Ո՞ւմ պիտի դիմեր Մեսրոպը իր սրտի խոհերն ու ցանկությունները հայտնելու համար, եթե ոչ հայոց կաթողիկոսին: Բացի իր բարձր պաշտոնից, կաթողիկոս Սա-հակը ուներ այն մեծ առավելությունն էլ, որ ամենազարգացած մարդն էր այն ժամա-նակվա Հայաստանում: Եվ նա գրկաբաց ընդունեց Մեսրոպին, որովհետեւ ինքն էլ միեւնույն մտածության մեջ էր, ինքն էլ միեւնույն եզրակացության էր հասել: Մեսրոպը իր առաջին իսկ քայլերից մի հզոր եւ հեղինակավոր աջակից ու հովանավոր ուներ: Այդ բավական չէ, հայոց թագավորն էլ միացավ նույն մտքին, նա էլ նույնպես զգացել էր ժամանակի մեծ պահանջը: Դա Վռամշապուհ թագավորն էր….
Վռամշապուհը նախավերջինն էր Արշակունի թագավորների մեջ: Կարծես բնազ-դով նա գիտեր, որ մոտենում է վերջը, ուստի պետք է տալ ժողովրդին ապրելու, գո-յություն պահպանելու մի այնպիսի միջոց, որ խախուտ չէ գահերի պես, քանի որ ապ-րում է սրտերի եւ մտքերի մեջ: Եվ նա իր իշխանությունն ու ամբողջ բարի կամեցողու-թյունը դնում է Մեսրոպի եւ Սահակի տրամադրության տակ՝ բարի գործը հաջողեց-նելու համար….
Մեսրոպը իր գյուտով նախ եւ առաջ բաց էր անում դարերով կապկապված լե-զուն, դուրս էր կանչում ժողովրդի մեջ թաքնված ստեղծագործական ուժերը եւ տալիս էր նրանց գործադրության լայն ասպարեզ….
Մեր ամբողջ պատմության ընթացքում սա առաջին մեծ դեպքն է, երբ հայ ժողո-վուրդը մի ճշմարիտ, նշանավոր հաղթություն տարավ: Նույնիսկ եթե տիգրանները ա-վելի սովորական երեւույթներ լինեին մեր պատմության մեջ, դարձյալ նրանց հաղ-թու-թյունները չէին կարող համեմատվել այս համեստ վարդապետի գործի հետ: Զենքերն ու անթիվ գնդերը չեն կազմում մի երկրի բախտը, այլ ժողովրդի միտքը լուսավորող հիմնարկությունները: Առանց լուսավորության չի կարող լինել ուժեղ, ինքնուրույն, կենսունակ ազգ: Տիգրանների հաղթություններից մեզ ոչինչ ժառանգություն չմնաց, մինչդեռ ամբողջ 15 դար է, ինչ հայը ունի հաստատ ու անկողոպտելի մնացած մի ժառանգություն, եւ Մեսրոպի այդ աննման հաղթությունից է մնացել….
Այբուբենն էլ, ինչպես մարդը, ինչպես մարդկային ամեն մի գործ, ենթարկված է գոյության կռվի անողոք օրենքին: Ինչպես գիտեք, այդ օրենքը ասում է, որ կռվի մեջ գոյություն պահպանում են նրանք, որոնք ավելի կատարյալ եւ լավ պատրաստված են: Մեսրոպի գյուտը 15 դարերի ընթացքում գտնվում էր գոյության ամենակատաղի կռվի դաշտում. եւ այսօր էլ նա կա, ապրում է: Այս գեղեցիկ երեւույթը ամենից առաջ, իհարկե, Մեսրոպի հանճարին է պատիվ բերում, որ տվեց հնար եղածին չափ ամենա-կատարյալը, այնպիսի մի գործիք, որից ավելի լավը հային հարկավոր չեղավ այդքան երկար ժամանակ: Հայոց լեզուն պակասություն չի զգացել, չի ճնշվել Մեսրոպյան տառերի շրջանում: Եվ այսօր էլ, բարդ պահանջների եւ մրցությունների մեր ժամանակում, տեսնում ենք, թե որքան լիակատար ու անպակաս է 1500 տարի առաջ եղած գյուտը…. Մեսրոպը իր կատարած գործով ամենամեծն է մեր պատմական հերոսների մեջ:
Պատրաստել է Վ. ՄԻՐԶՈՅԱՆԸ
