Լույս է տեսել անվանի գիտնական, Հայկական էներգետիկական ակադեմիայի հիմնադիր նախագահ, բազմաթիվ ակադեմիաների անդամ, Ռուսաստանի բնագիտության ակադեմիայի պրոֆեսոր, «Հայաստանի Հանրապետություն» օրաթերթի լավագույն բարեկամ Ստեփան Պապիկյանի «Հայաստանի եւ Արցախի ջրաղացները» գիրքը: Գրքում ներկայացվում է Հայաստանի եւ Արցախի ջրաղացների պատմությունը՝ սկզբնավորումից մինչեւ մեր օրերը: Բերված են հարուստ տեղեկատվական տվյալներ եւ վերլուծություններ՝ կապված Հայաստանի եւ Արցախի ջրաղացների զարգացման հետ: Գրքում տեղ է գտել նաեւ աշխարհի ջրաղացների վերաբերյալ տեղեկատվություն:
Գիրքը նախատեսվում է ոչ միայն գիտնականների, ուսանողների, այլեւ տվյալ բնագավառի մասնագետների համար: Տպագրվել է ՀՀ ԳԱԱ Մ. Քոթանյանի անվան տնտեսագիտության ինստիտուտի գիտխորհրդի որոշմամբ եւ Հայկական էներգետիկական ակադեմիայի գիտխորհրդի երաշխավորությամբ: Գրքի պատասխանատու խմբագիրն է տնտեսագիտության դոկտոր, ՀՀ ԳԱԱ Մ. Քոթանյանի անվան տնտեսագիտության ինստիտուտի տնօրեն Դավիթ Հարությունյանը:
Գիրքը գրախոսել է տնտեսագիտության դոկտոր, պրոֆեսոր, ԵՊՀ ամբիոնի վարիչ Աշոտ Մարկոսյանը: Նա մասնավորապես գրում է. «Հայաստանի եւ Արցախի ջրաղացները» աշխատությունը հեղինակի երկար տարիների աշխատանքի արդյունք է: Հեղինակը, օգտագործելով բազմաթիվ աղբյուրներ, գրել է ջրաղացների պատմությունը սկզբնավորումից մինչեւ մեր օրերը: Հավաքվել են հսկայական փաստաթղթեր, այլ նյութեր, որոնք պատմական, ճանաչողական եւ իմացաբանական տեսակետից մեծ արժեք են ներկայացնում: Ս. Պապիկյանը դեռեւս չի մշակել անձնական արխիվում գտնվող բազմաթիվ վավերագրեր: Այն անտարակույս կօգտագործվի հետագա աշխատանքի համար: Անշուշտ, ծանր եւ շատ պատասխանատու գործ է կատարվել»:
Հեղինակը հիմնավորում է, որ ջրաղացների օգտագործման պարագայում կմեղմանա տվյալ տարածաշրջանում ոչ միայն էներգետիկական եւ պարենային անվտանգությունը, այլեւ կլուծվեն բնապահպանական, զբոսաշրջության եւ տարաբնույթ այլ հարցեր: Ուսումնասիրությունները վկայում են, որ ցանկալի է սկզբնական շրջանում նոր տիպի ջրաղացներ կառուցել Արցախում, ՀՀ Շիրակի եւ Սյունիքի մարզերում: Արցախում ներկայում շահագործվող ջրաղացներ չկան:
Հեղինակը գալիս է հետեւյալ եզրահանգմանը.
1. Վերակառուցել հին ջրաղացները կամ հին ջրաղացների տեղում տեղադրել հուշաքար (օրինակ` Երեւան քաղաքում):
2. Կառուցել մի քանի նոր ջրաղացներ համապատասխան ճարտարապետական լուծումներով եւ դրանք օգտագործել զբոսաշրջության համար: Այն կարող է դառնալ յուրօրինակ կամուրջ հնի եւ նորի միջեւ:
3. Կատարված վերլուծությունները վկայում են, որ ջրաղացների կառուցումը անհրաժեշտ է իրականացնել հատկապես Հայաստանի այն տարածքներում, որտեղ մշակվում է հացահատիկ: Դա հնարավորություն կտա ճանապարհային ծախսերը հասցնել նվազագույնի:
4. Հայաստանի ռազմավարական կարեւոր նշանակություն ունեցող վայրերում ունենալ ժամանակակից ջրաղացներ: Այն հնարավորություն կտա լուծել տնտեսական, բնապահպանական, քաղաքական, էներգետիկ անվտանգության բազմաթիվ հարցեր:
