Հայաստանի հետ հարաբերությունների կարգավորման նպատակով Ադրբեջանի ներկայացրած 5 հիմնական սկզբունքներում նոր բան չկար: Այդ սկզբունքներից 3-ը վերաբերում էին երկրների տարածքային ամբողջականության ճանաչմանը, իսկ մնացած 2-ը՝ միայն սահմանների հստակեցմանն ու հաղորդակցության ուղիների բացմանը:
Թվում է, թե այդ սկզբունքներով Ադրբեջանը փորձում է իրավական հիմքեր ապահովել իր տարածքային ամբողջականության ամրագրման համար՝ 5 դրույթից 3-ն ուղղակիորեն նվիրելով այդ խնդրին, չորրորդով էլ, ըստ էության, ամրագրել այն: Ադրբեջանի ԱԳՆ գաղտնազերծած սկզբունքները փաստում են, որ պաշտոնական Բաքուն իր այսօրվա քաղաքականությունը շարունակում է կառուցել 30 տարի վարած քարոզչության իներցիայով, երբ անընդհատ փորձում էր միջազգային հանրությանը մատուցել, թե Հայաստանը տարածքային պահանջներ ունի Ադրբեջանի նկատմամբ: Դա արցախյան հիմնահարցի խեղաթյուրման հիմնական մարտավարական հնարք էր, որը Բաքուն փորձում է շարունակել նաեւ հետայսու: Հայկական կողմերը մշտապես հայտարարել են, որ Արցախի խնդիրը տարածքային չէ, այլ՝ ժողովուրդների ինքնորոշման իրավունքի իրականացման, ինչն ամրագրված է նաեւ միջազգային բանակցային ընդունված ձեւաչափի՝ Մինսկի խմբի կարգավորման սկզբունքների մեջ:
Այստեղ ավելորդ չէ արձանագրելը, որ Մինսկի խմբի համանախագահող երկրներից մեկի ղեկավարը՝ Վլադիմիր Պուտինը դեռ 44-օրյա պատերազմի օրերին հայտարարեց, թե Արցախի հարցը տարածքային չէ, այլ էթնիկ, ինչը նույնն է, ինչ ժողովրդի ինքնորոշման իրավունքը: Հարկ է ընդգծել, որ ՌԴ-ն այսօր խաղաղություն է ապահովում նաեւ Արցախի Հանրապետության եւ Ադրբեջանի շփման գծում:
Խաղաղության հաստատման ադրբեջանական 5 սկզբունքներից 3-ի վերաբերյալ հայկական կողմի դիրքորոշումը հստակ արտահայտեց ՀՀ ԱԳ նախարար Արարատ Միրզոյանը՝ հայտարարելով. «Ըստ էության, դեռեւս 1991 թվականի դեկտեմբերի 8-ին համատեղ ստորագրելով «Անկախ պետությունների համագործակցության ստեղծման մասին» համաձայնագիրը, արդեն իսկ ճանաչել են միմյանց տարածքային ամբողջականությունը եւ ընդունել են, որ չունեն միմյանց նկատմամբ տարածքային պահանջներ… Մեզ համար ԼՂ հիմնախնդիրը տարածքային հարց չէ, այլ՝ իրավունքների»:
Հայաստանի արտաքին գերատեսչության ղեկավարը, ակնարկելով նախապայմաններով խոսելու անթույլատրելիության մասին, միաժամանակ դիվանագիտական լեզվով ասել է, որ հայկական կողմն առաջնային է համարում արցախահայության իրավունքները եւ ազատությունները երաշխավորող դրույթները, Արցախի Հանրապետության կարգավիճակի հարցերը։ Արարատ Միրզոյանը փաստացի հայտարարեց, որ խաղաղության ադրբեջանական 5 սկզբունքներից 3-ն իրենց արդիականությունը կորցրել են դեռ 1991-ից, եւ պետք է անցնել Հայաստանի ու Ադրբեջանի միջեւ սահմանազատման, սահմանագծման գործընթացին, հաղորդակցության ուղիների բացմանը: Այս հարցում էլ ՀՀ ԱԳ նախարարը շեշտել է, որ հայկական կողմը հանդես է եկել այդ պայմանավորվածությունները կյանքի կոչելու համալիր առաջարկներով՝ զորքերի հայելային հետքաշմամբ եւ միջազգային մոնիթորինգի մեխանիզմի ներդրման միջոցով աշխատանքների մեկնարկմամբ, ինչը, սակայն, ադրբեջանական կողմը մերժել էր։
Այն դեպքում, երբ Հայաստանի եւ Ադրբեջանի միջեւ դիվանագիտական հարաբերություններ չկան, առաջնային նշանակություն է ստանում հարթակի ընտրության հարցը, որտեղ պետք է ընթանան խաղաղության պայմանագրի դրույթների քննարկումները: Հայկական կողմը բանակցություններ կազմակերպելու համար դիմել է ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահությանը՝ հիմք ընդունելով ՄԱԿ-ի կանոնադրությունը, Քաղաքացիական եւ քաղաքական իրավունքների մասին միջազգային դաշնագիրը եւ Հելսինկիի եզրափակիչ ակտը:
Մինսկի խումբը երկար տարիներ եղել է արցախյան հիմնահարցի կարգավորման միջազգայնորեն ընդունված կառույցը, տիրապետում է Հայաստանի եւ Ադրբեջանի միջեւ եղած հիմնահարցերի ողջ համալիրին, այդ առումով ահռելի փաստական բազայի է տիրապետում: Այս ձեւաչափում բանակցությունների վարումը նաեւ կնպաստի այն բանին, որ մշտապես ուշադրության կենտրոնում պահվի երկու պետությունների միջեւ առկա խնդիրների հիմնապատճառի՝ Արցախի ժողովրդի ինքնորոշման իրավունքի եւ կարգավիճակի հարցը, քանի որ այդ հարցի անտեսմամբ հնարավոր չէ տարածաշրջանում կայուն, երկարատեւ, ի վերջո, վերջնական խաղաղություն հաստատել:
