Ուկրաինայում ճգնաժամի երկարումը մեծացնում է լարումը ամբողջ աշխարհում: Այդ հակամարտության ֆոնին լարվածության աճ է գրանցվում, մասնավորապես, Արցախի Հանրապետության եւ Ադրբեջանի շփման գծում, Սիրիայում էականորեն շատացել են բախումները, Ղրղզստանի եւ Տաջիկստանի սահմանին է հերթական զինված միջադեպն արձանագրվել, Չինաստանի եւ Հնդկաստանի միջեւ տասնամյակների սահմանային լարվածությունը կրկին սրվել է: Լարվել է իրավիճակը նաեւ Իսրայելում, որտեղ ահաբեկչական հարձակումների շարքին հետեւեցին Գազայի հատվածում իսրայելական զինուժի հատուկ գործողությունները, ինչի հետեւանքով այնտեղ զոհերի թիվը հասավ 10-ի: Որոշակի տեղաշարժ է նկատվում նաեւ Ֆինլանդիայի եւ Նորվեգիայի ուղղությամբ, որտեղ Ռուսաստանը լրացուցիչ ծանր տեխնիկա է տեղափոխում: Զարգացումներ կան նաեւ Թայվանի շուրջ:
Միանշանակ է, որ Ուկրաինան, առանց անմիջական ռազմական աջակցության, չի կարողանա երկար դիմադրություն ցույց տալ Ռուսաստանի Դաշնության զինված ուժերին: Արեւմուտքի երկրները եւ Թուրքիան հիմնականում թեթեւ զինատեսակներ տրամադրելով Կիեւին` ավելի շուտ նպաստում են մարտական գործողությունների ձգձգմանը, ինչից տուժում են միայն Ուկրաինան եւ ՌԴ-ն, իսկ զենք արտադրող խոշոր կորպորացիաները եւ ռազմական արդյունաբերություն ունեցող երկրները պատերազմի միջոցով ահռելի գումարներ են վաստակում:
Ինչպես արցախյան 44-օրյա պատերազմի ժամանակ, այնպես էլ ուկրաինականի դեպքում Թուրքիան զբաղվում է նաեւ զենքի բիզնեսով: Վերջին տվյալներով` Ուկրաինան 2022-ի առաջին եռամսյակում Թուրքիայից 30 անգամ ավելի շատ զենք է գնել, քան նախորդ տարվա նույն ժամանակահատվածում։ Թուրքիայի արտահանողների միության հրապարակած տվյալներով՝ 2022-ին Թուրքիան Ուկրաինա է արտահանել 59.1 մլն դոլարի զենք եւ զինամթերք՝ 2021-ի առաջին եռամսյակի 1.9 մլն դոլարի դիմաց։ Նկատենք, որ վերեւում նշված թիվը վերաբերում է միայն առաջին եռամսյակին: Աճել է թուրքական զենքի արտահանումը ոչ միայն Ուկրաինա, այլ նաեւ այլ երկրներ: Անկարայի զենքի ընդհանուր արտահանումն ընթացիկ տարվա առաջին եռամսյակում նախորդ տարվա համեմատ աճել է 48.6 տոկոսով։
Հատկանշականն այն է, որ Ուկրաինայում ռազմական գործողություններն աշխարհում սառը պատերազմի մթնոլորտի վերականգնման միտումներ են ցույց տալիս: ՌԴ-ի սկսած հատուկ գործողություններն ու դրանց երկարումը եվրոպական երկրներին ստիպում են մտածել հավանական ռիսկերի մասին. վերջիններս սկսել են մեծացնել իրենց ռազմական բյուջեները եւ ավելի շատ սպառազինություն ձեռք բերել: Օրերս Գերմանիայի կանցլեր Օլաֆ Շոլցը հայտնեց, որ երկու միլիարդ եվրոյով ավելացնելու է Գերմանիայի ռազմական բյուջեն:
Այս ամենի ֆոնին նաեւ ԱՄՆ-ի խոշորագույն ռազմարդյունաբերական ընկերությունները սկսել են միլիարդավոր դոլարների շահույթներ ապահովել: Փետրվարի 24-ին Ուկրաինայում ռազմական գործողությունների մեկնարկից հետո Պենտագոնի զենք մատակարարող հինգ առաջատար ընկերությունների արժեթղթերն աննախադեպ աճել են: Պատերազմի միայն առաջին շաբաթվա ընթացքում ամերիկյան ռազմարդյունաբերական հսկա «Northrop Grumman»-ի բաժնետոմսերն աճել են 18, իսկ «Lockheed Martin Corporation»-ի բաժնետոմսերը՝ 17 տոկոսով:
2021 թ. սկզբից «Lockheed Martin»-ի բաժնետոմսերի արժեքն աճել է 25 տոկոսով, իսկ նույն ոլորտի այլ ընկերությունների («Raytheon» եւ «General Dynamics») բաժնետոմսերը՝ ավելի քան 15 տոկոսով։ Ուկրաինային պաշտպանության եւ անվտանգության ապահովման աջակցության համար ԱՄՆ-ի բյուջետային հատկացումների ընդհանուր ծավալն արդեն գերազանցել է 2.3 միլիարդ դոլարը, ընդ որում, այդ միջոցների 70 տոկոսը հատկացվել է միայն վերջին շաբաթների ընթացքում։
ԱՄՆ-ի կառավարությունը մարտի 28-ին Կոնգրես է ներկայացրել 2023 ֆինանսական տարվա բյուջեի նախագիծը, որը նախատեսում է 773 միլիարդ դոլար հատկացնել ռազմական կարիքների համար։ Սա 69 մլրդ դոլարով ավելին է, քան մեկ տարի առաջ։ 2001-ից ի վեր ԱՄՆ-ն 6.4 տրիլիոն դոլար է ծախսել 85 երկրներում ռազմական գործողությունների համար, եւ այդ գումարը գրեթե ամբողջությամբ բաշխվել է ԱՄՆ առաջատար 5 ռազմարդյունաբերական ընկերությունների միջեւ:
Վերջերս Վաշինգտոնը հայտարարել էր, որ համաձայնության է եկել Թայվանի հետ շուրջ 95 միլիոն դոլար արժողությամբ «Patriot» հակահրթիռային պաշտպանության համակարգերի մատակարարման եւ սպասարկման շուրջ: Պետդեպարտամենտը նաեւ հավանություն է տվել Նիգերիային 997 մլն դոլար արժողությամբ 24 «Bell AH-1Z Viper» ուղղաթիռ եւ ուղեկից սարքավորումներ տրամադրելու գործարքին։ Զենքի առեւտուրն էականորեն մեծացրել է նաեւ Իսրայելը, ինչը միայն 2021 թ. 11.3 մլրդ դոլարի է հասել:
Ուկրաինական պատերազմն արդեն իր անդառնալի ազդեցությունն ունեցել է աշխարհաքաղաքական իրավիճակի վրա՝ մեծացնելով այլ երկրներում հնարավոր բախումների հավանականության ռիսկն ու լարվածությունը եւ ստիպելով պաշտպանական հսկայական ծախսեր իրականացնել: Հակամարտության հետագա շարունակումը կարող է բերել հումանիտար աղետի ոչ միայն Ուկրաինայում: Այսօր ՌԴ-Ուկրաինա բանակցությունների վերսկսումն ու հաշտության պայմանագրի ստորագրումը բխում են ոչ միայն ՌԴ-ի եւ Ուկրաինայի, այլեւ եվրասիական տարածաշրջանի բոլոր երկրների շահերից:
