Ոչ մի արդյունք
Կարդալ ամբողջը
ԱՐԽԻՎ
Հայաստանի Հանրապետություն
Շաբաթ, Մայիսի 17, 2025
  • Հանրապետություն
  • Միջազգային
  • Սոցիում
  • Սփյուռք
  • Հոգեւոր
  • Մշակույթ
  • Այլք
Հայաստանի Հանրապետություն
  • Հանրապետություն
  • Միջազգային
  • Սոցիում
  • Սփյուռք
  • Հոգեւոր
  • Մշակույթ
  • Այլք
Ոչ մի արդյունք
Կարդալ ամբողջը
Հայաստանի Հանրապետություն
Ոչ մի արդյունք
Կարդալ ամբողջը
Գլխավոր Հանրապետություն

Գյուղացուն օգնելը պետության գործը պետք է լինի

Գյուղաբնակի ընտանիքի ամրությունից է կախված նաեւ բնակավայրի ու սահմանի ամրությունը

Սեպտեմբերի 29, 2022
Հանրապետություն
Գյուղացուն օգնելը պետության գործը պետք է լինի
2
ԿԻՍՎԵԼ ԵՆ
225
ԴԻՏՈՒՄ
Share on FacebookShare on Twitter

Որեւէ ոլորտի զարգացման ուղին տեսնելու համար նախ դիտարկվում է տվյալ ոլորտի զարգացումն ապահովող հիմնական ուղղությունների ռազմավարությունը։ Գյուղատնտեսությունը մեր երկրի համար կարեւորագույն ոլորտ է եւ ոչ միայն որովհետեւ պարենային ապահովության խնդիր է լուծում, այլեւ այն պարզ պատճառով, որ լուծում է գյուղերում բնակեցվածության խնդիրը։ Իսկ մեր գյուղերը նաեւ սահմանապահ տարածքներ են։

Այս գործոնը հաշվի առնելով՝ գյուղոլորտի ռազմավարությունը պետք է խոշորացույցով ու ավելի խիստ դիտարկվի։ Այլ կերպ՝ պետք է հասկանանք, թե խնդիրների լուծման ինչ ուղիներ են տրված, ինչ միջոցառումներ են առաջարկված, եւ ինչքանով է այդ ամենն իրատեսական։ Իրատեսակա՛ն. սա չափազանց կարեւոր է, որովհետեւ միայն այս կամ այն խնդիրը տեսնելն ու արձանագրելը բավարար չէ, ճիշտ լուծում տալու համար պետք է ճանաչել մեր գյուղերը, ինչու ոչ՝ ամեն գյուղի առանձնահատկությունը, ուժեղ ու թույլ կողմերը, հողերի կազմն ու որակը, ջրային ցանցը, հնարավորությունները եւն։

Մեր գյուղոլորտի 2020-30 թթ. ռազմավարությունում առաջադրված խնդիրների լուծման ուղիներից մեկը հետեւյալն է՝ նվազեցնել չօգտագործվող հողատարածքները։ Սա լավ է եւ ճիշտ է, բայց հարցն այն է, թե ինչպես պետք է նվազեցնել։ Առաջարկվում է մշակել չօգտագործվող հողատարածքների յուրացման կառուցակարգեր (տնտեսական եւ իրավական)։ Թե չմշակվող հողատարածքները սեփականատերերից ինչ կառուցակարգերով կվերցնեն, դեռ պարզ չէ։ Սակայն չափազանց կարեւոր է, որ այն անարդարության զգացողություն չառաջացնի հենց տվյալ սեփականատիրոջ մոտ։ Այն է՝ պետք է հասկանալ, թե ինչու սեփականատերը չի մշակում իր հողատարածքը։ Պատճառը հասկանալով՝ գուցե օգնեն հողի տիրոջը հողը մշակելու գործում։ Պետք է տեղեկանալ՝ հողի տերը իր մյուս հողե՞րն էլ չի մշակում, թե ուժերը կամ ֆինանսական միջոցները չեն բավականացրել ունեցածի կեսը մշակելու։

Օրինակ բերեմ Գեղարքունիքի մարզի Ծովինար գյուղից։ Բազմանդամ ընտանիքի տեր բարեկամս ունի ամենատարբեր չափերի 7 հողակտորներ։ 7-ի վրա էլ գարնանը վար ու ցանք են արել։ Ոռոգման շրջանում կանգնել են խնդրի առաջ. գումարը չի բավականացրել բոլոր հողակտորները ոռոգելու, մշակելու։ Պատմում է, որ 1000 քմ-ն ջրելու համար 1500 դրամ են տալիս։ Կարտոֆիլին սեզոնին 5-7 ջուր է անհրաժեշտ՝ եղանակային պայմաններից կախված։ Իսկ լոբին, տաքդեղն անընդհատ ջրի կարիք ունեն։ Եթե տարին սաստիկ չորային է, երբեմն՝ 2-3 օրը մեկ։ Յոթից 5 հողակտորը պտուղ-բանջարեղեն է, 2-ն էլ՝ ցորեն է ցանված։ Գյուղի հողակտորներին տիրություն են արել, սարերի ցորենը մնացել է անձրեւի հույսին։ «Էն էրկու կոպեկն էլ պահել ենք, որ գոնե հավաքի ու դիզելի փող տանք, եթե, իհարկե, անտեր մնացած ցորենն աճած լինի, սարերում մի լավ անձրեւ էլ չեկավ էս տարի»,- ասում է բարեկամս։ Հիմա եթե նա սարերի այս 2 հողակտորը մյուս տարի չմշակի, պետք է ասեն՝ չօգտագործվող է, ու վերցնե՞ն ձեռքից։

Կամ՝ սահմանամերձ համայնքներում շատ հողատարածքներ չեն մշակվում ՀՀ ինքնիշխան տարածք ներխուժած թշնամու գործողությունների պատճառով։ Սրա՞ն ինչ լուծում է տրվելու, վերցնելու են տան մշակողի՞ն, ո՞վ է կրակի տակ հող մշակելու։

Մեկ այլ խնդրի մասին. անընդհատ խոսում ենք ոռոգման համակարգը բարելավելու մասին, ոռոգման համակարգերն արդիականացնելու մասին։ Բայց… ասեմ ԵՊՀ տնտեսագիտության եւ կառավարման ֆակուլտետի դեկան, տնտեսագիտության դոկտոր, պրոֆեսոր Հայկ Սարգսյանի խոսքով, որ «ՀՀ»-ի հետ զրույցում առիթով նշել է. «Տարիներ շարունակ ջրամբարների մասին ենք խոսում, ո՞ւր են, 5 տարի առաջ 4 ջրամբարների մասին խոսվեց, որ պետք է արդեն շահագործված լինեին…»։

Իսկ ինչ վերաբերում է ոռոգման համակարգերն արդիականացնելուն. Հայաստանի ոռոգման համակարգում ջրի կորուստները 40-45 տոկոս են։ Չմոռանանք նաեւ, որ հողային հունով հոսող ներտնտեսային համակարգ ունենք դեռ։ Մի փաստ էլ ասենք, որ պատկերն ավելի ամբողջական դառնա։ Երբեմն մի տարածքում մշակվում է բույս, որ տվյալ տարածքին հարմար չէ, ասենք՝ լոլիկը իրեն հարմար տարածքում եթե պետք է ջրվի 15 անգամ, ապա «սխալ» տարածքում մինչեւ 40 անգամ ջրվել կարող է։ Խորհրդային Հայաստանում մասնագետներն ուղղորդել են, պատվեր իջեցրել գյուղացիներին՝ որ տարածքում ինչ ու ինչպես մշակել, որ ձեռնտու լինի ու քիչ ջրածախսատար։

Խնդիր է նաեւ գյուղվարկային շուկան։ Այո, չենք հերքում, վերջին տարիներին փոխվել են գյուղվարկավորման մեխանիզմները, պայմանները, ժամկետներն ու չափերը։ Որոշ տարածքներում ու որոշակի պայմաններից ելնելով նաեւ զրո տոկոսով վարկեր կան։ Բայց կա նաեւ գյուղվարկավորման շուկայի զարգացման մեծագույն խոչընդոտներից մեկը՝ գյուղատնտեսության ապահովագրման համակարգի բացակայությունը (փորձնական ծրագիր հիմա արվում է): Մյուս խոչընդոտը հակակարկտային համակարգն է, որից շատ ենք խոսել, ուստի հիմա չենք անդրադառնա խնդիրներին, բայց եթե հակիրճ՝ ունենք եւ չունենք։

Գյուղոլորտի ռազմավարությունում խոսվում է հիմնական արժեշղթայում գյուղատնտեսական ոլորտի արտադրողների եւ վերամշակողների տնտեսական կենսունակության բարձրացման մասին եւ, իբրեւ դրան հասնելու քայլ, առաջարկվում նաեւ հետեւյալը՝ «զարգացնել բուն գյուղատնտեսությունից դուրս կանխատեսելի արտադրություն (խոտաբույսերի եւ համեմունքների, գույների եւ բույրերի, օծանելիքի, բժշկական ու կոսմետիկ միջոցների արտադրություն եւ այլն)»։ Սրանից որոշ ուղղությունների մասին ժամանակին խոսել ենք։ Տեղական շուկայում կան այս՝ խոտաբույսերի, բժշկական ու կոսմետիկ միջոցների արտադրությունները, եւ, ի դեպ, բավական որակյալ են։ Բայցեւ նշել ենք, որ զարգացման համար հարկ է արտաքին շուկա դուրս գալ։ Սրա օրինակն էլ, ընդ որում, արդեն ունենք՝ կոսմետիկ միջոցների առումով։ Բայց խոսքը ծավալայինի ու միջազգային շուկայում մշտական տեղի մասին է, ինչը բարդանում է՝ գնային գործոնով պայմանավորված։ Իսկ որպեսզի երկիրն իսկապես օգուտ ունենա տնտեսական կենսունակության բարձրացման հետեւանքով, արդեն բոլորովին այլ քայլերի անհրաժեշտություն կա՝ ընդհանուր ապրանքանիշի ձեւավորման, պետական աջակցության, տարբեր խողովակներով միջազգային հարթակներում աշխատանքի։ Բայց այս ամենը պետք է սկսենք միջազգային շուկայի ոլորտային լրջագույն ուսումնասիրությամբ, ինչն այս պահին չունենք։

Մի խոսքով՝ գյուղոլորտի մեր խնդիրները շատ են՝  տնկանյութերից ու սերմացուներից սկսած մինչեւ գյուղտեխնիկայի հավաքակազմ։ Առանձին հաջողված օրինակները, իսկ դրանք, այո, կան, ընդհանուր իրավիճակը չեն փոխում։ Առանձին հաջողված օրինակները խոշոր տնտեսավարողներ են, եւ նրանք իրենք են իրենց խնդիրները լուծում, պետության աջակցության կարիքը չունեն էլ։ Պետության գործը պետք է լինի փոքր տնտեսավարողներին օգնելը։ Նրանք ընտանիք են պահում, եւ նրանց ընտանիքի բարեկեցությունից, ամրությունից է կախված գյուղի, սահմանի ու երկրի ամրությունը։ Ի՞նչ անել հանուն այս ամրության. ա՛յս պատասխանը պիտի տան ընդհանրապես ոլորտային ռազմավարությունները։ Ի վերջո, ռազմավարությունը շարադրային տեքստ չէ, կոնկրետ լուծումների ու դրանց ֆինանսավորման աղբյուրների, հաշվարկների մեկտեղում է։

Թեգեր: գյուղգյուղատնտեսությունՏնտեսություն
Կիսվել1Tweet1Կիսվել
Արմենուհի Մելքոնյան

Արմենուհի Մելքոնյան

Ծնվել է 1975 թ. Երեւանում: Մշեցի է: Ավարտել է Երեւանի թիվ 185 միջնակարգ դպրոցը: Դպրոցական տարիներին թղթակցել է «Գարուն» ամսագրին, «Աղբյուր» մանկապատանեկան հանդեսին: 1993 թ. ընդունվել է Երեւանի պետական համալսարանի (ԵՊՀ) ժուռնալիստիկայի ֆակուլտետը: Ուսանողական տարիներին թղթակցել է Հայաստանի տարբեր թերթերի, «Գարուն» ամսագրին, հաղորդումներ է պատրաստել Հայաստանի ազգային ռադիոյի համար, որոնք հեռարձակվել են «Իրավունք» ծրագրով: 1998 թ. թղթակցել է «Հայաստանի Հանրապետություն» օրաթերթին, 1999 թ. այստեղ անցել է հիմնական աշխատանքի: Զուգահեռաբար՝ 2000-2002 թթ. ֆոտոթղթակցել է «Կառավարում» ամսագրին: 2003 թ. «Անշարժ գույքի գրանցում» ԾԻԳ ՊՀ-ում խորհրդատվական ծառայություն է մատուցել: 2005 թ. ՀՀ կառավարությանն առընթեր անշարժ գույքի կադաստրի պետական կոմիտեի նախագահի հրամանով նշանակվել է «Կադաստրի տեղեկագրի» խմբագրական խորհրդի անդամ: 2005-2007 թթ. աշխատել է «Գեոդեզիայի եւ քարտեզագրության ինստիտուտ» ՊՈԱԿ-ում՝ իբրեւ լրատվության գծով մասնագետ: 2006 թ. խմբագրել է Հայ Արիական Միաբանության «Հայ-Արիներ» պաշտոնաթերթը, իսկ 2007-ից ցայսօր նաեւ ՀԱՄ պաշտոնական կայքէջը:Միաժամանակ Հայ Արիական Միաբանության ղեկավար Արմեն Ավետիսյանի մամուլի խոսնակն է (հասարակական հիմունքներով): 2007 թ. մարտից հիմնադրել եւ մինչեւ 2018 թ. հոկտեմբերը խմբագրել է «Լուսանցք» քաղաքական, տնտեսական մշակութային վերլուծական շաբաթաթերթը։ Ամուսնացած է, ունի 2 զավակ։

Նույնատիպ Հոդվածներ

Էլ ի՞նչ ասել. կարծում եմ՝ ոչինչ…

Էլ ի՞նչ ասել. կարծում եմ՝ ոչինչ…

Մայիսի 31, 2023
Այն վերադառնալու է մի օր…

Այն վերադառնալու է մի օր…

Մայիսի 31, 2023

Ցավ եմ ապրում

«Հայաստանի Հանրապետություն»

Զարմանք, զայրույթ, ափսոսանք….

«Հայաստանի Հանրապետություն»-ում՝ ինչպես Հայաստանի Հանրապետությունում

Ցավալի է, բայց փաստ

Ազատությունը գեղեցիկ է բարոյականությամբ

Հաջորդ Հոդվածը
Արցախի Փառուխ գյուղում սադրիչ գործողությունները ՌԴ-ի դեմ են

Բաքուն համե՞րգ է տալիս...

Ռազմական արկածախնդրությունը հնարավոր է

Ռազմական արկածախնդրությունը հնարավոր է

Ամենաընթերցվածը

  • Բերդաձորը՝ հերոսացման խորհրդանիշ

    Բերդաձորը՝ հերոսացման խորհրդանիշ

    14 Կիսվել են
    Կիսվել 6 Tweet 4
  • Ինչպես հաշվարկել գումարի չափը

    125 Կիսվել են
    Կիսվել 50 Tweet 31
  • Ինչ իրավունքներ ունեն հղիներն ու մինչեւ 3 տարեկան երեխա խնամող աշխատողները

    426 Կիսվել են
    Կիսվել 170 Tweet 107
  • Հայաստանի ջրաղացները կարող են զբոսաշրջության զարգացման լուրջ խթան դառնալ

    13 Կիսվել են
    Կիսվել 5 Tweet 3
  • Զորավար Անդրանիկ. «Դավաճան է նա, ով չի լսեր ահազանգը»

    101 Կիսվել են
    Կիսվել 40 Tweet 25

Սոցցանցեր

Ցանկ

  • Հանրապետություն
  • Միջազգային
  • Սոցիում
  • Սփյուռք
  • Հոգեւոր
  • Մշակույթ
  • Այլք

Օգտակար Հղումներ

  • Armenpress
  • Armenpress | History
  • Республика Армения
  • Պատմություն
  • Հեղինակներ

Մեր Մասին

Հայաստանի Հանրապետություն՚ օրաթերթը ստեղծվել է 1990 թ.

Ներկայում օրաթերթը հրատարակվում է «Արմենպրես» լրատվական գործակալության կողմից:

 

Հասցե՝ Հայաստանի Հանրապետություն, ք. Երեւան, Արշակունյաց պող. 4, 13-14-րդ հարկեր Հեռ.՝ + (374 10) 52-57-56, Էլ-փոստ՝ [email protected]: Գովազդի համար`+(374 10) 52-69-74, +(374 96) 45-19-38, Էլ-փոստ՝ [email protected]

Ոչ մի արդյունք
Կարդալ ամբողջը
  • Հանրապետություն
  • Միջազգային
  • Սոցիում
  • Սփյուռք
  • Հոգեւոր
  • Մշակույթ
  • Այլք

Հասցե՝ Հայաստանի Հանրապետություն, ք. Երեւան, Արշակունյաց պող. 4, 13-14-րդ հարկեր Հեռ.՝ + (374 10) 52-57-56, Էլ-փոստ՝ [email protected]: Գովազդի համար`+(374 10) 52-69-74, +(374 96) 45-19-38, Էլ-փոստ՝ [email protected]

Welcome Back!

Login to your account below

Forgotten Password?

Create New Account!

Fill the forms bellow to register

All fields are required. Log In

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Log In

Add New Playlist