափակումները շրջանցելու փորձերի նկատմամբ:
Կենտրոնական Ասիայի չորս պետությունները նշված են ԱՄՆ-ի կառավարության հրապարակած նախազգուշացման մեջ՝ կապված նրանց հնարավորությունների հետ՝ խուսափելու պատժամիջոցներից, որոնք կիրառվել են Ռուսաստանի եւ Բելառուսի նկատմամբ Ուկրաինայում ռազմական հատուկ գործողության անցկացման համար:
Ղազախստանը, Ղրղզստանը, Տաջիկստանը եւ Ուզբեկստանը ներառվել են 18 պետությունների ցուցակում, որոնց Վաշինգտոնն անվանում է «հաճախ օգտագործվող փոխադրման կետեր, որոնց միջոցով նկատվել է սահմանափակ կամ վերահսկվող ապրանքների տեղափոխում դեպի Ռուսաստան կամ Բելառուս»:
Այս ցուցակը հայտնվել է անցյալ ամսվա վերջին Ֆինանսական հանցագործությունների դեմ պայքարի գործակալության եւ ԱՄՆ առեւտրի նախարարության արդյունաբերության ու անվտանգության բյուրոյի կողմից տրված համատեղ նախազգուշացման մեջ: Դրա նպատակն էր «խստացված զգոնության կոչ անել Ռուսաստանի եւ Բելառուսի կողմից պատժամիջոցներից խուսափելու հնարավոր փորձերի դեմ»:
Ոչ այս, ոչ էլ հայտարարության մեջ թվարկված մյուս երկրները, իսկ դրանք կազմում են շատ բազմազան մի խումբ, որը ներառում է նաեւ Հայաստանը, Վրաստանը, Չինաստանը, Բրազիլիան, Իսրայելը, Հնդկաստանը, Սինգապուրը եւ Թայվանը, չեն մեղադրվում պատժամիջոցները շրջանցելու մեղսակցության մեջ: Սակայն փաստաթղթում նշվում է, որ այդ երկրները «հաճախ օգտագործվող տարանցիկ կետերից են, որոնցով նկատվել է սահմանափակ կամ վերահսկվող ապրանքների փոխադրում դեպի Ռուսաստան կամ Բելառուս»:
«Որոշ դեպքերում սահմանափակումների ենթակա ամերիկյան ապրանքները կարող են օրինականորեն արտահանվել որպես այլ պատրաստի ապրանքների արտադրության բաղադրիչներ: Սակայն նման պատրաստի արտադրանքի ու ապրանքների արտահանումը Ռուսաստան եւ Բելառուս, հնարավոր է՝ լրացուցիչ փոխադրման կետերի միջոցով, կարող է արգելվել»,- ասվում է հաղորդագրությունում։ Ցանկում ներառված չեն բոլոր տարանցիկ կետերը, որոնք կարող են օգտագործվել պատժամիջոցները շրջանցելու համար, սակայն նշվում է, որ այն կազմված է «ստուգման հարցում օգնելու համար՝ կապված ռիսկերի գնահատման հիմքի վրա ֆինանսական գործարքների հետ»:
Հայտարարության մեջ նշված են նաեւ 22 նախանշաններ, որոնցով ընկերությունները կարող են ճանաչել այն բանի հնարավորությունը, որ իրենց առեւտրային գործընկերներից մեկը մասնակցում է պատժամիջոցներից խուսափելու գործին:
Առաջին նման նշանը վերաբերում է ցանկացած ընկերության հետ գործի վարմանը, որը «փոխադրում է խնդրահարույց ապրանքներ եւ օգտագործում տրանսպորտային միջանցքները, որոնք հայտնի են որպես փոխադրման կետեր Ռուսաստան եւ Բելառուս արտահանման համար»: Հենց այս կետի ծանոթագրության մեջ էլ նշված է 18 երկրներից կազմված ցուցակը, որում ներառված են Կենտրոնական Ասիայի պետությունները:
Բացի այդ, ԱՄՆ կառավարությունը թվարկում է ապրանքներ, որոնք «հատուկ մտահոգության առարկա են՝ կապված Ռուսաստան եւ Բելառուս վերահասցեագրման հնարավորության եւ դրանք ռազմական ու պաշտպանական հնարավորությունների մեծացման մեջ օգտագործելու հետ»: Այս ապրանքների թվում ներառված են ինքնաթիռների պահեստամասերը, ալեհավաքները, GPS համակարգերը եւ նավթային հանքավայրերի համար սարքավորումները:
ԱՄՆ-ի կառավարությունը նշված նախազգուշացումը հրապարակել է այն ժամանակ, երբ Վաշինգտոնը սահմանափակող միջոցառումներ կիրառեց ուզբեկական ընկերություններից մեկի նկատմամբ՝ պատժամիջոցների տակ հայտնված ռուսական ընկերության հետ համագործակցության համար: Շեշտվում է, որ այդ համագործակցությունը համազոր է պատժամիջոցներից խուսափելու մեղսակցությանը: «Պրոմկոմպլեկտլոգիստիկա» ընկերությունն «ակտիվորեն աջակցում է» ռուսական «Ռադիոավտոմատիկա» ընկերությանը ԱՄՆ-ի կիրառած «պատժամիջոցներից խուսափելու նրա փորձերում»: Այս մասին հունիսի վերջին հայտարարել է պետդեպարտամենտը:
Ընկերության կողմից թույլ տրված խախտումների թվում են «Ռադիոավտոմատիկա» ընկերությանը «էլեկտրոնային բաղադրիչների, այդ թվում՝ միկրոսխեմաների մատակարարումները». ռուսական ընկերությունն զբաղվում է ռուսական ռազմական արդյունաբերությանը արտասահմանյան բաղադրիչներով ապահովման գործով։
Վերջին մեկ այլ միջադեպի ժամանակ Ղազախստանը հայտնվեց մի իրավիճակում, որը բռնկվեց Ղազախստանի պետական երկաթուղային ընկերությանը պատկանող ռուսական դրոշով նավի շուրջ: Ինչպես պնդում էր Ուկրաինան, այն գողացված հացահատիկ էր տեղափոխում:
Հարկ է նշել, որ Եվրամիության քաղաքական գործիչները նույնպես սկսել են բանակցությունները Ռուսաստանի նկատմամբ նոր սահմանափակումների վերաբերյալ: Խոսքը պատժամիջոցների յոթերորդ փաթեթի մասին է, որի բովանդակությունը լիովին պարզ չէ: Արեւմուտքն արդեն կիրառել է ՌԴ-ի դեմ հնարավոր պատժամիջոցների մեծ մասը: Մնացել են կամ կոսմետիկ, կամ Եվրամիության համար ցավագին սահմանափակումները՝ մասնավորապես կապված ռուսական գազի ներմուծման հետ: Հուլիսի 14-ին Եվրամիության դեսպանները քննարկել են հնարավոր պատժամիջոցների թեման, որը վերջնական կընդունեն հաջորդ շաբաթ:
Ամեն դեպքում՝ մեծ է հավանականությունը, որ Եվրամիությունը կշտապի: Եվրոպան ձգտում է անդրօվկիանոսյան գործընկերների ու Մեծ յոթնյակի հետ համաձայնեցված պատժամիջոցային քաղաքականություն վարել, իսկ ԱՄՆ-ում նոր պատժամիջոցների ներդրման հնարավորության մասին քննարկումներ ընթանում են: Այս մասին, մասնավորապես, ասել են ԱՄՆ-ի ֆինանսների նախարար Ջանեթ Յելլենը եւ Ճապոնիայի ֆինանսների նախարարության ղեկավար Սունյիթի Սուձուկին: Գլխավոր պատժամիջոցը ռուսական նավթի առավելագույն գնի սահմանումն է: Եվ Ջոզեֆ Բայդենի պայմաններից է կախված, թե արդյոք այն կներդրվի՞: ԱՄՆ-ի նախագահը ձգտում է համոզել արաբական երկրներին ու ՕՊԵԿ-ին՝ ավելացնելու նավթի վաճառքի ծավալները՝ գինն իջեցնելու համար: Նա հենց այդ նպատակով արդեն մեկնել է Մերձավոր Արեւելք: Ու եթե դա հաջողվի, հնարավոր է՝ այլեւս առավելագույն գնի սահմանում չի պահանջվի:
Բացի այդ, օգոստոսի 10-ին լրանում է ԵՄ երկրներ ռուսական ածուխի եւ պինդ վառելիքի ներկրման համար նախապես կնքված պայմանագրերի փակման ժամկետը։ Ըստ դրա՝ Եվրամիությունն այդ պահին պետք է ինչ-որ կերպ պայմանավորվի Ռուսաստանի հետ Կալինինգրադի մարզ ածխի տարանցման հարցում։ Լիտվայի վարչապետ Ինգրիդա Սիմոնիտեն ավելի վաղ հաստատել է, որ իր երկիրն այս հարցում առաջնորդվելու է Եվրահանձնաժողովի առաջարկություններով, եւ քանի դեռ դրանք չկան, թույլ չի տա, որ պատժամիջոցների տակ հայտնված ապրանքներ անցնեն իր տարածքով։ Եվ ահա չորեքշաբթի օրը բացատրություններ եղան տարանցման կանոնների վերաբերյալ։ «Արգելված ապրանքների տարանցումն ավտոճանապարհներով, կազմակերպված ռուսաստանյան օպերատորների կողմից, չի թույլատրվում։ Երկաթուղային տրանսպորտի համար նման արգելք գոյություն չունի, բացի անդամ պետությունների՝ ապրանքների նկատմամբ անհրաժեշտ վերահսկողություն կատարելու պարտավորությունից»,- ասվում է Եվրահանձնաժողովի մամուլի հաղորդագրության մեջ։ ՌԴ զիջումները, որոնք թույլատրում են ածուխ տեղափոխել Լիտվայի տարածքով (որին, ըստ որոշ տեղեկությունների, պաշտոնական Վիլնյուսն առարկել է), միանգամայն տրամաբանական է փոխհատուցել պատժամիջոցների նոր փաթեթով։ Եթե հետագայում Եվրահանձնաժողովը կոշտացնի իր դիրքորոշումը՝ համաձայնվելով մերձբալթյան երկրների փաստարկների հետ, ապա Ռուսաստանի Դաշնության եւ ԵՄ-ի առճակատումը կմտնի նոր փուլ։ Ռուսաստանն արդեն խոստացել է հակաքայլեր, որոնք կհարվածեն բալթյան երկրներին։ Եվ այդ հակաքայլերը, իր հերթին, անպատասխան չի կարող թողնել ԵՄ-ն։ Տրամաբանական է ենթադրել, որ հենց դրանք կլինեն յոթերորդ փաթեթը։
Պայմանավորվածությունը, թե ինչ կներառվի այդ փաթեթում, հայտնի կդառնա ծանր քննարկումների արդյունքում: Պարզ է, որ առանց որեւէ խնդրի կհամաձայնեցվի անհատական սեւ ցուցակի համալրումը: Դժվար թե առարկություններ հնչեն՝ կապված ռուսական ոսկու ներմուծման սահմանափակման հետ: Դրանք արդեն գործնականում կիրառվել են: Իսկ ամենացավոտ հարվածն այստեղ Ռուսաստանին հասցրել է մի երկիր, որը չի ներկայացնում Եվրամիությունը. խոսքը Մեծ Բրիտանիայի՝ Եվրոպայում ռուսական ոսկու հիմնական գնորդի մասին է:
Այդուհանդերձ, յոթերորդ փաթեթը դժվար թե կոսմետիկ լինի: Այն սահմանափակումներ կպարունակի՝ կապված գազի ներկրման հետ: Իսկ դա արդեն նշանակում է, որ յոթերորդը թույլ չի լինի: Եվրամիության երկրները, անկախ հետեւանքներից, քաղաքական կամք ունեն՝ գնալու մինչեւ վերջ: Բավական շատ բան է ներդրվել արդեն կիրառված վեց փաթեթներում, եւ, իհարկե, ԵՄ-ն կգնա մինչեւ վերջ:
Միեւնույն ժամանակ Բեռլինի գիտության եւ քաղաքականության հիմնադրամը հրապարակել է Ռուսաստանի համար ԵՄ պատժամիջոցների հետեւանքների մասին ուսումնասիրությունը, ըստ որի՝ դրանք շատ ծանր են լինելու երկրի համար: Սակայն Ռուսաստանը դա կզգա ոչ անմիջապես, այլ ապագայում: Ճիշտ է՝ ոչ հեռավոր ապագայում:
