Ոչ մի արդյունք
Կարդալ ամբողջը
ԱՐԽԻՎ
Հայաստանի Հանրապետություն
Շաբաթ, Մարտի 25, 2023
  • Հանրապետություն
  • Միջազգային
  • Սոցիում
  • Սփյուռք
  • Հոգեւոր
  • Մշակույթ
  • Այլք
Հայաստանի Հանրապետություն
  • Հանրապետություն
  • Միջազգային
  • Սոցիում
  • Սփյուռք
  • Հոգեւոր
  • Մշակույթ
  • Այլք
Ոչ մի արդյունք
Կարդալ ամբողջը
Հայաստանի Հանրապետություն
Ոչ մի արդյունք
Կարդալ ամբողջը
Գլխավոր Հանրապետություն

Չսպիացող վերքը

Ցանկացած հանցանք, առավել եւս մի ամբողջ ազգի դեմ գործած ոճիր պահանջում է հատուցում

Ապրիլի 23, 2022
Հանրապետություն
Չսպիացող վերքը
2
ԿԻՍՎԵԼ ԵՆ
203
ԴԻՏՈՒՄ
Share on FacebookShare on Twitter

Աշխարհասփյուռ հայությունն ու առաջադեմ մարդկությունը վաղը ոգեկոչելու են Հայոց ցեղասպանության զոհերի հիշատակը։ 107-րդ տարելիցին ընդառաջ հիշատակի միջոցառումներ եւ գիտաժողովներ են տեղի ունենում աշխարհի տարբեր երկրներում։ Մարդկությունը չի կարող եւ իրավունք չունի մոռանալու կամ շրջելու Օսմանյան կայսրությունում իրականացված ցեղասպանությունը, որի հետեւանքով 1915-1923 թթ. սպանվեցին ավելի քան 1.5 միլիոն հայեր, հարյուր հազարավորները տեղահանվեցին, եւ արմատապես փոխվեց Արեւմտյան Հայաստանի ժողովրդագրական պատկերը։ Արմին Վեգների վկայությամբ՝ «հայերը մեռնում էին աշխարհում եղած բոլոր մահերով…»:

Հայ ազգին իր բնօրրանում բնաջնջելու թուրքական պետական քաղաքականությունը լայն իմաստով ներառում է 1894-1923 թթ., երբ տարբեր վարչակարգերի կողմից ծրագրվել, այնուհետեւ շարունակաբար իրականացվել են ցեղասպանական գործողություններ, էթնիկ զտումներ, տեղահանություններ, գույքի եւ ունեցվածքի բռնազավթում եւ այլն։ 1915 թ. սեպտեմբերի 22-ի հեռագրերից մեկում այսպիսի հրաման էր տվել ոճրագործ Թալեաթ Փաշան. «Հայերը Թուրքիայի տարածքում ապրելու, աշխատելու իրավունքներից ամբողջությամբ զրկվել են, պետությունը, իր վրա վերցնելով ամբողջ պատասխանատվությունը, հրամայում է ողջ չթողնել անգամ օրորոցի երեխաներին»։ Իսկ սեպտեմբերի 29-ին Հալեպի վիլայեթ ուղարկած հեռագրերից մեկում էլ գրել է. «Թուրքիայում գտնվող բոլոր հայերին ջախջախելու եւ ոչնչացնելու պետական հրամանի մասին ավելի վաղ տեղեկացվել էր… Առանց կին, երեխա, հաշմանդամ հաշվի առնելու, ոչնչացնելու ընթացքն ինչքան էլ որ զարհուրելի լինի, առանց խղճի զգացման ոչնչացվելու են»։

Այս հեռագրերը ներառված են Դեյր էլ Զորի անապատում մահվան ճիրաններից փրկված գրող-հրապարակախոս Արամ Անտոնյանի (1887-1952) «Մեծ ոճիրը» փաստավավերագրական աշխատության մեջ։ Գրքում ամփոփված են Մեծ եղեռնի վերաբերյալ արժեքավոր վավերագրեր, վկայություններ, հրամանագրեր, ծածկագրեր, հեռագրեր, նամակներ ու գրություններ, որոնք լրացված են հեղինակի մեկնաբանություններով։ Այս փաստաթղթերը երիտթուրքական կառավարության նախապատրաստած եւ իրականացրած Հայոց ցեղասպանության ամենահամոզիչ վկայություններն են, որոնք օգտագործվել են ինչպես երիտթուրքերի (1919 թ.), այնպես էլ Սողոմոն Թեհլիրյանի դատավարության ժամանակ։ 

Հայերին բնաջնջելու եւ Օսմանյան կայսրությունից վտարելու ծրագիրն այնքան կազմակերպված եւ համակարգված էր, որ այն «դասագրքային» դարձավ 20-րդ դարի այլ ցեղասպանական գործողությունների իրականացման համար։ Հայերիս նկատմամբ իրականացված ցեղասպանությունը ներառում էր բոլոր ուղղությունները՝ հայրենազրկում, մարդկանց բնաջնջում, մշակութային եւ տնտեսական ցեղասպանություն, բռնի կրոնափոխություն եւ այլն։ Եթե մարդկային կորուստների, մշակութային ցեղասպանության մասին ավելի հաճախ է հիշատակվում, ապա դեռեւս ամբողջական եւ լիարժեք գնատահական տրված չէ ցեղասպանության տարիներին մեր կրած նյութական կորուստներին։ Այդ մասին առաջին հիշատակումը հանդիպում ենք 1919 թ. Փարիզի Խաղաղության վեհաժողովին Պողոս Նուբար փաշայի գլխավորությամբ Արեւմտահայերի ազգային պատվիրակության ներկայացրած հուշագրում, որի համաձայն՝ 1915-1919 թթ. հայերի ունեցած նյութական կորուստները հաշվվում էր 19.130.982.000 ֆրանսիական ֆրանկ, որից 14.598.460.000-ը բաժին էր ընկնում արեւմտահայությանը, իսկ 4.532.472.000-ը՝ Հայաստանի Հանրապետությանը: Պատմաբան Արմեն Մարուքյանի կարծիքով, Հայոց ցեղասպանության նյութական կորուստների հատուցման պահանջով առաջին անգամ միջազգային վեհաժողովին ներկայացված այդ փաստաթղթի նշանակությունը կարեւորելով հանդերձ պետք է նշել, որ դրանում նշված հաշվարկները որոշ օբյեկտիվ ու սուբյեկտիվ հանգամանքներից ելնելով չեն կարող համարվել վերջնական եւ ենթակա են ճշգրտման: Միաժամանակ հավելենք, որ առանցքայինն այստեղ նյութական կորուստների արձանագրումն է, ինչը ցույց է տալիս, որ այսօրվա Թուրքիան շարունակում է օգտվել հայերից բռնագրաված հարստություններից։

Ոճրագործությունից անցել է ավելի քան հարյուր տարի, սակայն այն շարունակվում է՝ ստանալով նոր դրսեւորումներ։ Դրանք են՝ ցեղասպանության ժխտումը, պատասխանատվությունից խուսափումը, կատարված հանցագործություններն ու դրանց հետեւանքները լռության մատնելու կամ արդարացնելու փորձերը։ Այս ամենը նույնպես հանցագործության շարունակությունն են, ինչպես նաեւ նոր ցեղասպանություններ իրականացնելու խրախուսանք։ Որպես հետեւանք Հայոց ցեղասպանությունից 105 տարի անց Արցախում հայ ժողովուրդը բախվեց ցեղասպանական հերթական գործողության, այս անգամ Ադրբեջանի կողմից, որին ամեն կերպ աջակցում էր Թուրքիան։

ԱՄՆ կոնգրեսական Ջիմ Կոստան, ով Հայոց ցեղասպանության կրթական ակտի համահեղինակ է, թվիթերյան իր միկրոբլոգում գրառում էր կատարել, նշելով, որ «թեեւ Հայոց ցեղասպանության սարսափները երբեք չեն կարող վերացվել, մենք կարող ենք ապահովել, որ ապագա սերունդները երբեք չմոռանան: Ես հպարտ եմ, որ միանում եմ իմ գործընկերներին՝ որպես Հայոց ցեղասպանության կրթական ակտի համահեղինակ»։ Անդրադառնալով նախագծին՝ կոնգրեսական Մալոնին ընդգծել է. «Եթե պատմությունից դասեր չքաղենք, մենք դատապարտված ենք կրկնելու այն։ Այդ իսկ պատճառով ես հպարտ եմ ներկայացնելու Հայոց ցեղասպանության կրթական օրենքը՝ Հայոց ցեղասպանության սարսափներն ու դասերը ճշգրիտ եւ արդյունավետ ուսուցանելու համար»: Կոնգրեսական Բիլիրակիսն էլ իր հերթին նշել է. «Մարդկային ցեղի մեր ամենամութ պահերը եկան այն ժամանակ, երբ նրանք, ովքեր լավագույնս տեղյակ էին եղելությունից, լուռ կանգնած էին՝ արդարացնելով իրենց պասիվությունը եւ թույլ տալով, որ տիրեն անարդարությունն ու հալածանքը: Մենք պետք է ճանաչենք անցյալի վայրագությունները, որպեսզի հուսանք, որ ապագայում դրանք կկանխենք: Այս նպատակին հասնելու լավագույն միջոցներից մեկը կրթությունն ու իրազեկումն է, այդ իսկ պատճառով ես հպարտ եմ Քերոլին Մալոնիի հետ համատեղ ներկայացնել Հայոց ցեղասպանության կրթական օրենքը»: ՀՅԴ բյուրոյի Հայ դատի կենտրոնական գրասենյակը տեղեկացրել է, որ Հայ դատի Ամերիկայի հանձնախումբը ձեւավորել է տարբեր ժողովուրդների համայնքային կազմակերպությունների կոալիցիա, որում ներառված կազմակերպությունների թիվն անցնում է մեկ տասնյակը՝ ներառելով հունական, ասորական, քրդական, հրեական եւ այլ կազմակերպություններ: Այդ կազմակերպությունները նույնպես ակտիվորեն աջակցում են Կոնգրեսում Հայոց ցեղասպանության դասավանդման համար ֆինանսական հատկացման նախագծին։

Թեգեր: 1915Արմին ՎԵԳՆԵՐՑեղասպանությունՕսմանյան ԹուրքիաՕսմանյան կայսրություն
Կիսվել1Tweet1Կիսվել
Լուսինե Մխիթարյան

Լուսինե Մխիթարյան

Ծնվել է Երեւանում, սովորել Հակոբ Օշականի անվան թիվ 172 միջնակարգ դպրոցում, ավարտել դպրոցի ֆիզիկամաթեմատիկական ենթահոսքը։ Հաճախել է ՀԽՍՀ Գեղագիտական դաստիարակության հանրապետական կենտրոնը (այսօր արդեն՝ Հենրիկ Իգիթյանի անվան Գեղագիտության ազգային կենտրոն) եւ ավարտել նկարչության բաժնի լրիվ դասընթացը։ 2001 թվականին գերազանցության դիպլոմով ավարտել է «Դավիթ Անհաղթ» հումանիտար համալսարանի միջազգային հարաբերություններ ֆակուլտետի Իսպանիայի եւ Լատինական Ամերիկայի երկրների բաժինը՝ ստանալով միջազգայնագետի որակավորում իսպանախոս երկրների մասնագիտացմամբ։ 2001-2005 թթ աշխատել է Հայաստանի ազգային արխիվում որպես գլխավոր արխիվագետ։ 2005-2007 թթ. սովորել ՀՀ պետական կառավարման ակադեմիայում՝ ստանալով քաղաքագիտության մագիստրոսի աստիճան «Քաղաքագիտություն» մասնագիտությամբ։ 2008 թ-ի օգոստոսից թղթակցել է «Արմենպրես» լրատվական գործակալությանը, իսկ 2009-ից առայսօր՝ «Հայաստանի Հանրապետություն» օրաթերթին։ Վերապատրաստումներ է անցել հոգեբանության, միջազգային հարաբերությունների եւ հանրային կապերի ոլորտներում։ Ամուսնացած է, ունի երկու որդի։

Նույնատիպ Հոդվածներ

Սողացող պատերազմներում հաղթողներ չեն լինում…

Որպեսզի չշարունակվեն մայիսները, նոյեմբերներն ու սեպտեմբերները

Մարտի 25, 2023
«Պետք է գտնենք այն լուծումները, որոնք կխթանեն բարձր արժեք ստեղծող արտադրությունների զարգացումը»

«Պետք է գտնենք այն լուծումները, որոնք կխթանեն բարձր արժեք ստեղծող արտադրությունների զարգացումը»

Մարտի 24, 2023

ՀՀ-ն ատոմային էներգետիկայի ոլորտում պետք է շարունակի ամրապնդել իր դիրքերը

Աչքի առաջ ունենալով աշխարհին հակադրվելու դեպքերի բազմաթիվ օրինակներ

Սթափեցնող զանգ ԱՄՆ-ից

Ձայնի իրավունք ունենում են կամայինները

Անիրատեսական նախապայմանները

«Ամերիաբանկը»` 2023 թ. լավագույն ներդրումային բանկ

Հաջորդ Հոդվածը
Թուրքիան իր պարտավորություններն իրականացնում է միայն փաստաթղթերով

Թուրքիան իր պարտավորություններն իրականացնում է միայն փաստաթղթերով

Չինաստանը վերագնահատում է Արեւմուտքի ֆինանսական հզորությունը

Չինաստանը վերագնահատում է Արեւմուտքի ֆինանսական հզորությունը

Ամենաընթերցվածը

  • «Պետք է գտնենք այն լուծումները, որոնք կխթանեն բարձր արժեք ստեղծող արտադրությունների զարգացումը»

    «Պետք է գտնենք այն լուծումները, որոնք կխթանեն բարձր արժեք ստեղծող արտադրությունների զարգացումը»

    4 Կիսվել են
    Կիսվել 2 Tweet 1
  • ՀՀ-ն ատոմային էներգետիկայի ոլորտում պետք է շարունակի ամրապնդել իր դիրքերը

    1 Կիսվել են
    Կիսվել 0 Tweet 0
  • Աշխարհաքաղաքական խառնամարտ

    10 Կիսվել են
    Կիսվել 4 Tweet 3
  • Որպեսզի չշարունակվեն մայիսները, նոյեմբերներն ու սեպտեմբերները

    1 Կիսվել են
    Կիսվել 0 Tweet 0
  • «Հպարտ եմ, որ հայ եմ, հպարտ եմ, որ հայ եմ ծնվել…»

    1 Կիսվել են
    Կիսվել 0 Tweet 0

Սոցցանցեր

Ցանկ

  • Հանրապետություն
  • Միջազգային
  • Սոցիում
  • Սփյուռք
  • Հոգեւոր
  • Մշակույթ
  • Այլք

Օգտակար Հղումներ

  • Armenpress
  • Armenpress | History
  • Республика Армения
  • Պատմություն
  • Հեղինակներ

Մեր Մասին

Հայաստանի Հանրապետություն՚ օրաթերթը ստեղծվել է 1990 թ.

Ներկայում օրաթերթը հրատարակվում է «Արմենպրես» լրատվական գործակալության կողմից:

 

Հասցե՝ Հայաստանի Հանրապետություն, ք. Երեւան, Արշակունյաց պող. 4, 13-14-րդ հարկեր Հեռ.՝ + (374 10) 52-57-56, Էլ-փոստ՝ [email protected]: Գովազդի համար`+(374 10) 52-69-74, +(374 96) 45-19-38, Էլ-փոստ՝ [email protected]

Ոչ մի արդյունք
Կարդալ ամբողջը
  • Հանրապետություն
  • Միջազգային
  • Սոցիում
  • Սփյուռք
  • Հոգեւոր
  • Մշակույթ
  • Այլք

Հասցե՝ Հայաստանի Հանրապետություն, ք. Երեւան, Արշակունյաց պող. 4, 13-14-րդ հարկեր Հեռ.՝ + (374 10) 52-57-56, Էլ-փոստ՝ [email protected]: Գովազդի համար`+(374 10) 52-69-74, +(374 96) 45-19-38, Էլ-փոստ՝ [email protected]

Welcome Back!

Login to your account below

Forgotten Password?

Create New Account!

Fill the forms bellow to register

All fields are required. Log In

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Log In

Add New Playlist