Ադրբեջանական լրատվամիջոցները գրում են, որ Բաքվի ծանր հանցագործությունների դատարանը երեկ սկսել է Ռուսաստանի քաղաքացի Էդուարդ Դուբակովի քրեական գործով դատավարությունը։ Վերջինիս մեղադրանք է առաջադրվել Ադրբեջանի քրեական օրենսգրքի «ահաբեկչություն, ահաբեկչության ֆինանսավորում», «հանցավոր համայնքին մասնակցություն» եւ «Ադրբեջանի պետական սահմանի ապօրինի հատում» հոդվածներով։
Ավելի վաղ Բաքվի դատարանը 20 տարվա ազատազրկման էր դատապարտել Արցախում գերեվարված լիբանանահայ Վիգեն Եվլեկչեչյանին, ում նույնպես մեղադրանք էր առաջադրվել «ահաբեկչության» եւ «Ադրբեջանի պետական սահմանի ապօրինի հատման» հոդվածներով։ Նրանցից բացի, Բաքվի ծանր հանցագործությունների դատարանը դատում է նաեւ մեկ տասնյակից ավելի մեր հայրենակիցների։ Նրանք ներկայացվում են որպես վարձկաններ, մինչդեռ Ադրբեջանն ու Թուրքիան են, որ Արցախյան պատերազմում ներգրավել էին ահաբեկիչ-վարձկանների։ Այդ ամենը փաստող բազմաթիվ տեսանյութեր կան, այդ հանգամանքին անդրադարձել են մի շարք երկրների պաշտոնատար անձինք, նաեւ հայաստանյան եւ միջազգային մամուլը։
Ակնհայտ էր, որ Ադրբեջանը ռազմագերիներից եւ պատանդներից ոմանց ներկայացնելու է որպես ահաբեկիչներ՝ քաղաքական խնդիրներ լուծելու համար։ Դեռեւս անցած տարվա դեկտեմբերի 31-ին Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիեւը Բաքվում Թուրքիայի պաշտպանության նախարար Հուլուսի Աքարի հետ հանդիպմանը հայտարարել է, որ շատ հայ զինվորներ «ձերբակալվել են» եւ «չեն կարող համարվել ռազմագերիներ»: Սրանով ադրբեջանական կողմը միջազգային հանրության առջեւ փորձում է ապալեգիտիմացնել Արցախի ժողովրդի ինքնորոշման իրավունքի, ինչպես նաեւ սեփական ճակատագիրը տնօրինելու համար օրինական պայքարը։ Այդպիսով՝ Ադրբեջանը խնդիր է լուծում՝ Արցախը ներկայացնել որպես Ադրբեջանի մաս, դրանով իսկ փակելով նաեւ Արցախի կարգավիճակի հարցը։ Հայրենիքում ապրելու իրավունքի համար պայքարի դուրս եկած հայերը, որոնք գերեվարվել էին անգամ նոյեմբերի 9-ի հայտարարությունը ստորագրելուց հետո, այլեւս ներկայացվում են որպես հանցագործներ եւ այսօր անօրինական կերպով ենթարկվում են քրեական հետապնդման։
Ադրբեջանի իշխանությունները կոպտորեն խախտում են միջազգային իրավունքի նորմերը, սակայն ռազմագերիների ապօրինի կերպով քրեական հետապնդման ենթարկելով եւ դատապարտելով՝ ադրբեջանական կողմը միաժամանակ հիմքեր է նախապատրաստում, որպեսզի հակակշռի Հայաստանի կողմից Մարդու իրավունքների պաշտպանի եվրոպական դատարան ներկայացված եւ ապագայում ներկայացվելիք գանգատները, որոնք վերաբերում են ոչ միայն Ադրբեջանի, այլեւ Թուրքիայի կողմից իրականացված ռազմական հանցագործություններին։
Գերիների հարցը պետք է լուծված լիներ դեռեւս յոթ ամիս առաջ, սակայն առայսօր խնդիրն օրակարգում է։ Հունիսի 21-ին մեկնարկել է ԵԽԽՎ ամառային նստաշրջանը, որի ժամանակ նույնպես հայկական պատվիրակությունը, մասնավորապես պատվիրակության անդամ Տաթեւիկ Հայրապետյանն անդրադարձել է ռազմագերիների խնդրին։ Խոսելով մոտավորապես մեկ շաբաթ առաջ օկուպացված Շուշի ուղեւորվելու ճանապարհին Իլհամ Ալիեւի եւ Էրդողանի կնոջ՝ Էմինե Էրդողանի խոսակցության մասին՝ պատգամավորն ընդգծել է, որ թեեւ Հայաստանն իրագործել է իր պարտավորությունները, սակայն Ադրբեջանը հրաժարվում է նույն կերպ վարվել. «Ադրբեջանն ու Թուրքիան Եվրոպայի խորհրդի անդամ երկրներ են, իսկ նրանց առաջնորդներն իրենց այսպես են պահում: Սա ոչ միայն հակասում է միջազգային իրավունքի տրամաբանությանը, այլեւ ուղղակի աննորմալ եւ անմարդկային մի բան է: Եվ ամեն անգամ, երբ մենք գալիս ենք այստեղ, ռազմագերիների հարազատները մեզ հարցնում են՝ ի՞նչ է Եվրոպան անում, որ օգնի վերադարձնել մեր հարազատներին: Մենք պատասխանում ենք՝ քննարկում են, դատապարտում են, եւ արդյունքում մենք ունենք ռազմագերիների՝ փոքր «պորցիաներով» վերադարձ, մինչդեռ Բաքվում բազմաթիվ գերիներ կան, իսկ նրանց ընտանիքները տառապում են»:
Հայ ռազմագերիներին եւ պատանդներին որպես ահաբեկիչ ներկայացնելու նպատակով էր, որ Ադրբեջանի կառավարությունը հայ գերիների հարցում լիովին չի համագործակցում Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանի հետ եւ չի կատարում դատարանի նախնական վճիռները, որոնցով Ադրբեջանին պարտավորեցրել է մանրամասն տեղեկատվություն տրամադրել գերիների պահման պայմանների, առողջական վիճակի եւ նրանց վերադարձի համար ձեռնարկված միջոցառումների մասին։ Ադրբեջանի կառավարությունը չի տրամադրում նաեւ գերության մեջ գտնվող բոլոր անձանց սպառիչ ցուցակները։
Լուսինե ՄԽԻԹԱՐՅԱՆ
