Վաշինգտոնն ու Աթենքը, ի պատասխան Անկարայի նետած մարտահրավերների, նոր թափ են հաղորդում իրենց համագործակցությանը: Պենտագոնի ղեկավարի տեղակալի օգնական Սաշա Բեյքերը Հունաստանի պաշտպանության նախարարի տեղակալ Նիկոս Խարդալիասի հետ քննարկել է հարցեր, որոնք վերաբերում են երկրի տարածքում ԱՄՆ-ի ռազմական ներկայության ընդլայնմանը:
Բեյքերն ու Խարդալիասը բանակցել են Վաշինգտոնում: Ինչպես հայտնել է Պետագոնի մամուլի ծառայությունը, ռազմական պաշտոնյաները «կարծիքներ են փոխանակել մասնավորապես Սուդայի ծոցում ու Հունաստանի այլ շրջաններում ԱՄՆ-ի ռազմական ներկայության ընդլայնման համար՝ ՆԱՏՕ-ին աջակցության ուժեղացման նպատակով, հատկապես՝ Արեւելյան Միջերկրածովյանում, Բալկաններում, Սեւ ծովում ու Հյուսիսատլանտյան դաշինքի հարավային թեւում»:
Բացի այդ, առանձին քննարկման առարկա է եղել Ալեքսանդրուպոլիս նավահանգստի դերը «ՆԱՏՕ-ի արեւելյան թեւ հուսալի մուտք ապաահովելու տեսանկյունից՝ հատկապես Ուկրաինային օգնության ցուցաբերման առումով»: Բեյքերը նշել է, որ Աթենքն ակտիվորեն աջակցում է Կիեւին, եւ միջերկրածովյան խաղացողներին երկխոսության կոչ է արել՝ «լարվածությունը թուլացնելու համար»:
Ստոկհոլմում թուրքական այլախոհների կողմից հիմնադրված «Nordic Research Monitoring Network» (NRMN) վերլուծական կենտրոնն օրերս հաղորդել է, որ Անկարան դիտարկում է վիճելի հունական կղզիներ գաղտնի կերպով հատուկ նշանակության ստորաբաժանում ուղարկելու հարցը: Այդ գնահատականների համաձայն՝ թուրքական իշխանությունները հաշվարկում են մի քանի տարբերակներ՝ սկսած ռազմական դիվերսիայից, վերջացրած անմարդաբնակ կղզիներում վայրէջքով ու կեղծ դրոշով գործողության իրականացմամբ՝ հույների դեմ զանգվածային ուժային սցենարի արդարացման նպատակով: Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը դեռ ուսումնասիրում է այլընտրանքները, որոնք նրան է ներկայացրել MIT հետախուզական ծառայության ղեկավար Հաքան Ֆիդանը, բայց առայժմ չի կողմնորոշվել:
Թուրքիայի ղեկավարը, հոկտեմբերի 7-ին վերադառնալով Պրահայից, հաղորդել է, որ առայժմ որոշում է կայացրել հարվածային անօդաչուներ օգտագործել թուրքական Հյուսիսային Կիպրոսում, որը միջազգային ճանաչում չունի: «Հնարավոր են նոր առաքումներ, դա մեր իրավունքն է»,- նշել է նա: Պատասխանելով Կարպաս թերակղզում թուրքական ռազմական բազայի պոտենցիալ ստեղծման մասին հարցին՝ Էրդողանը շեշտել է, որ անհրաժեշտ է «լիովին անվտանգ դարձնել Հյուսիսային Կիպրոսը բոլոր չորս կողմերից»: Նա ավելացրել է, որ Թուրքիայի ռազմաօդային ուժերի ինքնաթիռները անհրաժեշտության դեպքում ցանկացած պահի կարող են հեռանալ իրենց մայրցամաքային օդանավակայաններից եւ կարճ ժամանակում հասնել Հյուսիսային Կիպրոս:
Հյուսիսատլանտյան դաշինքի անդամները բացահայտ սպառնում են միմյանց տարածքային հին վեճերի կոշտ կուլմինացիայով: Ինչպես նշում են փորձագետները, ռազմական բախումն իրական օգուտի ստացման տեսանկյունից առաջվա պես կասկածելի սցենար է: Զբոսաշրջությունից ստացված եկամուտը, որն առավել ակտիվ է Էգեյան ծովի ափին գտնվող հանգստավայրերում, կազմում է Թուրքիայի ՀՆԱ-ի մոտ 15 տոկոսը: Հունաստանի դեպքում համապատասխան ցուցանիշը կազմում է 18 տոկոս: Բացի այդ, երկու պետություններն էլ տնտեսության մեջ ուժեղ կախվածություն ունեն նավագնացությունից: Այսպես՝ մինչեւ համավարակի բռնկումը թուրքական առեւտրի 87 տոկոսն իրականացվում էր ծովային ճանապարհների միջոցով:
Հատկանշական է, որ այս իրավիճակում Թուրքիայի գրեթե բոլոր քաղաքական գործիչները ցանկություն են հայտնում ուժով վերցնել կղզիները: Օրինակ՝ Էրդողանի հայտնի հակառակորդներից մեկը՝ Ժողովրդահանրապետական կուսակցության ղեկավար Քեմալ Քըլըչդարօղլուն, մի անգամ հանդիմանել է երկրի ղեկավարին՝ ասելով, որ իրական առաջնորդը կգործի 1974 թ. Կիպրոս թուրքական ներխուժման ոճով եւ պարզապես կգրավի կղզիները: Պատերազմական տրամադրություններ ունի նաեւ Էրդողանի ազգայնական կոալիցիոն գործընկեր Դեւլեթ Բահչելլին:
Թուրք ընտրողների գիտակից հատվածի ճնշող մեծամասնությունը, այդուհանդերձ, հասկանում է, որ Հունաստանի հետ լարվածությունն ու Էրդողանի սպառնալիքները խայծ են 2023 թ. համընդհանուր ընտրությունների ֆոնին: «MetroPoll»-ի կողմից սոցհարցման ենթարկվածների 51.5 տոկոսից ավելին սեպտեմբերին հայտարարել է, որ կոնֆլիկտային հռետորաբանությունը օրակարգ ձեւավորելու փորձ է: 64 տոկոսը չի համաձայնվել, որ թուրք եւ հույն ժողովուրդների միջեւ հակամարտություն կա: Սոցիոլոգիական հետազոտությունը ցույց է տվել, որ նման տրամադրություններ կան գրեթե բոլոր կուսակցությունների, ներառյալ՝ իշխող «Արդարություն եւ զարգացում» կուսակցության կողմնակիցների շրջանում:
Վերլուծաբանները խնդիր են համարում, որ Արեւելյան Միջերկրածովյանի շուրջ հակամարտությունը թուրքական ղեկավարությունը փորձում է ներկայացնել որպես ամերիկյան ազդեցությանը հակազդման տարր: Պետականամետ հրապարակախոսների հիմնական մասը շեշտը դնում է այն համոզման վրա, որ Թուրքիայի թշնամին ԱՄՆ-ն է, այլ ոչ թե Հունաստանը: Ուստի կարծիք կա, որ Աթենքին Պենտագոնի օգնության ուժեղացումը կարող է էսկալացիայի պատճառ լինել: Ոմանք նույնիսկ հայտարարում են, որ Էրդողանը, հնարավոր է, «ԱՄՆ-ի հետ ռազմավարական կապերի խզումը դիտարկի որպես ափսոսանք առաջացնող, բայց միեւույն ժամանակ էական գին, որը հարկ է վճարել հանուն Թուրքիայի ազգային անվտանգության»: Այս տեսակետը, սակայն, հեռու է իրականությունից եւ ավելի շուտ այն ուժերի շրջանառության մեջ դրած թեզն է, որոնք հավատում են, որ Անկարան կարող է դուրս գալ ԱՄՆ-ի ուղեծրից: Եթե նման բան լինի, Թուրքիայի համար հետեւանքներն աղետալի կլինեն, եւ այդ երկրում դա շատ լավ են հասկանում: Անկարան ակտիվորեն կտարածի այսպիսի գաղափարները ոչ թե այն պատճառով, որ կիսում է դրանք, այլեւ այն բանի համար, որ ուզում է վախեցնել ԱՄՆ-ին ճամբարափոխության հեռանկարով, բայց իրականում կձգտի դեպի ԱՄՆ:
Առայժմ թուրքական «փառաբանված» դիվանագիտությունը չի կարողանում լուծել իր գերխնդիրը: Անկարան հայտնվել է երկու քարի՝ ԱՄՆ-ի եւ Ռուսաստանի արանքում, բայց նրա համար ամենացավալին այն է, որ այլեւս միաժամանակ երկու քարի վրա հենվել չի կարող: Թուրքական իշխանություններն այնքան էին տարվել իրենց խաղով, որ բաց են թողել ճիշտ պահին կանգնելու հնարավորությունը եւ հասել մի գծի, որտեղ պարտադիր պետք է ընտրություն կատարեն: Իսկ դա կհանգեցնի կորուստների:
