Ինչպես հայտնի է, այսօր արդեն որպես գերխնդիր ողջ մարդկության առջեւ ծառացած են քաղցրահամ ջրի ու բնապահպանության հարցերը։ Foreign Policy պարբերականը անդրադառնալով բնապահպանական հարցերի սրությանը, շեշտել է, թե բնակլիմայական փոփոխությունները, բացառված չէ, որ անգամ թշնամական երկրներին կհարկադրեն համագործակցել, հավելելով, թե այսօր ջրի խնդրիրը դրարձել է միջպետական ու ներքին տարաձայնություների պատճառ։
Բնականաբար այդ հիմնահարցն առավել սրությամբ է արտահայտված սակավաջուր տարածաշրջաններում, առաջին հերթին՝ Միջին Արեւելքում, մասնավորապես Պարսից ծոցի ավազանի հարուստ երկրներում, այդ թվում՝ Արաբական Միացյալ Էմիրություններում, Սաուդյան Արաբիայում, Կատարում եւ այլն։ Սակայն վերջիններս Ինքնաբավության են հասել կիրառելով ծովի ջուրը զտելու թանկարժեք տեխնոլոգիաները։ Կատարի գրեթե ողջ տարածքը չոր անապատային է, ուստի ջրի պահանջարկը ապահովում է հենց այդ տեխնոլոգիաների կիրառմամբ։ Ավելին, Կատարը , եվրոպական երկրների հետ համեմատած, ջրի սպառման բարձր ցուցանիշներ ունի՝ յուրքանչյուր բնակիչ օրական սպառում է 675լ․, մինչդեռ գերմանացին՝ 129, ֆրանսիացին՝ 139 եւ բրիտանացին՝ 153 լիտր։ Կատարը 2021թ․ տվյալներով Միջին Արեւելքի ամենահարուստ երկիրն է՝ յուրաքանչյուր քաղաքացու հարստությունը միջինով կազմում է մեկ միլիոն 467 հազար 30 դոլար, կարող է իրեն թույլ տալ առատորեն օգտվել այդ տեխնոլոգիաներից։ Հատկանշական է, որ Կատարի ավելի քան 2,6 միլիոն բնակչության միայն շուրջ 313 հազարն է այդ երկրի քաղաքացի։ Հաշվի առնելով բնակչության աճի բարձր տեմպերը, ենթադրվում է, որ 2050թ․ բնակչության թիվն ավելանալու է ութնապատիկ։ Հետեւաբար ջրի պահանջարկի խնդիրը Կատարի համար, ինչպես նշում են փորձագետները, ռազմավարական նշանակություն է ստացել, մանավանդ որ ներկա դրությամբ պահանջարկի 99 տոկոսն ապահովում է ծովի ջրի աղազտումով, ինչպեսեւ Պարսից ծոցի ավազանի այլ երկրները։ Սակայն, ըստ ոլորտի մասնագետների, ջրի պահանջարկը այս եղանակով ապահովելը բնապահպանական ավերիչ հետեւանքներ ունի շրջակա միջավայր համար, քանի որ ավելանում է ջրի աղը։
Իսկ Սաուդյան Արաբիան, որ իր ջրի պահանջարկի զգալի մասը ծովի ջուրը զտելով է ապահովում, նպատակամղված է փոփոխության ենթակել երկրի էկոհամակարգը։ Վերջին օրերին Էր Ռիյադը մի նախագծի շնորհադես էր կազմակերպել, որը կյանքի է կոչելու առաջիկա տասնամյակների ընթացքում՝ Չինաստանի եւ այլ երկրների համագործակցությամբ։ Ըստ նշյալ նախագծի՝ անապատներում ու քաղաքներում 10 միլիարդ ծառ է տնկվելու։ Էր Ռիյադը շեշտում է, որ այդ քայլով նախ ջերմաստիճանն է իջեցվելու, ապա նաեւ աշխատատեղեր են ստեղծվելու գյուղացիների համար։ Սաուդյան Արաբիայի բնապահպանության նախարարը հայտարարել է, թե ծառերը ոռոգվելու են ոչ թե քաղաքային, այլ կոյուղու վերամշակված, ծովի աղազտված ջրերով, ինչպես նաեւ ամպերի արհեստական լիցքավորմամբ։ Սակայն, եթե առաջին տարբերակը օգտակար է բնապահպանության առումով, ապա 2-րդ եւ 3-րդ տարբերակները վնասելու են էկոհամակարգին, որքան էլ որ այդ վնասը մեծ չգնահատվի։ Այլ կերպ ասած, բոլոր դեպքերում անգամ ամենակառուցողական նպատակներով բնության գործառույթներին միջամտելու ցանկացած փորձ իր մեջ վտանգ է պարունակում։
Էմմա ԲԵԳԻՋԱՆՅԱՆ
