Իրադրությունը Երուսաղեմի թաղամասերից մեկում հերթական անգամ հանգեցրել է անկարգությունների պաղեստինյան բնակչության եւ իսրայելական ոստիկանության միջեւ: Բանն այն է, որ այդ թաղամասի տներից մեկում հրդեհ է բռնկվել. ոմանց համոզմամբ՝ տունը միտումնավոր է հրդեհվել… Չնայած նման բախումների առօրեական բնույթին, հրեական պետության համար հիմա պաղեստինյան ուժերի հետ հերթական հակամարտության ժամանակը չէ. Թել Ավիվը կենտրոնացել է Ուկրաինայից իր քաղաքացիների տարհանման վրա, իսկ այդ գործողությունը կարող է բավական տպավորիչ մասշտաբներ ընդունել:
Իրավապահ մարմինները կասկածում են, որ Շեյխ Ջարահ թաղամասի հրեական տներից մեկում բռնկված հրդեհը դիտավորյալ հրկիզման արդյունք է։ Ի պատասխան դրա՝ իսրայելական ծայրահեղ աջերի ներկայացուցիչ, պատգամավոր Իտամար Բեն-Գվիրն ասել է, որ ինքը ժամանակավոր գրասենյակ է բացում Շեյխ Ջարահում, որը կգործի այնքան ժամանակ, քանի դեռ ոստիկանությունը չի ձեռնարկել անհրաժեշտ բոլոր միջոցները՝ պաշտպանելու հրեա բնակչությանը։ Բացի այդ, պատգամավորը հրդեհն անվանել է ծրագրված քարոզարշավի տարր։ Բեն-Գվիրի միջամտությունը գործոն է դարձել արաբների բողոքի ակտիվության աճի համար։
Իրավիճակին արձագանքել է ՀԱՄԱՍ խմբավորումը, որն իրեն Երուսաղեմի արաբ բնակչության շահերի հիմնական պաշտպան է ներկայացնում: Ծայրահեղական շարժման պաշտոնական ներկայացուցիչ Մուհամմեդ Համադան խոստացել է պատասխան տալ իսրայելական կողմին: «Եթե օկուպացիոն ուժերը շարունակեն հարձակումները մեր հայրենակիցների վրա Երուսաղեմում, պատասխանը շատ կոշտ կլինի,- ասել է նա:- Մեր ժողովրդին կոչ ենք անում աջակցել Երուսաղեմի բնակիչներին»:
Այս հայտարարությունը միայն գրգռեց սուրբ քաղաքում պաղեստինցի ակտիվիստներին: Պաղեստինյան խմբավորման ներսում տարբեր աղբյուրներ ասում են, որ քննարկում է ծավալվել միջոցներ մշակելու մասին այն դեպքի համար, եթե Շեյխ Ջարահ թաղամասի շուրջ իրավիճակը բազմապատիկ վատթարանա:
Այս շրջանում ապրում են ինչպես արաբական, այնպես էլ հրեական համայնքների ներկայացուցիչներ, ինչի հետ կապված՝ լարվածության մակարդակն այնտեղ ավանդաբար բարձր է: Անցյալ տարվա մայիսին պաղեստինցի ընտանիքներին վտարելու փորձերը 11 օր տեւած հրթիռային փոխհրետակոծության պատճառ դարձան Գազայի հատվածի պաղեստինյան մարտիկների եւ իսրայելական զինվորականների միջեւ: Ըստ անկլավի իշխանությունների տվյալների՝ զինված բախման առաջին օրերին զոհվել է ավելի քան 100 մարդ։ Հակամարտության կծիկն առաջացրել է Իսրայելի արեւմտյան դաշնակիցների ոչ միանշանակ արձագանքը: Ամերիկյան վերնախավի մի մասը 2021 թ. ընդգծված պաղեստինամետ դիրքորոշում է որդեգրել, ինչն ստիպել է խոսել հրեական պետության եւ Միացյալ Նահանգների հարաբերություններում ճգնաժամի մասին:
Օրերս իսրայելական կողմը ՀԱՄԱՍ-ի ռազմական ենթակառուցվածքի ուժեղացման նշաններ է բացահայտել։ Այսպես՝ Գազայի հատվածի հետ սահմանին ստորգետնյա պատնեշի կառուցման ժամանակ հայտնաբերվել են «երկնիշ թվով» թունելներ, որոնք ձգվում էին դեպի հրեական պետության տարածք։ Իսրայելի իշխանությունները կարծում են, որ նման ամրություններն անհրաժեշտ են հարձակողական գործողություններ իրականացնելու, դիվերսիոն հարձակումներ կազմակերպելու եւ հետախուզական տվյալներ հավաքելու համար։ Իրավիճակը ցույց է տալիս, որ նույնիսկ գործող զինադադարը հակամարտող կողմերին չի թույլատրում հանգստանալ։ Ի դեպ, հրեական պետությունն այժմ ստիպված է իր ողջ ուշադրությունը կենտրոնացնել մեկ այլ՝ իր համար բացարձակապես հեռավոր ճգնաժամի վրա՝ Ռուսաստանի եւ ԱՄՆ-ի միջեւ։
Իսրայելցիներն Ուկրաինայից տարհանում են իրենց քաղաքացիներին: Անցած շաբաթվա վերջին կառավարության նիստից հետո Իսրայելի վարչապետ Նաֆթալի Բենեթը բոլոր հայրենակիցներին կոչ է արել լքել Ուկրաինայի տարածքը։ «Անտեղի ռիսկի մի դիմեք,- հայտարարել է նա։- Մի սպասեք իրավիճակի, երբ դուք իսկապես կցանկանաք վերադառնալ, բայց չեք կարողանա դա անել: Պատասխանատու եղեք ձեր կյանքի համար, որքան հնարավոր է՝ շուտ լքեք Ուկրաինան եւ վերադարձեք տուն»։ Կառավարության ղեկավարն ավելացրել է. «Մենք չգիտենք, թե ինչպես կզարգանան իրադարձությունները Ռուսաստանի եւ Ուկրաինայի միջեւ։ Ինչպես մնացած աշխարհը, հույս ունենք, որ լարվածությունը կավարտվի առանց էսկալացիայի։ Սակայն մեր գլխավոր պարտականությունն է հոգ տանել մեր իսրայելցի քաղաքացիների մասին»։
Իսրայելը փորձում է հավասար հեռավորությամբ դիրքեր պահպանել Ռուսաստանի եւ Արեւմուտքի միջեւ շփման մեջ։ «Times of Israel»-ի հետ զրույցում հրեական պետության արտաքին գործերի նախարար Յաիր Լապիդն ասել է, որ իր երկիրը բոլորին կոչ է անում լսել։ «Մենք պետք է հասկանանք, թե ինչ են ասում ռուսներն իրենց մտավախությունների մասին՝ կապված այն բանի հետ, որ Ուկրաինան կդառնա ՆԱՏՕ-ի երկիր,- ասել է նա։- Հնարավոր է՝ մենք համաձայն չենք, բայց դա հիմնավորված մտավախություն է, եւ անհրաժեշտ է այդ հարցը քննարկել նրանց հետ: Եվ մեզ անհրաժեշտ է ուշադիր լսել Ուկրաինային»։ Իսրայելական դիվանագիտության ղեկավարը խոստովանել է, որ ստեղծված իրավիճակը հատուկ բարդություններ է ստեղծում իր երկրի համար՝ հաշվի առնելով այն հանգամանքը, որ թե Ռուսաստանում, թե նախկին խորհրդային հանրապետությունում հրեական մեծ համայնք է ապրում։
Իսրայելի պաշտպանության բանակի պաշտոնաթող գեներալ-մայոր, ռազմական հետախուզության վարչության հետախուզության բաժանմունքի նախկին ղեկավար, իսկ այժմ՝ Ռայհմանի համալսարանի ռազմավարության եւ քաղաքականության ինստիտուտի ղեկավար Ամոս Գիլադն իր կարծիքն է հայտնել Ուկրաինայի, Ռուսաստանի, ԱՄՆ-ի եւ Արեւմուտքի երկրների միջեւ գոյություն ունեցող լարված իրավիճակի մասին: Գեներալ-մայորն ասել է, որ Ռուսաստանը ցանկանում է մարտահրավեր նետել Միացյալ Նահանգներին՝ որպես միակ գերտերության. «Հիմա մենք պատմական իրադարձությունների շեմին ենք՝ կապված ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինի համարձակ՝ Ուկրաինան, իսկ նրա հետ միասին նախկին Խորհրդային Միության այլ երկրները Ռուսաստանի ազդեցության գոտի վերադարձնելու որոշման հետ»:
Գեներալ-մայորի խոսքով՝ Մոսկվայի նպատակն է տապալել Կիեւի ներկայիս կառավարությունը եւ փոխարենը նշանակել հավատարիմ առաջնորդների, ովքեր կհայտարարեն Ուկրաինայի՝ ՆԱՏՕ-ին միանալու ծրագրից հրաժարվելու մասին, ինչպես նախկինում արել են Ղազախստանն ու Վրաստանը: Միեւնույն ժամանակ, ըստ Գիլադի, Ռուսաստանը պատրաստ է իր նպատակին հասնելու համար կենտրոնացնել հսկայական տնտեսական եւ ռազմական ուժեր, նույնիսկ եթե դա ԱՄՆ-ի հետ ուղղակի հակամարտություն ենթադրի։
Պուտինի որոշման հիմքում ընկած է այն վստահությունը, որ ԱՄՆ-ն ու եվրոպական երկրներն այժմ թույլ դիրքերում են։ Գիլադը կարծում է, որ այս պահը կարող է «ձեռնտու լինել Պուտինին եւ թույլ տալ նրան համաշխարհային ասպարեզ վերադառնալու որպես կենտրոնական խաղացող»: Ռազմական հետախուզության նախկին աշխատակցի կարծիքով՝ Ռուսաստանը գիտակցում է, որ ենթարկվելու է Արեւմուտքի տնտեսական կոշտ պատժամիջոցներին, սակայն պատրաստ է ռիսկի դիմել Չինաստանի աջակցությամբ:
Հնարավոր է, որ Երուսաղեմում գրանցված միջադեպը պլանավորված էր այնքանով, որքանով կարող է հնարավորություն տալ Թել Ավիվին՝ հեռու մնալու Ռուսաստան-ԱՄՆ առճակատումից: Իսրայելի քաղաքացիներին տարհանելու վերաբերյալ զանգվածային ծրագրի մշակումը հենց այն միջոցն է, որը հրեական պետությունը կօգտագործի այդ առճակատման մեջ չներքաշվելու համար։ «The Jerusalem Post»-ը, վկայակոչելով բարձրաստիճան պաշտոնյաների, տեղեկացրել է, որ Բենեթի կառավարությունը ռազմական գործողությունների դեպքում հրեաներին եւ նրանց ընտանիքներին Ուկրաինայից հանելու գաղտնի օպերացիայի մտահղացում ունի։ Այդ միջոցառումները կներառեն փրկարարական աշխատանքներ, տեղափոխում Իսրայել եւ ժամանակավոր կացարանների տրամադրում: Մանրամասներն առայժմ պարզ չեն, սակայն բոլոր համապատասխան նախարարություններն ու պաշտոնական կազմակերպությունները երկար շաբաթներ աշխատում են նախաձեռնության վրա։ Նման ռեսուրսներ պահանջող ծրագրի իրականացումը հազիվ թե հրեական պետությանը հնարավորություն տա շեղվել դեպի այլ ճգնաժամեր ու հարցեր: Գոնե՝ մոտ ապագայում։
