Ինչպես նշել ենք «ՀՀ»-ի նախորդ համարում, Ակկույու ատոմային էլեկտրակայանի գործարքը մեծ հարցականներ է առաջացրել երկու երկրներում։ Թուրքիայում պայմանագրի կնքման առաջին իսկ օրվանից ակնհայտ դարձավ դիմադրությունը այս նախաձեռնության նկատմամբ։ Շատ համոզիչ էր պնդումը, թե սա ավելի շատ քաղաքական, ոչ թե տնտեսական պատճառներիծնունդ է։ Իսկ նման հսկայական նախագծերի պարագայում դա կարող է վերածվել շատ մեծ սխալի։ Որոշ վերլուծաբաններ արդեն իսկ նկատում են երկկողմանի հարաբերությունների ճգնաժամային դրսեւորումներ։ Ինչպիսի՞ն կլինեն դրանք 2028-ին, երբ նախատեսված է ատոմակայանի վերջնական թողարկումը՝ ոչ ոք չի կարող գուշակել։
Իսկ տնտեսական առումով շատ ավելի մեծ խնդիրներ կան։ Դեռ ի սկզբանե զգուշացնում էին, որ ատոմակայանը տեղավորված է երկրաբանական ճեղքվածքի տարածքում։ Վերջին աղետալի երկրաշարժից հետո անհանգստություններն այս ուղղությամբ խիստ ակտիվացան։ Ըստ հարցումներից մեկի՝ Մերսինի նահանգի բնակչության 86 տոկոսը դեմ է ատոմակայանի շինարարությանը։ 2011 թ. ի նշան բողոքի կազմակերպվեց մարդկանց շղթա՝ 100 մղոն երկարությամբ։ Որոշ վերլուծաբաններ գտնում են, որ միակ հանգամանքը, որ ետ է պահում ժողովրդին նոր ընդվզումից, բերման ենթարկվելու եւ բանտարկվելու վախն է։ Մյուս կողմից, «Ռոսատոմը», որ իրականացնում է շինարարությունը, առայժմ արեւմտյան պատժամիջոցների ցանկում չէ, սակայն ոչ ոք չի կարող պնդել, որ նախապատրասվող 11-րդ փաթեթում այս կազմակեպությունը եւս չի ընդգրկվելու։ Սպասվում է, որ այս փաթեթը կհրապարակվի մայիսի վերջին։
Քաղաքագետները գտնում են նաեւ, որ Թուրքիան ընդհանրապես պատրաստ չէ միջուկային էներգետիկա ունենալու. «Նման նախագիծը կարելի է իրականացնել միայն զարգացած, ծայրահեղ դեպքում՝ գոնե զարգացող ժողովրդավարության պայմաններում, որտեղ քաղաքացիները հնարավորություն եւ ազատություն ունեն ծանոթանալու իրագործման մանրամասներին։ Հակառակ դեպքում, ԱԷԿ-ի շինարարությունը մի երկրում, որտեղ ԶԼՄ-ները չեն կարող անկեղծ եւ քննադատական հարցեր տալ, իսկ տենդերները թափանցիկ չեն, ավելի շատ բացասական, քան դրական հետեւանքներ կարող է ունենալ»։
Համենայնդեպս, ապրիլի 27-ի միջոցառումը, ինչպես նշել ենք, չունեցավ ընտրապայքարի վրա սպասվող ազդեցությունը, քանի որ, բացի Թուրքիայի նախագահի առողջական վիճակից, շատ բաներով հապշտապ էր կազմակերպված, եւ վատ էին թաքցված վրիպումները։ Թեկուզ այն, որ այս տարի նախատեսված էներգիայի առաջին խմբաքանակի թողարկումը փոխարինվեց ընդամենը վառելիքի լիցքավորման արարողությամբ, իսկ առաջին ռեակտորը կսկսի հոսանք տալ առնվազն մեկ տարի անց։ Արեւմտյան մամուլը արձանագրեց, որ «Պուտինի ու Էրդողանի ջանքերը՝ օգտագործել այս միջանկյալ քայլը իրենց քարոզչության համար, ավելի շուտ վկայում է, որ Ակկույուն ոչ թե էներգետիկ, տնտեսական նախագիծ է, այլ երկու ավտոկրատների մերձեցման փորձ»։
Ինչ վերաբերում է ռուսական կողմին, ապա այնտեղ առաջին իսկ օրվանից եղել են շատավելի խիստ ու հիմնավորված արձագանքներ եւ կանխատեսումներ, որոնցից երկուսն արդեն ներկայացրել ենք թերթի ընթերցողների ուշադրությանը։
Հրաչյա ՎԱՐԴԱՆՅԱՆ
