Հոգեբույժները սուտն անվանում են կախվածության հայտնի ախտանիշներից մեկը. հիվանդը շարունակում է ստել, նույնիսկ երբ ակնհայտ է, որ նա ստում է, եւ բոլորը տեսնում, հասկանում ու մատնանշում են դա։ Իհարկե, կլինեն այլ մասնագետներ կամ հոգեբույժներ, որոնք համաձայն չեն լինի այդ կարծիքին կամ գուցե ավելի «թանձր» գնահատականներ կտան: Բայց, հետեւելով արդի աշխարհում տեղի ունեցող իրադարձություններին` հետզհետե ավելի զգալի ու տեսանելի է, որ սուտն արդեն դառնում է համաշխարհային ու աշխարհաքաղաքական թրենդ, ոմանց դեպքում՝ նաեւ բրենդ։
Այն սահմաններ չի ճանաչում ու չի էլ հանդուրժում, վեր է ազգությունից ու կրոնական պատկանելությունից։ Ավելի բարձր կենսամակարդակ ու ժողովրդավարություն ունեցող երկրներում այն ավելի ծանրակշիռ է ու ազդեցիկ: Իսկ զարգացածության ցածր մակարդակում (տնտեսական եւ այլն) գտնվող երկրներում սուտն ավելի ցինիկ ու պարզունակ է, անկախ այն բանից, թե տվյալ երկիրը կամ ազգը պատմական ինչ ճանապարհ է անցել ու փառքի կամ ձեռքբերումների ինչ հետագիծ ունի։
Ստելու համար հրապարակային հատուկ դասընթացներ չեն անցկացվում: Բայց այն որոշակիորեն ընկած է տարբեր թրեյնինգների հիմքում։ Նաեւ դրա հետեւանքով է, որ ծաղրածուները, որոնց հին ժամանակներում արքունիքներում պահել են ճշմարտությունն ասելու համար, այսօր փորձում են ստի միջոցով արքունիք ձեւավորել՝ որոշակի արդյունքների հասնելով։ Սա նշանակում է, որ աշխարհի զարգացած, զարգացող ու նույնիսկ զարգանալու ցանկություն չունեցող երկրներում առավել քան հրատապ է դարձել Անդերսենի հայտնի «Թագավորի նոր զգեստը» հեքիաթը կարդալը եւ լուրջ հետեւություններ անելը: Այսպես շարունակվելու դեպքում չի բացառվում, որ աշխարհաքաղաքական որեւէ հորիզոնականում կամ հորիզոնականից կամ հորիզոնից հնչի «Արքան մերկ է» սթափեցնող հուշումը՝ իր բոլոր կանխատեսելի եւ անկանխատեսելի հետեւանքներով…
Մինչ որպես ծաղրածու կրկեսային ասպարեզ մտնելը` հանճարեղ ու լեգենդար արտիստ, մեր հայրենակից Լեոնիդ Ենգիբարյանը զբաղվել է բռնցքամարտով եւ ակրոբատիկայով եւ մասնավորապես ռինգում զգալի հաջողությունների հասել։ 1952-1953 մրցաշրջանում Մոսկվայի բռնցքամարտի առաջնությունում Լեոնիդ Ենգիբարյանը տարել է ինը հաղթանակ եւ կրել մեկ պարտություն։ 1954 թ. արդեն 1-ին կարգային բռնցքամարտիկ էր։ «Ռինգում անցկացրել եմ ինը տարի: Ես փոխեցի շատ մասնագիտություններ, եւ քսաներկու տարեկանում ինձ մնում էր միայն դերասան դառնալ»,- իր մասին պատմել է նա: Բռնցքամարտի հաջողությունները նրա փոխարեն զարգացրեց նրա ազգակիցը եւ մեր մեկ այլ տաղանդ՝ անվանի բռնցքամարտիկ, Մելբուռնի օլիմպիական խաղերի չեմպիոն, Եվրոպայի եռակի եւ ԽՍՀՄ բազմակի չեմպիոն Վլադիմիր Ենգիբարյանը…
1955 թ. Լեոնիդ Ենգիբարյանն ընդունվել է Կրկեսային արվեստի պետական ուսումնարանի ծաղրածուների բաժինը: Իսկ ավարտելուց հետո մեկնել է Երեւան եւ միացել հայկական կրկեսային խմբին։ Շարունակությունը նրա հանճարի ու տաղանդի փայլատակումն էր եւ, որպես անկրկնելի ծաղրածու, նոր եւ յուրօրինակ աշխարհի ստեղծումը կրկեսային ժանրում…
Անշուշտ, հասարակության, կրկեսային արվեստի սիրահարների բախտը բերեց, որ Լեոնիդ Ենգիբարյանն ընտրեց հենց ա՛յդ մասնագիտությունն ու անմոռանալի պահերով հարստացրեց մեր կյանքն ու ներաշխարհը, թեպետ ինքն անձամբ չհասցրեց վայելել այն: Սակայն բոլորը չէ, որ մասնագիտություն կամ աշխատանք փոխելով` հասնում են իրական բարձունքի եւ արժանանում հասարակության սիրուն ու վայելում այդ սերը: Առավել եւս այն պարագայում, երբ խոսքը վերաբերում է քաղաքականությանը… Աշխարհի քարտեզին, թերեւս, կարելի է նման վկայություններ գտնել…
Գագիկ ԿԱՐԱՊԵՏՅԱՆ
