ՀՀ ԱԺ տնտեսական հարցերի մշտական հանձնաժողովը դրական եզրակացություն է տվել կառավարության ներկայացրած՝ Հարկային օրենսգրքում լրացումներ կատարելու մասին նախագծին, որով նախատեսվում է սահմանափակել հիփոթեքային վարկի սպասարկման համար վճարված տոկոսագումարների չափով եկամտային հարկի վերադարձի արտոնության համակարգը։
Մինչ անդրադառնալը, թե ինչ է ենթադրում այդ սահմանափակումը, տեղեկացնենք, որ դեռ նախորդ տարվա հունիսին ֆինանսների արդեն նախկին նախարար Ատոմ Ջանջուղազյանն էր առաջարկել եկամտահարկից չֆինանսավորել Երեւանի որոշ գոտիներում բնակարանների հիփոթեքային վարկերը։ Եվ նշել էր, թե կառավարությունը մտադիր է դադարեցնել Երեւանի 1-ին եւ 2-րդ գոտիներում նորակառույց շենքերում բնակարանների ձեռք բերման համար հիփոթեքային վարկի եկամտահարկից սպասարկելու ծրագիրը։ «Այդ նախագծի ԱԺ բերվել-չբերվելը կախված է եկամուտների համընդհանուր հայտարարագրումից։ Ինչո՞ւ այս համընկնումը տեղի ունեցավ, քանի որ եթե ապրեինք մեր բնականոն կյանքով, համավարկը չլիներ, զարգացումները, միջոցառումները, ապա այդ նախագիծը մեր օրակարգում կար, եւ նախատեսում էինք, որ 2022 թ. հունվարի 1-ից կմտնի ուժի մեջ, պետական ֆինանսների կառավարման ռազմավարության բարեփոխումների բաղկացուցիչ մաս է»,- հավելել էր նա։ Միաժամանակ շեշտելով, թե հիմա հարկադրված ենք մոբիլիզացնել մեր բոլոր հնարավորությունները։
Ինչեւէ, երեկ ԱԺ նշյալ հանձնաժողովը, ինչպես ասացինք, տվել է դրական եզրակացությունը։ Թե ի՞նչ են ենթադրում այդ սահմանափակումները, պարզաբանումներ է ներկայացնում հանձնաժողովի նախագահի տեղակալ Բ. Թունյանը։ «ՀՀ»-ն առիթով խոսել է այս թեմայից եւ կրկին ու մանրամասն անդրադարձը պայմանավորված է այն հանգամանքով, որ խնդրո առարկայի շուրջ հետաքրքրությունը մեծ է թե՛ գնորդների եւ թե՛ կառուցապատողների շրջանում։
Այսպիսով, ըստ Բ. Թունյանի պարզաբանման, սահմանափակումները չեն տարածվի արդեն իսկ գործող վարկերի վրա։ Այսինքն՝ անկախ նրանից, թե որ գոտում է ձեռք բերված անշարժ գույքը, եթե արդեն իսկ ձեռք բերողն օգտվում է եկամտային հարկի փոխհատուցման հնարավորությունից, ապա կշարունակի օգտվել մինչեւ վարկային պայմանագրի ավարտը։ Եթե շինթույլտվությունը ստացվել է մինչեւ 2022 թ. հունվարի 1-ը, ապա անկախ այն բանից, թե հիփոթեքային վարկը երբ կձեւակերպվի, եւ անշարժ գույքը որ գոտում է, եկամտային հարկի փոխհատուցման հնարավորությունը կպահպանվի։
Հանձնաժողովի նախագահի տեղակալը պարզաբանումներ է նաեւ ներկայացնում այն անշարժ գույքերի մասով, որոնց շինթույլտվությունը ստացվելու է 2022 թ. հունվարի 1-ից հետո։ Ըստ նրա՝ այս դեպքում ամեն ինչ կախված է այն բանից, թե որ գոտում է անշարժ գույքը եւ երբ է այն ձեռք բերվել (վարկը երբ է ստացվել):
Ըստ այդմ՝ եթե շենքը 1-ին գոտում է (Երեւանի փոքր կենտրոն), ապա մինչեւ 2022 թ. հուլիսի 1-ը հիփոթեքային վարկ ստանալու դեպքում կկարողանան եկամտային հարկի հաշվին փոխհատուցում ստանալ: Եթե շենքը 2-րդ գոտում է, ապա մինչեւ 2023 թ. հունվարի 1-ը հիփոթեքային վարկ ստանալու դեպքում կկարողանան եկամտային հարկի հաշվին փոխհատուցում ստանալ: Եթե շենքը 3-րդ գոտում է, ապա մինչեւ 2023 թ. հուլիսի 1-ը հիփոթեքային վարկ ստանալու դեպքում կկարողանան եկամտային հարկի հաշվին փոխհատուցում ստանալ: Իսկ եթե շենքը Երեւանի մնացած գոտիներում է, ապա հիփոթեքային վարկ ստանալու դեպքում կկարողանան եկամտային հարկի հաշվին փոխհատուցում ստանալ մինչեւ 2025 թ. հունվարի 1-ը:
Թյուրըմբռնումից խուսափելու համար Բ. Թունյանը շեշտում է՝ խոսքը վերաբերում է եկամտային հարկի հաշվին փոխհատուցում ստանալու համար դիմելուն։ Իսկ փոխհատուցումն արդեն գործելու է վարկային պայմանագրի ամբողջ ընթացքում. «Օրինակ՝ եթե ասում ենք, որ 2-րդ գոտու համար արտոնությունը կգործի մինչեւ 2023 թ. հունվարի 1-ը ստացված վարկերի դեպքում, դա նշանակում է, որ այդ ժամկետում կնքված վարկերի ամբողջ ժամանակահատվածում (10, 15 կամ 20 տարի՝ էական չէ) կշարունակեք ստանալ փոխհատուցումները։ Կրկնեմ, որ այս ժամկետային սահմանափակումները չեն տարածվում այն դեպքերի վրա, եթե շինթույլտվությունը ստացվել է մինչեւ 2022 թ. հունվարի 1-ը։ Ասենք, եթե 1-ին գոտում կառուցված շենքից բնակարան գնեք անգամ տարիներ անց, ապա կկարողանաք եկամտային հարկի հաշվին փոխհատուցում ստանալ»։
Հավելենք, որ մարզերում կառուցված անշարժ գույքի համար սահմանափակումներ չեն մտցվում. եկամտային հարկի վերադարձի համակարգը ինչպես կա, այնպես էլ կշարունակի գործել։
