Դուդուկ կամ ծիրանափող՝ հայկական փողային գործիք, որը նաեւ տարածված է Մերձավոր Արեւելքում, այդ թվում՝ կովկասյան ազգերի կենցաղում։ Օգտագործվում է թե մենակատարային եւ թե անսամբլային ձեւերով (մենակատար եւ դամ պահող դուդուկներ, դհոլ)։ Աշխարհահռչակ կոմպոզիտոր Արամ Խաչատրյանը գրել է. «Դուդուկը միակ գործիքն է, որի նվագն ինձ ստիպում է լաց լինել»։
Ըստ որոշ տվյալների՝ դուդուկը գործածվում է Ք. ծ. ա. 1200-ից, չնայած կան տեսակետներ, որ այն 1500 տարվա պատմություն ունի։ Հայկական դուդուկի պատմությունը հասնում է մինչեւ հայկական արքայից արքա Տիգրան Մեծի ժամանակները, ով կառավարել է Ք. ծ. ա. 95-55 թթ:
Ըստ էթնոերաժշտագետ Ջոնաթան ՄաքՔոլլումի՝ «Այն (դուդուկը.-խմբ.) միակ հայկական երաժշտական գործիքն է, որ հասել է մինչեւ մեր օրերը, եւ հայկականության խորհրդանիշն է։ Դուդուկի գլխավոր առանձնահատկությունը լսողին հայերենի յուրահատկությունների փոխանցումն է»:
2005 թ. հայկական դուդուկի նվագը ճանաչվել է ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի համաշխարհային ոչ նյութական մշակութային ժառանգության գլուխգործոց։
Դուդուկը պատրաստվում է ծիրանի ծառի փայտից։ Փողի երկարությունը լինում է 28, 33 կամ 40 սմ։ Նվագելու համար վերեւի կողմում ունի յոթ կամ ութ անցք, հակառակ կողմում, բութ մատի համար՝ մեկ կամ երկու։ Եղեգից պատրաստված կրկնակի լեզվակն ունի 9-14 սմ երկարություն։ Նվագարանն ունի թավշյա, փափուկ տեմբր եւ տեխնիկական լայն հնարավորություններ, ինչը թույլ է տալիս կատարել տարաբնույթ բարդ, ծավալուն ստեղծագործություններ, մուղամներ, պարեղանակներ, երգային ժանրի նմուշներ։ Դուդուկն այսօր մեծ հետաքրքրություն է առաջացրել աշխարհի մասնագետ երաժիշտների եւ կոմպոզիտորների շրջանում՝ դուդուկի հայ վարպետների կատարողական բարձր վարպետության շնորհիվ։
Դուդուկի հայ վարպետները բազմաթիվ են՝ Կարապետ Եղոյան, Մարգար Մարգարյան, Լեւոն Մադոյան, Վաչե Հովսեփյան, Խաչիկ Խաչատրյան, Ջիվան Գասպարյան, Վլադիմիր Հարությունյան, Սերգեյ Կարապետյան, Սուրեն Գրիգորյան, Մկրտիչ Մալխասյան, Գագիկ Գյուրջյան, Գեւորգ Դաբաղյան, Վաչե Շարաֆյան, Նորայր Ժամհարյան, Կամո Սեյրանյան, Գեւորգ Կարապետյան, Սարգիս Դավթյան եւ այլք։
